Minder gedwongen terugkeer door focus op criminelen

Het terugkeerbeleid is een van de absolute prioriteiten van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA). Het budget voor gedwongen uitwijzingen trok hij op met 35 procent, het aantal plaatsen in gesloten centra steeg naar bijna 500.

Maar de naakte cijfers vallen tegen. Het aantal repatriëringen van mensen zonder papieren naar landen buiten de EU loopt al enkele jaren terug: van 2.583 in 2013 naar 2.214 vorig jaar, zo blijkt uit Franckens antwoord op een parlementaire vraag van sp.a-Kamerlid Monica De Coninck. 

De oorzaak? De focus van het beleid, stelt de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). Francken wil zo veel mogelijk mensen met een crimineel verleden terugsturen, en dat gaat een stuk moeizamer.  

"Heel wat landen van herkomst zitten niet te wachten op hen", zegt Geert De Vulder van DVZ. "Zelfs wanneer er terugkeerakkoorden zijn, zoals in Marokko, blijft de lokale overheid moeilijk doen. Ze putten de administratieve procedures tot het uiterste uit."

Terug naar Nederland

Bovendien worden er meer criminelen uitgewezen naar landen binnen de EU.  Er werden vorig jaar 333 mensen teruggestuurd naar Roemenië, 114 naar Nederland, 77 naar Frankrijk. Voor 2014 kwamen onze twee buurlanden nauwelijks voor in de statistieken. 

Vaak gaat het om mensen met een zwaar crimineel verleden met de Roemeense/Nederlandse/Franse nationaliteit. Ze krijgen een inreisverbod en kunnen zich niet meer (officieel) in ons land vestigen, werken of een uitkering aanvragen. Oppositiepartij sp.a is kritisch: staan die mensen niet meteen clandestien terug in België?

Omdat DVZ de handen vol heeft met de opvolging van die dossiers, loopt de rest achterstand op. "De plaatsen in de gesloten centra blijven zo langer bezet", zegt De Vulder.

Transitmigranten

Wat meer is, door de huidige crisis rond de transitmigranten zal het aantal gedwongen uitwijzingen verder dalen, schat DVZ in. Momenteel zijn 200 van de 500 plaatsen gereserveerd voor mensen die op snelwegparkings en elders worden opgepakt op weg naar het Verenigd Koninkrijk. 

Zij kunnen vaak niet worden teruggestuurd, omdat ze gevaar lopen in het land van herkomst. Maar op die manier geraakt de capaciteit en mankracht van DVZ opgesoupeerd. "Francken doet alsof hij superman is, maar hij botst op de harde realiteit", zegt Kamerlid De Coninck. 

Let wel, het aantal zogenaamde terugdrijvingen aan de grens is wel degelijk gestegen de voorbije jaren. Het gaat dan om mensen die worden tegengehouden op de luchthaven en meteen worden teruggestuurd. 

Ook krikte Francken het aantal Dublin-overnames op. Daarbij worden de mensen teruggebracht naar het Europese land waar ze eerst asiel aanvroegen. Toen Maggie De Block  (Open Vld) nog staatssecretaris was, vond Francken dat je die cijfers niet zomaar mocht optellen bij de terugkeerstatistieken.

Resultaten

"De context is nu heel anders", zegt zijn woordvoerster Katrien Jansseune. "Om de asielcrisis de baas te kunnen, zijn die Dublin-overnames cruciaal. De huidige populatie vreemdelingen is tegelijk moeilijker uit te wijzen, aangezien ze vaker uit gevaarlijke landen komen zoals Eritrea." Ook wijst ze naar de vele procedures die mensen aanspannen om hun uitwijzing telkens uit te stellen.

Ze benadrukt de resultaten: terwijl in 2012 nog 10 procent van de teruggewezen vreemdelingen een crimineel verleden had, is dat nu 40 procent. "Hen uitwijzen is inderdaad moeilijker", zegt ze. "Maar het levert op."