Wat is nog het nut van de provincies? "Minder sexy, maar absoluut noodzakelijk"

Wat doen die provincies nu eigenlijk? Ongetwijfeld heeft u het zich ook al eens afgevraagd. "De ochtend" legde die vraag voor aan provinciegouverneurs Berx en Briers. 

"Wat provincies doen, is heel weinig zichtbaar en dat is een nadeel", geeft Berx toe. "Ze werken in de luwte, op de achtergrond, niemand ziet het en weet het. Dan lijkt het alsof je niets doet en dat is jammer."

Nochtans is net dat werken in de luwte volgens haar ook de kracht van de provinciebesturen. "Ze lopen minder in de kijker en kunnen daardoor meer resultaatgericht, op de langere termijn doelstellingen waarmaken. Het is minder sexy, het valt minder op, het is minder gepolariseerd. Maar het is absoluut noodzakelijk."

Politie en brandweer opleiden

Onze reporter Trui De Maré ging op bezoek in het PIVO, het Provinciaal instituut voor vorming en opleiding in Vlaams-Brabant. Daar wordt politie-, brandweer- en gemeentepersoneel opgeleid. Beluister die reportage hieronder:

Volgens Berx zijn er nu eenmaal heel veel taken in Vlaanderen die "bovenlokaal" zijn, die je dus niet zomaar aan de gemeenten kunt doorspelen. "Dat blijft cruciaal omwille van de belangentegenstellingen tussen sectoren als natuur, omgeving, onroerend erfgoed, wonen, industrie, en omwille van belangentegenstellingen tussen lokale besturen. Zij vragen ons ook heel vaak om hen te helpen hun plannen waar te maken."

De Antwerpse gouverneur heeft ook concrete voorbeelden. "Je kunt op Vlaams niveau beslissen dat er 12,6 miljoen zonnepanelen moeten bijkomen, het zijn provincies die gezamenlijke aankopen organiseren. Je kunt beslissen dat er 200 windturbines moeten bijkomen. Dat zijn langdurige, intense processen met alle betrokkenen. Provincies brengen al die belangen en mensen bij elkaar en zorgen voor resultaat. Zonder provincies zal het moeilijker worden om die belangrijke beslissingen uit te voeren."

"Ik ben er ook van overtuigd dat bijvoorbeeld de schaarse open ruimte nog schaarser zou zijn zonder de provincies. Ook bij het redden van onroerend erfgoed hebben provincies een cruciale rol gespeeld."

Start-ups ondersteunen

Onze reporter Trui De Maré zocht en vond een voorbeeld van waar de provincie lokale impact kan hebben: de oude bottelarij van de Rodenbach-brouwerij in Roeselare. Het is een plek van de provinciale ontwikkelingsmaatschappij van West-Vlaanderen waar starters voordelig kantoren kunnen huren. Herbeluister die reportage hieronder:

Jan Briers treedt Berx daarin bij. Nochtans wil de partij die hem destijds naar voren schoof - de N-VA - het provincieniveau er op termijn tussenuit. Dat is niet zo'n nieuwe eis. Al sinds het Egmontpact van 1977, dat de eerste stap vormde naar het federale België, klinkt de analyse dat er een overheidsniveau tussenuit zou moeten.

"Er is maar één reden", legt hij uit. "We hebben te veel overheid. We moeten daar rationaliseren. Cultuur, Jeugd, Welzijn zijn al naar Vlaanderen of de lokale besturen. Ik heb het gevoel dat dat lukt en dat men dat heel efficiënt opneemt. In het begin was dat niet het geval. Maar ik voel nu dat Vlaanderen het begrepen heeft."

Als je het Briers zelf zou vragen, mag de verkozen provincieraad van hem wel verdwijnen. "We zouden die kunnen vervangen door een raad van burgemeesters, omdat die voor dat lokale niveau werkt. Maar zover zijn we nog niet."

De Oost-Vlaamse gouverneur sust bovendien: "Zolang we niet naar grote gemeentefusies gaan, hebben de provincies een opdracht. Ik heb de 65 Oost-Vlaamse gemeenten bezocht en telkens voelde ik goed hoe dicht die provinciale ambtenaren staan bij de gemeenten. Dus voorlopig zou ik zeggen dat er geen reden is om de provincies af te schaffen."

De discussie over de provincies: hoe zit dat ook weer?

Politiek journalist Marc Van de Looverbosch legde in "De ochtend" nog eens in mensentaal uit hoe dat nu weer zit met de discussie over onze provincies. Dat stukje kunt u hier herbeluisteren: