Zinzen en Van Cauwelaert: "Zonder aanslagen bestond deze regering niet meer"

Fileren met de glimlach. Daar heeft dit duo zich in gespecialiseerd. Elke avond sluiten ze bij Ivan De Vadder de campagnedag af. Zinzen komt van links, Van Cauwelaert van rechts, maar eensgezind malen ze de politieke klasse fijn. Het enige wat het programma mist, is een bel cognac voor beide heren. “Wij dachten dat alleen onze vrouwen gingen kijken.” En zie, ineens zijn ze een culthit.

Rik Van Cauwelaert: “Het leuke is dat er niets is afgesproken. We doen gewoon ons ding.”

Walter Zinzen: “We hebben volop vrijheid van spreken. Dat is voor de VRT eigenlijk niet alledaags.” (lacht)

Van Cauwelaert: “Jij hebt het nog anders gekend.”

Zinzen: “Jazeker.” (nog hardere lach)

De openbare omroep merkte hen op bij een uitzending van De afspraak. Van Cauwelaert: “Daar bleek dat wij elkaar met een half woord begrepen. Elke bal die Walter opgooit, kop ik binnen.” De affaire in Gent over de sociale huisvesting gaf hen meteen doelkansen te over. Zinzen: “Als ze daar zo blijven doorgaan, zullen we ons geen moment vervelen.”

Hoe desastreus is dit voor het rood-groene kartel?

Van Cauwelaert: “Het is pijnlijk hoe slecht ze hiermee zijn omgegaan. Dit is als een steen op hun kop gevallen. Baf.”

Zinzen: “Ik had net Luc Huyse (socioloog, red.) aan de lijn en hij vroeg zich wel af of de Gentenaars zullen wakker liggen van zeven huizen die niet in orde zijn.”

Van Cauwelaert: “Onderschat de PVDA toch maar niet. Die duwt echt op de flanken van sp.a en Groen. Die PVDA’ers, ik heb ze nu een paar keer meegemaakt, die kunnen een stukje debatteren. Sans gêne maken ze van hun tegenstanders ‘zakkenvullers’. Links populisme, dat moet je die mannen niet leren.”

Kan N-VA hiervan profiteren? Siegfried Bracke ging deze week vol in de aanval.

Van Cauwelaert: “Bracke gaat hier niks mee winnen omdat hij zelf ettelijke casseroles meesleept.”

Zinzen: “De manoeuvres van hun lijsttrekster, ik vergeet haar naam altijd, zijn ook zo doorzichtig.”

Is dit dan geen gamechanger voor Gent?

Zinzen: “Er zijn twee zaken waarover je nooit voorspellingen mag doen: mijn tweede vaderland, Congo, en de verkiezingen. Daarom geloof ik geen snars van opiniepeilingen. Als 25 procent van de kiezers onbeslist is, kun je toch geen betrouwbare peiling afnemen?”

Van Cauwelaert: “Al die peilingen verlopen tegenwoordig via het internet. Een echte peiling is bijna niet meer te betalen. Zo kort voor de verkiezingen kun je ze maar beter afschaffen. Wat Gent betreft, denk ik dat deze affaire wel zijn weerslag zal hebben. Termont reageert nu bijzonder zenuwachtig. Vroeger speelde hij de joviale Gentenaar, maar dat gaat hem niet meer af.”

Zinzen: “Wie twijfelde tussen Groen en sp.a, zal nu nog meer twijfelen.”

Van Cauwelaert: “Dit zal de verhoudingen binnen het kartel verder wijzigen. Sp.a was al verzwakt door de Optima-affaire, en zal nog meer ineenzakken. Sinds dat gedoe met die boot in Cannes ligt de feitelijke macht bij Groen. In de communicatie over het circulatieplan werd dat overduidelijk.”

Heeft Groen nu het marktleiderschap op links?

Van Cauwelaert: “In Leuven of in Gent kan dat, maar nationaal…”

Zinzen: “In Antwerpen? Dat wil ik nog zien.”

Van Cauwelaert: “Ze hebben daar een fout gemaakt door Van Besien lijsttrekker te maken. Hij is te timide. Hadden ze Almaci bovenaan gezet, hadden ze geschiedenis kunnen schrijven. Maar zij heeft andere ambities.”

Zinzen: “Van Besien is een grote teleurstelling. Zeker de manier waarop hij dat kartel gebroken heeft, de onnozele verklaringen die hij toen heeft afgelegd. Hij had dat kartel in stand moeten houden.”

