Roelof Pik Botha overleden, de 'pinguïn' van Zuid-Afrika
De Zuid-Afrikaanse oud-minister Pik Botha werd 87. Hij was een omstreden figuur die het blanke minderheidsbewind verdedigde tot hij besefte dat verandering onvermijdelijk was.
Roelof "Pik" Botha was de laatste minister van Buitenlandse Zaken van het apartheidsbewind in Zuid-Afrika. Hij stierf vanmorgen in zijn huis na een ziekte, zo maakte zijn zoon Roelof bekend. Botha zetelde in de blanke minderheidsregering in de jaren '80, tijdens het hoogtepunt van de rellen en de sancties tegen het racistische regime.
Botha werd in die tijd uitgespuwd door een flink deel van de wereld, maar hij haalde zich ook de woede van zijn eigen president op de hals, P.W. Botha. Zo schreef hij in 1986 een speech waarin de vrijlating van de opgesloten ANC-leider Nelson Mandela werd aangekondigd. De president schrapte de tekst meteen. Pik Botha verklaarde in die woelige jaren '80 ook dat er ooit wel eens een tijd zou komen waarin Zuid-Afrika zou worden geleid door een zwarte president.
Nieuw mandaat onder Mandela
Botha's woorden hadden voorspellende kracht. Toen Mandela vrijkwam en daarna president werd, werd Botha minister van mijnbouw en energie in de zwarte meerderheidsregering, nog altijd als lid van de Nasionale Partij. Na zijn carrière, in 2000, zou hij zelfs lid worden van het ANC, de partij van Mandela. Het ANC herdenkt Botha als "iemand die al heel vroeg besefte dat apartheid fout was en een misdaad tegen de mensheid".
De huidige president Cyril Ramaphosa dankt hem voor zijn "steun aan Zuid-Afrika's overgang naar democratie en zijn dienst in de eerste democratische regering". Botha was in de wolken toen Ramaphosa in februari president werd na Jacob Zuma, die door schandalen was omgeven en uiteindelijk moest opstappen.
Roelof "Pik" Botha zal worden onthouden als de politicus die de apartheid van binnen uit probeerde te veranderen. Hij zei in een interview in 1996 dat hij even goed had kunnen opstappen, naar de woestijn gaan om zich te isoleren en te stampen en te roepen. Maar dat deed hij niet.
De andere weg was om met mijn woorden de mensen op andere gedachten te brengen en een factor te zijn in de transformatie die heeft plaats gevonden.
De naam "Pik" is een verwijzing naar het Afrikaanse woord 'Pikkewyn' of pinguïn, voor de manier waarop de imposante verschijning liep, zeker in een zwart kostuum met wit hemd. Je zou het, nu hij is overleden, ook symbolisch kunnen zien als de ultieme sublimatie van de twee belangrijkste etnische gemeenschappen in zijn land.