"Met de verkiezingen in zicht begint N-VA te roepen: ‘Kijk die moslima's!’"

Ze begroeten elkaar met de glimlach, als oude vrienden. Dat zijn ze ook – een beetje. 

Ooit maakten ze deel uit van de ‘Leuven Five’. Geen boyband maar een debatclub van ambitieuze Leuvense politici. Parys: “Zo’n tien jaar geleden gingen Mohamed en ik om de twee maanden op restaurant, samen met Theo Francken (N-VA), Peter Van Rompuy (CD&V) en Hermes Sanctorum (Groen). We discussieerden dan een hele avond over de stad."

Lees ook: Leuven, de hel voor huizenjagers

Ridouani en Parys doen dat vandaag opnieuw. Maar deze keer is het voor echt. Nu burgemeester Louis Tobback (sp.a) stilaan op de grenzen van de eeuwige jeugd botst, ligt de strijd om het stadhuis open. Ridouani is door Tobback aangeduid als zijn politieke erfgenaam. In de peilingen neemt hij voorlopig de leiding. Parys profileert zich dan weer als de man die de socialisten van de Grote Markt wil verjagen.

Hoe voelt het om nu elkaars grootste rivaal te zijn?

(Ze kijken elkaar grijnzend aan) 

Mohamed Ridouani: “Het is niet dat we nog dagelijks met elkaar aan de lijn hangen. Maar dat hoeft ook niet, denk ik.” (glimlacht)

Lorin Parys: “Het politieke debat moet polariseren. Kiezers hebben nood aan een duidelijke keuze. Maar daarvoor hoef je elkaar nog niet persoonlijk naar het leven te staan. Je speelt niet op de man. Ik vind het mooi dat Mohamed en ik scherp over onze ideeën debatteren, maar daarna nog altijd door één deur kunnen.”

Tussen N-VA en sp.a is de laatste jaren nochtans veel vijandschap gegroeid.

Parys: “N-VA en sp.a zijn dan ook absolute tegenpolen. Ik zeg altijd dat wie in Leuven op verandering zit te wachten niet moet stemmen op de sp.a. Je kunt net zo goed staan wachten op een boot aan het station."

Ridouani: “In Leuven houden we het gelukkig beschaafd. Maar dat is niet in alle steden het geval, hè, Lorin. In sommige steden tackelen je partijgenoten met de twee voeten op de man. Op het vijandige af. Dat vind ik heel zorgwekkend.”

Later in het gesprek zullen Ridouani en Parys nog uitgebreid terugkomen op het kwaad bloed tussen Vlaams-nationalisten en socialisten. Maar eerst: Leuven. “Het is misschien een inconvenient truth voor de oppositie, maar het gaat goed met de stad", benadrukt Ridouani. "De erfenis van burgemeester Tobback en zijn ploeg is dat hij van een provinciestad een leidende progressieve stad in Europa heeft gemaakt.”

Ook Parys kan niet anders dan toegeven: de stadsvernieuwing is een pluim die het stadsbestuur op zijn hoed mag steken. “Er zijn een heleboel wijken in de stad waar een nieuwe wind waait”, zegt Parys. “Al zie ook ik wel een paar inconvenient truths: in geen enkele andere Vlaamse centrumstad zijn de inwoners zo bereid om mee te denken over het bestuur van hun stad, leert de Vlaamse stadsmonitor. Maar Tobback heeft daar nooit naar geluisterd. Hij is zelfs fier op zijn autoritaire stijl.”

U schuift ongemakkelijk heen en weer, mijnheer Ridouani.