De gsm van Zinzen rinkelt. Hij geeft Van Cauwelaert een elleboogstoot en zegt met twinkeloogjes: “Onze werkgever belt.” Het tweetal heeft net voor het gesprek te horen gekregen dat er extra uitzendingen komen. Lacht Van Cauwelaert: “Door het programma zijn we ineens nachtbrakers geworden.” Antwoordt Zinzen: “Ouden van dagen kunnen nochtans wel hun nachtrust gebruiken.” Waarna ze weer moeiteloos switchen naar de Antwerpse politiek.

Van Cauwelaert: “Groen is in paniek geslagen door de onthullingen over Tom Meeuws. Onterecht. Want nu heeft Bart De Wever het alleen nog over de verhuis van Kris Peeters (CD&V).”

Is dat niet logisch? Meeuws speelt niet meer mee.

Van Cauwelaert: “Vergis u niet, hij is nog erg belangrijk binnen de Antwerpse sp.a.”

Zinzen: “Stel dat hij vrijgesproken wordt, dan ben ik ervan overtuigd dat hij een comebackkid kan zijn. Hij heeft een aantal kwaliteiten, en wat verwijt men hem eigenlijk bij De Lijn? Dat hij een feestje heeft georganiseerd in de Roma? Dat hij facturen heeft geknipt? Dat geeft hij zelf toe, en het zijn geen criminele feiten. Van Besien had wat meer moeten nadenken voor hij de boel opblies. Wat wel vaak vergeten wordt, is de gigantische afkeer bij Groen voor de socialisten.”

Van Cauwelaert: “Groen is in dat opzicht een schizofrene partij. Mieke Vogels verafschuwt het middenveld, Jos Geysels komt net uit die middens. Net daarom heb ik het altijd wat moeilijk gehad met die partij.”

Zinzen: “De oude krokodillen haatten het kartel. Mieke Vogels, Vera Dua, Hugo Van Dienderen... Die afkeer van de socialisten in Antwerpen is ook begrijpelijk. De Antwerpse afdeling is voor de nationale voorzitters altijd een lastpost. Meeuws is een schappelijker mens dan zijn voorgangers.”

Van Cauwelaert: “Ik vind Yasmine Kherbache wel een valabele figuur. Niet meteen voor de straatgevechten, maar je kunt werken met haar.”

Verloopt de kiesstrijd harder en persoonlijker dan ooit? Denk aan de relatie tussen Tom Meeuws en Liesbeth Homans, Knack bracht die uit.

Van Cauwelaert: “Door de sociale media circuleren geruchten sneller. Vroeger werden zulke dingen gefluisterd onder journalisten en stond het af en toe eens in Pan…”

Zinzen: “Of in ’t Pallieterke.”

Van Cauwelaert: “Nu worden op sociale media allerlei allusies gemaakt op het privéleven van politici.”

Zinzen: “Ook over De Wever doen de wildste roddels de ronde.”

Van Cauwelaert: “Vanuit alle hoeken wordt nu gespeculeerd over hem. Er gaan op sociale media zelfs getrukeerde foto's rond waarin een verhuiswagen voor zijn huis in Deurne staat. Dat is nieuw. Maar als het erover gaat om mensen hard aan te pakken: Tobback noemde de CD&V van Wilfried Martens een bende kwallen.”

Zinzen: “Of denk aan Jos Van Eynde (covoorzitter van de BSP, red.), de ‘polderbizon’. Wanneer hij begon te bulderen, kwam het plafond naar beneden.”

Van Cauwelaert: “En Louis Major (ook BSP, red.) zei dat ‘wijven niet zoveel complimenten moeten maken.’”

Zinzen: “Desalniettemin leidt dat gekissebis tussen De Wever en Peeters over die verhuis af van de essentie.”

Van Cauwelaert: “Peeters heeft gelijk dat hij klaagt over de focus op zijn privéleven.”

Zal het Peeters stemmen kosten dat hij uit Puurs komt?

Van Cauwelaert: “Alle grote burgemeesters in Antwerpen kwamen van elders. Camille Huysmans kwam uit Bilzen.”

Zinzen: “En Frans Van Cauwelaert…”

Van Cauwelaert: “… kwam uit het Pajottenland.” (lacht)

Zinzen: “Alle anderen, dat waren Antwerpenaars, en socialisten. Geen slechte burgemeesters, maar de echte groten, die waren niet in ’t Stad geboren.”

Wat is inhoudelijk het grootste probleem van De Wever? Zijn mislukte war on drugs?

