“Goeiemiddag. Hebt u een stukje antilope?”

“Ja. Ook twee soorten aap mocht u dat liever hebben.”

“Doe dan maar wat aap.”

“Dat is dan 49,50 euro.”

In de eerste kruidenierszaak die Jean-Paul in de Brusselse Matongéwijk binnenstapt, is het meteen prijs. Onder de toonbank kan je er zogenoemd bushmeat of “broussevlees” kopen. Aap, antilope, stekelvarken of buffel: de meeste ervan zijn met uitsterven bedreigd en zeker niet bedoeld voor consumptie in België. Toch wordt het aangeboden, zo blijkt uit de nieuwe 'Pano'-reportage die woensdagavond werd uitgezonden. Voor de geur, de smaak, of de herinnering aan voorouders. In België is bushmeat onder de Afrikaanse gemeenschap een ware delicatesse, een beetje zoals kreeft bij ons.

In 2017 werd ongeveer 2.000 kilo broussevlees onderschept op de luchthaven van Zaventem. Een fractie van wat ons land werkelijk binnenkomt. Naar schatting zou dat 100 tot 150 ton wild vlees zijn. De douane controleert maar één dag per maand de ochtendvluchten die toekomen uit Afrika, aangevuld met enkele steekproeven op andere momenten. Nochtans zijn er meer koelboxen dan valiezen op de bagageband terug te vinden.

LEES OOK. Douaniers vertellen wat ze allemaal in reiskoffers aantreffen: "We kijken van niets meer op" (+)

Volksgezondheid

De gevolgen voor de volksgezondheid door de invoer van het wilde vlees zijn relatief beperkt. “Ja, er is een risico”, zegt professor biologie Herwig Leirs (Universiteit Antwerpen). “Maar een klein, weliswaar. Het dier moest al drager zijn van een infectie. Dan moet het vlees ook nog slecht gerookt zijn in het land van herkomst, voor het transport. En in België moet het ook niet goed bereid zijn. Bovendien kunnen artsen zo'n besmetting in theorie snel herkennen en stoppen.”

Wouden leeggeroofd

De gevolgen zijn groter in de landen van herkomst. Op de markt van de Congolese stad Kisangani wordt het vlees van zowat alle wilde dieren uit het regenwoud verkocht. En dat is ondertussen leeggeroofd. Vroeger moesten jagers het woud amper in voor hun vangst. Nu moeten ze tien tot twintig kilometer diep trekken voor ze kunnen jagen.

“Het woud is leeggeroofd”, zegt ook Sofie Ruysschaert van WWF. “Twee derde van het aantal wilde dieren is er al verdwenen. In bepaalde gebieden zijn grotere aapsoorten, zoals de mensapen, plaatselijk al uitgestorven. Men spreekt al over lege bossen en lege savannes omdat die grotere soorten verdwenen zijn.”

Maar voor de lokale bevolking zijn alternatieven moeilijk te vinden. Het vlees van wilde dieren is voor hen de belangrijkste bron van dierlijke eiwitten. Bovendien kost het slechts de helft van rundvlees. Veeteelt in de streek is dan ook praktisch onmogelijk. Dat komt door de tseetseevlieg, die het vee besmet met de slaapziekte. Medicijnen om die ziekte te genezen, zijn in de regio amper te vinden.

Of zoals een lokale jager het stelt: “Mochten er alternatieven zijn, dan zou ik niet meer jagen. Maar ik wil mijn vrouw en kinderen niet in het criminele milieu of de prostitutie dwingen. Ze moeten een beter leven krijgen.”