Ridouani: “Ja, want ik wil hier graag duidelijk over zijn: wie mij kent, weet dat ik even ambitieus ben als Tobback, maar dat ik een andere stijl hanteer. Ik zit al twaalf jaar mee in het bestuur als schepen. Mijn werk is gebaseerd op samenwerking. Het Leuvense klimaatbeleid, dat internationaal geroemd wordt, steunt bijvoorbeeld op burgerparticipatie. Kom me dus niet vertellen dat we in deze stad niet luisteren naar de inwoners. Daar moet N-VA mee afkomen: jullie hebben in Antwerpen het middenveld ge-de-ci-meerd." (slaat bij elke lettergreep op de tafel)

Parys: (droogjes) “We hebben het vandaag wel over Leuven, Mohamed. En waarom hebben we je de laatste twaalf jaar dan nooit gehoord als Tobback voor de zoveelste keer een oprecht burgerinitiatief weghoonde in de gemeenteraad? Je verwijst zelf naar het Leuvense klimaatbeleid. Maar de oppositie mag niet eens mee zetelen in de vzw die daarvoor is opgericht. Tja. Is dat jullie versie van participatie?”

Ridouani: “In die vzw wordt de overheid vertegenwoordigd door het stadsbestuur. Jij wilde dat project gewoon van in het begin torpederen. ‘We gaan onze stad toch niet laten overnemen door fietsfundamentalisten’, was je reactie indertijd.”

Ook Leuven heeft een circulatieplan. En ook hier zorgt dat voor kritiek.

Parys: “Ik sta achter de doelstelling van het plan, maar het is gewoon totaal verkeerd geïnstalleerd. Sommige straten winnen, er komt amper verkeer, maar andere straten zijn nu halve autostrades geworden. Ik denk dat het circulatieplan een politiek en ideologisch project van Mohamed was, om zo weinig mogelijk stemmen aan oppositiepartij Groen te verliezen. Het stadsbestuur heeft eerst de plannen gestemd en daarna pas de verkeersmetingen uitgevoerd. Dat is zoals eerst je examen gaan afleggen en dan beginnen te blokken. Dat is niet ernstig.”

Ridouani: “Ach, je draait met de wind, Lorin! In het begin was het duidelijk: eerst was je tegen het circulatieplan en vandaag ben je ervoor, mits een paar aanpassingen. Luister: aan het plan is twee jaar gewerkt. We zijn in elke wijk gaan spreken met de inwoners. Maar op een bepaald moment moet je beslissingen nemen. En dan is het: fasten your seatbelts. Het is doodnormaal dat er wat kritiek komt.”

Parys: “Ik ben op een van die wijkvergaderingen geweest. Een oud vrouwtje maakte zich zorgen omdat ze alleen nog met de fiets redelijk vlot door de stad raakte. Maar wat dan in de winter? Het antwoord was: ‘Doet dan e frakske bij aan, madam’."

Ridouani: “Sorry, dat is belachelijke anekdotiek.”

Waarschijnlijk het grootste probleem voor veel jonge Leuvenaars vandaag: een huis kopen is hier onbetaalbaar. De gemiddelde prijs ligt boven 300.000 euro.

Ridouani: "Dat is inderdaad de grootste uitdaging in onze stad. Er komen jaarlijks netto 1.000 inwoners bij en dat zorgt voor een grote druk op de immomarkt. Door allerlei maatregelen hebben we de prijs van appartementen de laatste jaren kunnen stabiliseren. Het probleem situeert zich nu nog vooral bij huisjes met een tuin.

“Een wonderoplossing is er niet, want Leuven is volgebouwd. Ik vind dat we naar de buurgemeenten moeten kijken. Daar is nog open ruimte die aangesneden kan worden. Die gemeenten zullen dat niet leuk vinden omdat ze hun landelijke karakter willen behouden, maar de facto zijn ze randgemeenten van Leuven. Onze stad bedient niet alleen de 100.000 Leuvenaars op het vlak van onderwijs, cultuur en sport. Nee, het gaat om een half miljoen mensen uit de omgeving.”

Kan zo’n stadsregio het woonprobleem oplossen?

Parys: “Het is zo dat we binnen de stad geen duizenden open plekjes meer hebben om woningen op te bouwen. Op termijn zullen we moeten kijken naar fusies met de buurgemeenten. Maar we moeten voorzichtig zijn: it takes two to tango.