Van Cauwelaert: “Neen. Dat hij het beeld heeft gecreëerd van een verdeelde stad. En mensen zijn dat beeld gaan geloven. Terwijl, als ik rondkijk in Antwerpen of in Brussel, denk ik dat politici dat probleem overschatten. De verschillende gemeenschappen wonen in hun eigen buurten, maar staan niet vechtensklaar.”

Zinzen: “De Wever heeft een gevaarlijke opmerking gemaakt toen hij zei dat de drugsmaffia kan doordringen tot in de politiek.”

Waarom?

Zinzen: “Hij heeft in zijn eigen schepencollege een notoire cocaïneverslaafde zitten. Zijn naam zal ik niet noemen. Maar doelde hij dan eigenlijk op zijn eigen schepen? Om van Erik van der Paal nog maar te zwijgen, zijn protegé. Die zegt openlijk dat hij aan cocaïne verslaafd is. Die twee moeten hun drugs toch ergens halen... als er contacten met de maffia zouden zijn, komen zij toch in aanmerking?”

Zijn er dan geen samenlevingsproblemen in de grote steden?

Van Cauwelaert: “Jawel, maar de politiek pompt ze op tot een groot gevaar, en moet daar erg mee oppassen. Het is zeer makkelijk om zoals Geert Wilders de lucifer in het hooi te gooien. Veel moeilijker is het om dat vuur daarna weer te doven.”

Zinzen: “Wat we dringend moeten afsluiten, is dat hoofddoekendebat. We hadden daar zelfs nooit mee moeten beginnen: de moslims voelden zich er zo door aangevallen. Moei u toch niet met de kledij van andere mensen.”

Van Cauwelaert: “Patrick Janssens (sp.a) is daar de eerste en de grootste schuldige. Had hij dat hoofddoekenverbod niet ingevoerd... Toch denk ik dat bij de mensen een zekere gewenning optreedt. Tegenover de hoofddoek en de vreemdeling in het algemeen.”

Zinzen: “Ik hoop dat je gelijk hebt, maar ik vrees dat je een beetje te optimistisch bent.”

Draagt N-VA de grootste verantwoordelijkheid om de boel bijeen te houden?

Van Cauwelaert: “Uiteraard. Als je in de federale en de Vlaamse regering zit en de grootste stad van Vlaanderen bestuurt, draag je een gigantische verantwoordelijkheid. Dan moet je dubbel oppassen met alles wat je zegt.”

Gebeurt nu niet het omgekeerde?

Van Cauwelaert: “Natuurlijk. Maar laten we wel eerlijk zijn: als je naar de aanslagen kijkt, heeft Jan Jambon dat – op enkele kleine uitschuivers na – goed beheerd. Gelukkig heeft deze regering de aanslagen gehad, anders bestond ze niet meer. Dat is een bindmiddel geweest.”

Het N-VA-discours schuift op naar rechts. Is dat de juiste manier om Vlaams Belang klein te houden?

Zinzen: “Ik betwijfel het ten zeerste. Vlaams Belang kan weer sterk genoeg worden om N-VA pijn te doen.”

Van Cauwelaert: “De kans zit erin dat Vlaams Belang de verrassing wordt van de verkiezingen. De kiezers van hun flamingantische en van hun rechtse vleugel, die kunnen ze terugwinnen bij N-VA. Filip Dewinter speelt ook nog altijd mee in Antwerpen, zeker in de volkse buurten.”

Heeft Theo Francken, en met hem de hele N-VA, gelijk als hij de pers verwijt dat ze te veel aan 'constructieve journalistiek' doet?

Van Cauwelaert: “Dat zijn gewoon oude politieke truken. Een gimmick. Niets zo makkelijk als kritiek op de pers.”

Zinzen: “‘Die Lugenpresse’ is een begrip van de nazi's. Propagandaminister Joseph Goebbels promootte zijn eigen media en ondermijnde de andere. Het vertrouwen in journalisten heeft altijd onder dat van handelaars in tweedehandsauto's gezeten."

Hoe verklaren jullie de immense populariteit van Francken?

Van Cauwelaert: “Veel, heel veel, heeft met zijn post te maken.”

Zinzen: “Dat hij in Wallonië populair is, bewijst dat er toch nog veel aantrekkingskracht uitgaat van het antivreemdelingendiscours. Francken doet wat Vlaams Belang vroeger zei. Hij, en Maggie De Block (Open Vld) voor hem, voeren het zeventigpuntenplan uit. Wat opnieuw bewijst dat Vlaams Belang geen verliezende partij is.”

