Waarom er vandaag veel meer op het spel staat dan een sjerp

Voor de partijen zijn de gemeenteraadsverkiezingen ook een graadmeter voor de onderlinge verhoudingen op nationaal niveau. Want vanaf maandag start namelijk de campagne voor de Europese, federale en Vlaamse verkiezingen in mei 2019. Wie vandaag  een verliezer is, dreigt dat ook volgend jaar te zijn. Dat beseft iedereen.

Volg het verkiezingsnieuws én de resultaten hier op de voet

Zo is N-VA op nationaal niveau al de grootste partij, maar wil voorzitter Bart De Wever dit nu doortrekken naar het lokale niveau. Het doel is zijn machtsbasis vergroten. Lokale besturen zijn de ideale plek om jonge politici te laten rijpen voor het grotere werk in Brussel. Burgemeesters besturen bovendien zes jaar – een politieke eeuwigheid.

Om precies dezelfde redenen doet CD&V er alles aan om het platteland niet te verliezen. En wil sp.a kost wat kost aan zet blijven in een aantal centrumsteden. 

Mis niks

Live-updates en scherpe analyses: zo worden de verkiezingen op De Morgen

     

Volgens politieke analisten Rik Van Cauwelaert en Walter Zinzen is het "een beslissende dag" voor de toekomst van de traditionele partijen. Dit weekend moeten ze het bewijs leveren dat ze nog lang niet afgeschreven zijn. Als het niet lukt, moet bijvoorbeeld CD&V de titel 'Vlaamse volkspartij' definitief afstaan aan N-VA. De groenen liggen dan weer op de loer om sp.a voorbij te steken als leidende kracht op links.

Waterloo

Vandaag worden ook een aantal persoonlijke carrières gemaakt of gekraakt.

Het is uitkijken naar de score van vicepremier Kris Peeters. Met een degelijke uitslag komt hij in het midden van het bed te liggen in zijn nieuwe thuisstad. Een plaats die perspectieven opent. Maar als Peeters door het ijs zakt, is zijn positie als nationaal boegbeeld bij de verkiezingen in 2019 in acuut gevaar. Zelf gaat hij ervan uit dat de partij sowieso zijn 'offer' – een verhuizing van Puurs naar Antwerpen – naar waarde zal beoordelen. Afwachten of voorzitter Wouter Beke daar ook zo over denkt.

Peeters is lang niet de enige die stilaan zenuwachtig mag worden. Sp.a-voorzitter John Crombez heeft zijn persoonlijk lot verbonden aan de uitslag vandaag. Als die tegenvalt in de steden, stapt hij op. In alle stilte heeft Mathias De Clercq (Open Vld) deze verkiezingen – de eerste zonder sp.a-burgemeester Daniël Termont in Gent – aangestipt. Als hij straks de nieuwe burgervader wordt van de Arteveldestad brengt hem dat in een klap helemaal bovenaan de nationale pikorde binnen Open Vld. 

Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten stelt zich kwetsbaar op door de sjerp in Aarschot na te jagen. Zeker geen evidente opdracht. Wat als die mislukt?

Centrumrechts

In Antwerpen kan burgemeester Bart De Wever de genadeslag toedienen aan Filip Dewinter (Vlaams Belang). Dewinter krijgt van voorzitter Tom Van Grieken de kans om aan te tonen dat zijn ranzige discours wel nog electoraal aanslaat. Omgekeerd: stel dat De Wever (veel) stemmen verliest en geen centrumrechtse meerderheid meer op de been krijgt in 't Stad, dan verdampt plots zijn aura van de eeuwige overwinnaar. 

Sinds de verkiezingen van 2004 heeft De Wever de ene na de andere stembusgang gewonnen. Eerst onder de vleugels van het kartel met CD&V. Later op eigen kracht. De moeilijke regeringsdeelnames maakt dat zijn partij al wat van haar pluimen heeft gelaten. Met een aangeschoten voorzitter wordt het plots een turbulent jaar 2019.

De Wever beseft dat ook maar al te goed. De afgelopen dagen maakte hij eerst Groen en daarna CD&V het hof. Om vervolgens - weliswaar verhuld - te dreigen met een crisis binnen de Vlaamse en federale coalities als hij naast de Antwerpse boot valt. 

"Stel dat CD&V en Open Vld straks De Wever dumpen in Antwerpen, dan zal dat die partijen uiteraard niet in dank worden afgenomen op Vlaams en federaal niveau", reageert politicoloog Nicolas Bouteca. "Coalitievorming is een persoonlijke zaak. En De Wever heeft een goed geheugen. Ik kan me goed inbeelden dat premier Charles Michel (MR) al aan de Vlaamse liberalen heeft laten weten: maak hem niet kwaad."