Direct naar artikelinhoud
Economie

Wereldbevolking bereikt keerpunt: de helft behoort nu tot middenklasse

Een winkelstraat in Hongkong.Beeld REUTERS

Er is een keerpunt bereikt in de geschiedenis, juichen economen: de helft van de wereldbevolking behoort tot de middenklasse. En elke seconde komen daar nog eens vijf mensen bij. Alleen: een wereldwijde middenklasse, wat is dat eigenlijk?

Volgens berekeningen van het World Data Lab moet het punt ergens in september bereikt zijn: 3,8 miljard mensen, op een totale wereldbevolking van 7,6 miljard, behoren sindsdien tot de middenklasse of vallen in de categorie 'rijk'.

"Nooit eerder ging de uitbreiding van de wereldwijde middenklasse zo snel", zegt Homi Kharas, een coauteur van de studie, aan de Britse krant Daily Mail. "Elke zeven jaar treden ongeveer een miljard mensen tot de middenklasse toe, wat echt opmerkelijk is."

Landbouw

De onderzoekers schrijven op de website van de denktank Brookings Institute dat het de eerste keer is sinds de mens zo'n 10.000 jaar geleden met landbouw begon dat de meerderheid van ons niet moet vrezen in de armoede te belanden.

Een gezin behoort volgens de studie tot de middenklasse als het minstens 11 dollar (9,5 euro) en maximaal 110 dollar (95 euro) per dag uitgeeft. Als je de rijken niet meerekent, kom je in totaal op een kleine 3,6 miljard mensen. Tegen 2030, schatten de onderzoekers, zal hun aantal stijgen tot 5,3 miljard.

Volgens het onderzoek heeft die groep een voldoende groot inkomen om zich bijvoorbeeld een motorfiets, een koelkast of een wasmachine te veroorloven nadat ze hun levenskosten (zoals voedsel) hebben betaald. Ook kunnen ze naar de film en op reis gaan.

Hier zijn al meteen een aantal opmerkingen bij de studie te maken. Iedereen in de wereld heeft weliswaar een idee van wat de middenklasse ongeveer is, maar tussen landen onderling zijn er natuurlijk grote verschillen. Voor de ondergrens verwijzen de onderzoekers naar de armoedegrens van Portugal en Italië. Die staat op een jaarinkomen van 14.533 dollar voor een gezin van vier, of minder dan 10 dollar per dag per persoon.

'Of dit een eenzijdig positief verhaal is, is dan nog maar de vraag'
Stijn Baert

“Maar als je in een westers land maar 10 dollar per dag kunt uitgeven, dan is dat heel weinig”, zegt arbeidseconoom Stijn Baert (UGent). “In België bijvoorbeeld kun je daar niet comfortabel van leven. Of dit een eenzijdig positief verhaal is, is dan maar de vraag.”

Anderzijds zijn over economische definities van de middenklasse al “epische veldslagen” uitgevochten, zegt Ive Marx (UAntwerpen), een econoom gespecialiseerd in armoedebeleid. In rijke landen kijkt men bijvoorbeeld naar wie zich qua inkomen rond de mediaan bevindt. Maar maatstaven bedenken die in de hele wereld gelden, is onbegonnen werk. “De definitie die in dit onderzoek gebruikt werd, is dan ook nogal arbitrair”, zegt hij. “Met 10 dollar per dag heb je in Portugal een heel andere levensstandaard dan in Afrika. Maar om zoiets voor de hele wereld te berekenen, moet je nu eenmaal soms bochten afsnijden.”

Azië

Verrast door het nieuwe onderzoek zijn economen niet. De studie wijst voor de spectaculaire groei van de middenklasse vooral naar Azië, waar veel mensen in landen als China en India aan de armoede kunnen ontsnappen. Als er op de wereld een miljard middenklassers bij komen, hebben de onderzoekers berekend, dan zullen negen op de tien in dat continent leven.

In die zin sluit het onderzoek ook aan bij de bekende ‘olifantengrafiek’, waaraan professor economie Paul De Grauwe vorige week nog een column wijdde in deze krant. Maar daaruit blijkt ook dat het verhaal van de wereldwijde middenklasse veel genuanceerder is dan het hoerabericht van dit onderzoek. “Je moet al een onderscheid maken tussen de VS en ons land”, zegt Marx. “Terwijl de levensstandaard van de middenklasse bij ons blijft toenemen, trappelt die in de VS al veertig jaar ter plaatse.”