Van Cauwelaert: “Zelfs Joël De Ceulaer heeft al moeten toegeven dat ze een van de invloedrijkste partijen zijn.”

Waaraan is de teloorgang van de socialisten te wijten?

Van Cauwelaert: “Ze vergaten de stadswijken waar vreemdelingen en de armste autochtonen tot elkaar veroordeeld werden. Een veelzeggend beeld uit de glorietijd van de Teletubbies - die naam alleen al (schudt het hoofd). In Antwerpen werd Steve Stevaert aangeklampt door een licht aangeschoten man. De ex-cafébaas wist duidelijk niet hoe hij met die man moest omgaan. Met zijn ogen smeekte hij zijn medewerkers: ‘Haal die man hier weg.’ Het is niet omdat ze in Cuba dikke sigaren gingen opsteken met Fidel Castro, dat ze links waren.”

Zinzen: “De socialisten hebben het socialisme opgegeven voor het neoliberale discours. Als je bedenkt waar Luc Van den Bossche vandaan komt. Zijn toespraken toen hij voorzitter was bij de Jong Socialisten. Plus gauche bestond niet. En waar zit hij nu? Zo is het eigenlijk de hele partij vergaan.

“Ik zeg niet dat ze allemaal hun zakken hebben gevuld, maar het gedachtegoed is weg. Wat Wim Kok in Nederland zei: ‘De socialisten hebben hun veren afgelegd.’ Hij was daar trots op. Idem voor Mitterrand, Schröder en Blair.”

John Crombez probeert opnieuw socialist te worden.

(Trekken allebei een bedenkelijk gezicht) Van Cauwelaert: “Het is een heel charmante jongen, maar voor de rest...”

Zinzen: “Wat ik mis bij Crombez, is een duidelijk alternatief. Hij staat daar maar wat te roepen over de afbraak van de sociale verworvenheden - terecht - maar wat stelt hij voor? Over asiel en migratie zegt hij niks omdat sp.a blijkbaar intern verdeeld is over die kwesties. Dan kom je nergens.”

Van Cauwelaert: “Voor hun sociale beloftes zitten ze vast aan iets waar ze geen vat op hebben: Europa dwingt elke lidstaat tot besparingen.”

Zinzen: “Als dan een socialist, de Nederlander Jeroen Dijsselbloem, het boegbeeld is van die besparingsbeweging en de Grieken veroordeelt tot de bedelstaf, dat is toch wraakroepend?”

Van Cauwelaert: “Zijn arrogantie ook.”

Zinzen: “Alstublieft!” (heft zijn handen ten hemel)

Crombez had beet in het F-16-dossier. Tot hij uitpakte met valse mails.

Van Cauwelaert: “Als het te mooi is om waar te zijn, is het niet waar.”

Zinzen: “Crombez had beter Dirk Van der Maelen laten verder werken aan het F-16-dossier. Hij had die stommiteit waarschijnlijk niet begaan. Van der Maelen komt zogezegd niet over in de media, maar hij kent zijn dossiers. Crombez is stilaan wanhopig om eens te scoren. Dat wordt doorzichtig.”

Heeft sp.a een gebrek aan politiek talent?

Van Cauwelaert: “Alle partijen lijden daaraan. Politiek is niet meer aantrekkelijk. Je wordt elke dag beschoten op de sociale media, je privéleven wordt uitgeplozen en dan komen er nog twee oude zakken ’s avonds op televisie hun mening geven. (lacht) Het systeem moet anders. Onze parlementen, die zijn te vaak bezig met bezigheidstherapie. Daar moeten ze serieus snoeien in het aantal mandaten."

Zinzen: “We hebben gewoon niet genoeg goede mensen om al die plekken te vullen.”

Van Cauwelaert: “De overheid is tout court niet meer interessant. Vroeger: een magistraat, daar werd naar geluisterd. Maar nu, wie maakt nu carrière in de magistratuur? Op een paar bevlogen uitzonderingen na zijn dat juristen die niet goed genoeg waren voor een groot advocatenkantoor.”

Zinzen: (op fluistertoon) “Die hun diploma gekocht hebben.”

En dan maakt N-VA er nog eens wereldvreemde rechters van.

Van Cauwelaert: “Dat zie je overal. Een van de redenen voor de brexit is dat de Britten de ‘activistische’ uitspraken van de Europese rechters niet aanvaarden.

Zinzen: “Justitie is natuurlijk wel iets waarop je veel kritiek kunt uitoefenen. Maar politici moeten niet doen alsof zij boven het gerecht staan."

