"Pure wanhoop" op Sulawesi, massabegrafenissen zijn aan de gang 

Uit vrees voor ziektes, moeten de dodelijke slachtoffers van het natuurgeweld zo snel mogelijk worden begraven. De eerste massabegrafenissen zijn al georganiseerd. In de heuvels achter de kuststad Palu, in het midden van Sulawesi, hebben vrijwilligers een graf gegraven voor zo'n 1.300 slachtoffers.

Volgens de Verenigde Naties hebben meer dan 190.000 mensen in Indonesië dringend nood aan humanitaire hulp. De VN is vooral bezorgd over het lot van ongeveer 46.000 kinderen en 14.000 ouderen in het getroffen gebied. 

De Indonesische overheid heeft internationale hulp aanvaard en voor twee weken de noodtoestand uitgeroepen.

Tot nu toe ging de aandacht vooral naar Palu, een agglomeratie met zo'n 350.000 inwoners. De ravage daar is enorm, daar zijn tot nu ook de meeste dodelijke slachtoffers geteld. De situatie voor de plaatselijke bevolking wordt stilaan dramatisch, zegt correspondent Michel Maas in "De ochtend" op Radio 1. Hij is momenteel in Makassar, op zowat 800 kilometer van Palu.

"Er komt bijna niks van hulpgoederen en voedsel Palu binnen omdat heel wat toegangswegen geblokkeerd en of beschadigd zijn", zegt Maas. "Het duurt heel lang voor een vrachtwagen de stad kan bereiken, onder meer ook door omleidingen die het gevolg zijn van aardverschuivingen. Het is een traject van zowat 800 kilometer voor zo'n vrachtwagentje in Palu is. En dat stelt enorme problemen."

Vanmorgen zijn wel 100 extra troepen per schip van Makassar naar het gebied rond Palu vertrokken. Ze brengen voedsel, water en andere hulpgoederen naar het getroffen gebied.

"Mensen hebben dringend nood aan eten en drinken, ze plunderen uit wanhoop de winkeltjes en minimarktjes in de stad. Ze verdringen zich aan het vliegveld van Palu, omdat dat de enige plek is waarvan ze weten dat er af en toe iets van voedsel en water binnenkomt en waar ze hopen dat te vinden. Het is zelfs zo erg dat de militairen besloten hebben om het vliegveld af te sluiten", zegt Michel Maas.

Op het vliegveld konden tot vanmorgen enkel militaire transporttoestellen landen. De landingsbaan is beschadigd en de verkeerstoren is ingestort. "De transportmogelijkheden over de weg en via de lucht moeten eerst verbeteren, zodat er een continuë aanvoer van voedsel en hulpgoederen is. Pas dan kan het hier verbeteren. Maar nu is de situatie in Palu echt nijpend."

De situatie op de luchthaven van Palu blijft chaotisch. Veel hulpverleners en journalisten zijn gestrand op de luchthaven van Makassar. Zo ook reporter Yassine Atari. "De hulporganisaties hebben me gewaarschuwd dat er in Palu totale chaos heerst", zegt hij. "De bevolking is overgegaan tot het plunderen van winkels en vrachtwagens van ngo's die daar hulpgoederen gaan brengen."

Intussen wordt duidelijk dat niet alleen de stad Palu getroffen is. Het rampgebied blijkt veel groter te zijn dan aanvankelijk gedacht. "Hoe meer informatie er binnenkomt, hoe meer beelden van afgelegen gebieden hier doordringen, hoe meer ze ontdekken dat de ramp veel groter is dan ze hadden gedacht", zegt Michel Maas.

"Ook daar is een grote ravage te zien, veel puin, veel ingestorte gebouwen, waaronder zich ongetwijfeld ook slachtoffers bevinden. Met de meeste van die plaatsen is nog altijd geen contact mogelijk, ze zijn nog altijd niet bereikt. Het zal nog even duren voor we een echt duidelijk beeld krijgen van de omvang van de ramp."

Volgens bronnen is er nu sprake van ongeveer 1.200 doden, maar dat  cijfer is niet bevestigd. Officieel ligt het dodental op 844, maar de Indonesische overheid gaat ervan uit dat het uiteindelijke aantal slachtoffers veel hoger zal liggen.

De regering heeft intussen ook nog bekendgemaakt dat er na het natuurgeweld uit drie verschillende gevangenissen tot 1.200 gevangenen konden ontsnappen. 

Intussen is er ook veel te doen over het waarschuwingssysteem voor tsunami's, dat niet efficiënt zou zijn gebruikt. Het tsunami-alarm zou veel te snel ingetrokken zijn.

"Na de aardbeving en het uitsturen van het alarm hebben meteorologen onderzocht om welke soort aardbeving het ging. Het ging om een soort die normaal gezien geen tsunami veroorzaakt, maar dat bleek dus wel het geval te zijn. Er kwam wel een vloedgolf, en die bleek dan ook nog eens 5 meter hoog te zijn."

Volgens Maas heeft het snelle intrekken van het tsunami-alarm allicht geen invloed op het hoge aantal slachtoffers. "Veel mensen waren meteen na de aardbeving toch al de heuvels ingevlucht. Ze bevonden zich al in hoger gelegen gebied van waar ze alles hebben zien gebeuren."

Rode Kruis-Vlaanderen opent een rekeningnummer om hulp te financieren voor de slachtoffers van de aardbeving en tsunami in het Indonesische Sulawesi. Drinkbaar water en voedsel zijn op dit moment de meest dringende noden. Water moet de uitbraak van ziektes na de ramp vermijden. Verder zijn ook dekens, slaapmatten, tenten en jerrycans dringend nodig, aldus het Rode Kruis.