“Tegelijk vind ik dat het Leuvense stadsbestuur deze wooncrisis beter had moeten zien aankomen. Ze hebben daar 24 jaar lang hun ogen voor gesloten. Dat is toch wel even? Op dat vlak is het socialistisch rood toch vooral schaamrood geworden. 

"Wat mij zorgen baart, is dat we van Leuven een duale stad aan het maken zijn: een stad waarin de middenklasse het moeilijk heeft om te blijven wonen, met een groeiende groep kansarmen aan de ene kant en een groeiende groep welgestelden aan de andere kant. De nieuwe buurt aan de Vaartkom is het Monaco van Leuven geworden. Tegelijk is de kinderarmoede binnen de stadsring exponentieel gestegen in de afgelopen jaren.”

Ridouani: “Sorry, maar het is cynisch dat je over kinderarmoede begint. Je eigen partij is daarvoor op Vlaams niveau verantwoordelijk, met minister Liesbeth Homans. Maar zij doet niets. Antwerps burgemeester Bart De Wever heeft al gezegd dat steden te weinig middelen hebben om kinderarmoede aan te pakken.”

Opvallend: meerderheid en oppositie hebben geen oplossing voor de dure huizen.

Parys: “We kunnen huizen niet zomaar goedkoper maken met een toverstokje. Maar we hebben wel voorstellen die helpen. We vinden bijvoorbeeld dat jonge koppels die iets kopen drie jaar lang geen onroerende voorheffing moeten betalen. Daarnaast willen we een nieuwe stadswijk aanboren in Haasrode, met een focus op hoogbouw."

Ridouani: (droog) “Veel van Lorins voorstellen hebben wij al verbeterd in de praktijk. Zo hebben we de starterswoning: daarbij wordt een deel van de huur die je betaalt opzijgezet, als spaarpotje dat je meekrijgt als je de woning koopt. Dat potje is op termijn interessanter dan een kwijtschelding van de onroerende voorheffing.”

Eind augustus werd een Leuvense moskee beklad met een hakenkruis en de leuze 'Alle bruine buite. Stem N-VA' (sic).

Parys: “Ik veroordeel dat ten stelligste.”

Ridouani: “Ik heb altijd gezegd dat je dat voorval niet op één partij – in dezen N-VA – mag afschuiven. Maar je kunt er niet naast kijken dat we in een almaar extremer klimaat leven, waar de polarisering tussen bevolkingsgroepen toeneemt.”

Ook in het rustige, verdraagzame Leuven?

Ridouani: “Ja, ook in Leuven. En het is dan jammer om te zien dat N-VA, de grootste partij van Vlaanderen, heel vaak stigmatiseert, mensen tegen elkaar opzet en een wij-zijverhaal brengt. Kijk maar naar het discours van hun voorzitter De Wever of van hun staatssecretaris voor Asiel Theo Francken.”

Parys: (fel) “Daar moet ik toch eens heel hartelijk mee lachen. Ik weet het niet, maar ik heb Theo nog nooit horen zeggen dat asielzoekers meeuwen op een stort zijn (een beruchte uitspraak van toenmalig minister Louis Tobback in 1991 over Ghanese vluchtelingen in Leuven, JVH/PG). Ons zal je nooit op zo’n uitspraak betrappen.”

Ridouani: “Pardon? Wat mij nog het meeste zorgen baart, is dat ook iemand als jij nu dezelfde trom slaat. Twee weken geleden stond je nog groot in Het Laatste Nieuws met Francken: ‘Geen sharia in Leuven!’ ‘Geen apart zwemuurtje voor allochtone vrouwen!’ Wat is de waarheid? Er is al jaren een apart zwemuurtje voor vrouwen, net zoals dat er is voor senioren. En dat zwemuurtje is ook bedoeld voor vrouwen die bijvoorbeeld recupereren van een operatie en zich ongemakkelijk voelen in hun badpak. Maar met de verkiezingen in zicht moet jij roepen: ‘Kijk die moslima’s!’”

