Mannen die ouderschapsverlof opnemen onvoldoende beschermd tegen discriminatie

Het Instituut meldde in 2010 dat 10 procent van de mannen problemen ondervindt bij het opnemen van vaderschapsverlof. De helft van hen wijt dat aan problemen met de werkgever. Uit onderzoek van het Instituut blijkt nu dat onze wetgeving werknemers, en dan vooral mannen, onvoldoende beschermt als ze als ouder verlof willen opnemen.

Een Europese richtlijn regelt nochtans dat werknemers die ouderschapsverlof aanvragen of opnemen, beschermd zijn tegen negatieve gevolgen van die beslissing. Maar die richtlijn is slechts gedeeltelijk overgezet naar Belgisch recht: werknemers zijn wel beschermd tegen ontslag, maar niet tegen 'ongunstige' handelingen, zoals het blokkeren van promotie of ondermijnende pesterijen.

Wettelijk is er een mogelijkheid om een schadevergoeding van zes maanden brutoloon te eisen, maar dan moet je wel kunnen bewijzen dat er discriminatie in het spel is. Vrouwen kunnen in zo'n geval beroep doen op de genderwet, die discriminatie op grond van 'zwangerschap', 'moederschap' en 'bevalling' veroordeelt. 'Vaderschap' is echter geen grond van discriminatie.

"Hoe kunnen we mannen dan aanmoedigen de gezinstaken mee op te nemen", aldus Liesbet Stevens, adjunct-directrice van het Instituut. Het Instituut lanceert daarom vandaag een aanbeveling aan de overheid. "Wanneer er klachten over discriminatie komen, kunnen we nu ­alleen optreden wanneer iemand 'man' is, niet omdat hij 'vader' is. Laten we daarom niet alleen ­'vaderschap' maar meteen ook 'ouderschap' tot grond van discriminatie maken."

Het Instituut voelt bovendien veel voor het Zweedse systeem. Daar is het zelfs deels verplicht om je verlof te nemen. Doe je dat niet, dan speel je het onherroepelijk kwijt. Gezinnen verliezen er zelfs een maand subsidies als de vader zijn verlof naast zich neer legt. 

Minister van Werk Peeters is bereid de discriminatiegrond van moederschap uit te breiden tot ouderschap. "Net zoals we zorgen dat moeders het ouderschapsverlof kunnen opnemen waar ze recht op hebben, moeten we ook zorgen dat vaders dat kunnen. Het kan niet dat in bedrijven druk wordt uitgeoefend op vaders, om geen of zo min mogelijk ouderschapsverlof op te nemen", vindt de minister. 

Minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open Vld) vindt verplichte opnamen van het verlof "geen goed idee". "Internationale voorbeelden leren ook dat dit niet de beste praktijk is. Papa's en mee-ouders moeten gestimuleerd worden om het op te nemen via slimme prikkels. Van belang is dat zij zelf gaan inzien dat dit nuttig en nodig is. Dit vereist een cultuurverandering", zegt ze.

"Als we de situatie van jonge ouders willen verbeteren, moeten we ook het totaalpakket van oudervriendelijk beleid analyseren. Toegankelijke en betaalbare crèches zijn minstens even belangrijk in die discussie. Zeker voor ouders die allebei fulltime willen blijven werken of alleenstaande moeders die het alleen moeten zien te rooien", klinkt het bij De Block.