Crombez heeft zijn lot verbonden aan de uitslag in de steden. Als die tegenvallen, stapt hij op.

Zinzen: “Zeer dom.”

Van Cauwelaert: “Sp.a krijgt het moeilijk op 14 oktober. Voor alle traditionele partijen wordt het geen makkelijke avond. Kijk naar CD&V: die zijn de steden al langer kwijt en moeten nu standhouden op het platteland. Daar ligt hun voedingsbodem voor de nationale politiek. Deze verkiezingen zijn beslissend voor de toekomst van CD&V.”

Zinzen: “De socialisten zijn niet de enigen die in de gevarenzone zitten. Absoluut niet. Open Vld zit daar ook.”

Volgens politicoloog Johan Ackaert zijn er toch in 75 procent van de gemeenten voorakkoorden?

Zinzen: “Het verwondert me dat er nog zijn zonder voorakkoord. (lacht) Het nadeel van voorakkoorden is dat het voor-akkoorden zijn.”

Van Cauwelaert: “Vroeger in mijn dorp zei de radioverkoper: garantie jusqu’à la porte. Met voorakkoorden is het ook zo: die gelden tot de verkiezingsavond.”

Zinzen: “Hetzelfde met veto’s tegen bepaalde partijen. Wacht maar tot 15 oktober.”

In Antwerpen maakt De Wever een opening naar Groen.

Van Cauwelaert: “Niet verwonderlijk. In drie Antwerpse districten werkt hij al met de groenen samen.”

Zinzen: “Het gerucht wil dat hij CD&V wil vervangen door Groen.”

Is Groen bereid tot ‘het verraad van links’?

Van Cauwelaert: “Afwachten. Wat ik weet, is dat de groenen het altijd moeilijk krijgen wanneer ze zich als bestuurders proberen te gedragen. Groen heeft een zeer hoogopgeleid publiek dat de partijleiding het minste compromis kwalijk neemt. Denk aan de afstraffing na paars-groen. Had Bart Staes toen niet in het Europees Parlement gezeten, dan konden ze de partij opdoeken.”

Durven jullie een gok te wagen over de uitslag?

Van Cauwelaert: “Het is heel moeilijk om deze verkiezingen te voorspellen. In 2012 wist je: Patrick Janssens (sp.a) is zich aan het vergissen. Hij liet zich te veel leiden door een klein kransje van vrienden. Dat zal De Wever niet overkomen. Maar voor de rest...”

Durft u te zeggen: wie nu verliest, verliest ook bij de nationale verkiezingen in mei 2019?

Zinzen: “Niet noodzakelijk. Mocht De Wever verliezen, wat onwaarschijnlijk is, dan staat hij er slecht voor.”

Van Cauwelaert: “Wie in Antwerpen wint, kan met een gerust gemoed gaan slapen.”

De heren stappen het café uit voor foto's in de Brusselse Koninginnegalerij. Zinzen laat inderhaast zijn iPad liggen. Wanneer we die teruggeven, neemt hij hem dankbaar met twee handen aan. Zegt Van Cauwelaert: "Oh, hij was bijna zijn geheugen kwijt."

Rik Van Cauwelaert

* geboren in Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek op 31 januari 1950

* begon zijn carrière als fotograaf en sportjournalist

* werkte in zijn jonge jaren voor het weekblad De Post, daarna bij Sport­magazine

* werkte van 1986 tot 2012 voor Knack. Eerst als lid van de politieke redactie, daarna als directeur-hoofd­redacteur en nog later directeur. Bleef intussen politieke artikels schrijven voor Knack

* ging in 2012 aan de slag bij zakenkrant De Tijd, waar hij een wekelijkse column heeft

* zijn vader, Emiel Van Cauwelaert, was voormalig hoofd­redacteur van Het Volk

Walter Zinzen?

* geboren in Antwerpen, op 16 mei 1937

* studeerde filosofie bij de Witte Paters in Boechout, daarna Germaanse filologie aan de KU Leuven

* vertrok in 1963 naar Congo, waar hij drie jaar les gaf in Lubumbashi

* begon zijn carrière als journalist bij Gazet van Antwerpen u ging in 1967 aan de slag bij de toenmalige BRT

*werkte er als presentator, verslag­gever en eind­redacteur van Het journaal, Ter­zake en Panorama en kreeg daarna ook zijn eigen programma, Zinzen

* was van 1997 tot aan zijn pensioen in 2002 chef Duiding bij de VRT