Waarom wilt u geen apart zwemuur voor vrouwen?

Parys: “De vraag in de stemtest van VTM was of je voor of tegen een apart zwemuur voor moslima’s bent. In ons integratieverhaal is er één Leuvense gemeenschap, waarin iedereen welkom is en gelijke rechten krijgt. Maar daar staat wel tegenover dat we de waarden van de verlichting verdedigen: geen onderscheid tussen man en vrouw, en een scheiding tussen kerk en staat. 

"Wij zijn duidelijk, we gaan ons zwembad niet indelen op basis van religie of geslacht. Dus geen aparte zwemuren voor moslima’s, want zo organiseer je net de verdeeldheid. Ook geen hoofddoeken of andere religieuze symbolen achter het Leuvense stadsloket. De overheid hoort neutraal te zijn. Als er een pastoor achter het loket zou zitten, zou ik me daar als homo ook niet goed bij voelen. Het kot zou trouwens te klein zijn voor de socialisten.”

Ridouani: “Sp.a gelooft in de vrijheid van identiteit: je gender, je afkomst, je religie, je geaardheid mag niets uitmaken.”

Wat vonden jullie van het Facebook-bericht van Francken over mannen die vrouwenlingerie dragen? 'Draait de wereld door?', vroeg hij zich af.

Parys: “Ik zou zulke harde uitspraken nooit gedaan hebben. Dat is duidelijk. Maar goed, ik heb het daar met Theo uitvoerig over gehad. Ik ken hem goed: het was niet zijn bedoeling om de hele holebigemeenschap te bruuskeren.”

Ridouani: “Dat is typisch N-VA. Eerst schofferen en dan de mantel der liefde bovenhalen: ‘Ach, hij had het zo niet bedoeld.’ Het spijt me voor Theo, maar hij is de laatste jaren wel heel erg opgeschoven naar rechts. En dan schrikken over een ranzig fenomeen als Schild & Vrienden. Dat is daar de uitwas van.

“Ik pleit voor ‘verantwoordelijk leiderschap’. Politici met een toonaangevende positie hebben de verantwoordelijkheid om te pleiten voor tolerantie en inclusie. Want als je begint met uitspraken zoals ‘Arabieren gooien met stenen’ en ‘het racisme op Pukkelpop is uitgelokt’, dan geef je net ruimte aan extreme groepen zoals Schild & Vrienden om zich te manifesteren. Dat is gewoon zo.”

Zou u meer stemmen halen als uw voornaam Marc was in plaats van Mohamed?

Ridouani: “Op Twitter en Facebook krijg ik alvast de smerigste bagger over me heen – vaak van anonieme, rechtse trollen. Soms is het echt een stortvloed. Ik probeer dat tegen te gaan door veel met de mensen te praten. Laatst zei een vrouw me nog: ‘Als u burgemeester wordt, zal u alleen werken voor de allochtonen.’ Waarop ik haar antwoordde: ‘Maar mevrouw, ik ben een geboren en getogen Leuvenaar. Het kind van arbeidsmigranten. Als iemand het belang van gelijke kansen kent, dan ben ik het wel. Ik werk nu al twaalf jaar als schepen. Dag en nacht, voor iedereen.”

Parys: “Hier wil ik Mohamed absoluut in steunen. Hij is een Leuvenaar met een mooi verhaal. Het zou heel erg zijn als zijn afkomst een rol speelt bij de verkiezingen. Net zoals ik het niet zou aanvaarden als mijn geaardheid dat zou doen.”

Bestaat de kans dat jullie na de verkiezingen samen een coalitie vormen?

Parys: “Neen, na 24 jaar sp.a-bestuur is het tijd voor iets anders. Dat is maar gezond.”

Ridouani: “Ook ik zeg nee. Voor mij gaat het straks om een maatschappelijke keuze: of we blijven een progressieve stad, of we gaan naar een hard wij-zijverhaal.”