Dit zijn de winnaars en verliezers van het nieuwe tv-seizoen

Iedereen wint

Het is een beetje zoals met de verkiezingen: ook op de televisie heeft iedereen altijd een beetje gewonnen, afhankelijk van welke doelgroep of uitzenduren worden gebruikt om de marktaandelen uit te rekenen. Niets dan positieve reacties dus bij de verschillende zenders over de start van het tv-najaar. Eén blijft tussen 18 en 23 uur marktleider met een marktaandeel van 30 procent, wat een daling is met 2 procentpunten. Het verlies van de wedstrijden van de Rode Duivels, besparingen in het slot om 21.30 uur en het schrappen van Het journaal om 18 uur spelen de zender parten. Aan de andere kant boekt Eén wel winst in het slot van 20.40 uur dankzij programma's Zelfde deur, 20 jaar later, Kinderziekenhuis 24/7 en Last Days.

Canvas versterkte dan weer zijn positie en klokte in september af op een marktaandeel van 8,6 procent. Onder meer met dank aan Terzake en De afspraak, die allebei stijgen, maar ook nieuwkomers als Dank dat u bij ons was (339.000 kijkers) en Voor de mannen (296.000) deden het goed. Ook op Eén heeft de VRT-nieuwsdienst een goede maand achter de rug met Pano, dat vooral dankzij Schild & Vrienden gemiddeld 620.000 kijkers haalde.

VTM zakt in zijn doelgroep van 18- tot 54-jarigen van 27 naar 26,5 procent, maar vorig jaar was september wel een recordmaand. VTM blijft ook met voorsprong de grootste commerciële zender, met dank aan de Rode Duivels en onverwoestbare formats als The Voice Kids en Boer zkt vrouw. Minpunt: Q2 heeft het niet onder de markt. Onder meer omdat de zender nu de Champions League moet delen met VIER (of ZES) daalde het marktaandeel met meer dan 2 procentpunten tot 7 procent. 

En VIER? Gert Late Night vroeger uitzenden bleek een goede zet. Onder meer daardoor, maar ook door klassiekers als De rechtbank en het opnieuw opgediepte Expeditie Robinson haalde de zender in september een marktaandeel van 14,1 procent in zijn doelgroep, het beste cijfer sinds september 2013. 

Nieuwkomers hebben het moeilijk

Wie de top twintig van de meestbekeken programma's bekijkt, moet wat zoeken naar nieuwe titels. Niet zo verrassend als je ziet dat vooral Eén en VIER heel spaarzaam waren met het lanceren van nieuwe programma's. Op drie titels na bestaat die top twintig uit twee wedstrijden van de Rode Duivels en programma's die de voorbije jaren al op televisie kwamen. De grote uitzondering is Zelfde deur, 20 jaar later van Martin Heylen, waarvan de meestbekeken aflevering op twee staat met 1,236 miljoen kijkers. Duiken ook op in de top twintig: 13 geboden en Wat een jaar. 

De meestbekeken programma's blijven voorts titels die zich al hebben bewezen – The Voice Kids, Kalmte kan u redden, Professor T., De rechtbank... – en de golden oldies van Eén. Het drieluik Het journaal, Iedereen beroemd en Thuis blijft zoals steeds netjes in de top tien staan, al staat dat treintje wat onder druk.

Lust de kijkers de nieuwe programma's niet? Het is in ieder geval opvallend dat nieuwe VTM-programma's als Koppels en Make Belgium Great Again niet eens in de top tien van meestbekeken VTM-programma's staan. Een tegenvaller voor de zender. 

Nostalgie scoort

Het werd wat op ongeloof en hoongelach onthaald, maar kijk: Lili en Marleen is echt nog populair. De herhalingen halen gemiddeld 720.000 kijkers en staan daarmee op plaats vijf van de meestbekeken programma's. Nostalgie scoort dus, wat ook al blijkt uit de cijfers van Wat een jaar. Met gemiddeld 778.000 kijkers op zaterdagavond doet de quiz over de jaren stillekes het prima.  

Nostalgie naar de gouden jaren van Man Bijt Hond verklaart ongetwijfeld ook het succes van Martin Heylen die opnieuw huisbezoeken aflegt. En terwijl de rentree van Peking Express vorig jaar nog een grote sof was, doet Expeditie Robinson het nu wel goed op VIER. De realityreeks haalt gemiddeld 446.000 kijkers.

Uitgesteld kijken is de echte winnaar

Tv-zenders mogen dan alle moeite van de wereld hebben om hun programmaschema's zo strategisch mogelijk op te bouwen, de kijker trekt zich daar hoe langer hoe minder van aan. Tijdens de eerste negen maanden van het jaar lag het aandeel uitgesteld kijken op 19,1 procent. In 2017 lag dat in dezelfde periode nog op 17,5 procent. Bij de kijkers tussen 18 en 54 jaar ligt het aandeel uitgesteld kijken al op 25 procent. Ook bij Eén, dat lange tijd achterophinkte, stijgt het nu snel. Het aandeel uitgesteld kijken steeg van 10,1 procent in september 2017 tot 14,4 procent een jaar later.

Zorgwekkender voor de commerciële zenders is dat het uitgesteld kijken zich uitbreidt naar allerlei genres. Misschien is het ook daarom dat VIER geen aparte cijfers wil geven voor live en uitgesteld kijken. Fictie blijft gefundenes Fressen om te kijken wanneer je wil – 13 geboden stijgt van 417.000 live kijkers naar 712.00 met uitgestelde kijkers erbij – maar ook entertainment heeft er steeds meer last van. The Voice Kids telt bijvoorbeeld op vrijdag gemiddeld 756.000 kijkers. De dagen nadien loopt dat op tot 923.000. Bovendien omvatten de live cijfers ook de mensen die licht uitgesteld kijken: de mensen dus die dezelfde avond nog naar het programma kijken, maar daar een kleine beetje later aan beginnen, bijvoorbeeld om de reclameblokken te kunnen doorspoelen. 

Paniek dat tv kijken out is is vooralsnog niet aan de orde. Televisiekijken blijft de populairste hobby van de Vlaming. In september zat die elke avond gemiddeld twee uur en vijftig minuten voor de buis. Dat is maar een minuutje minder dan in september 2017.