Onze analist Luc Van der Kelen over nederlaag van Peeters: "Een partijvoorzitter zou zijn kopstuk in de politiek moeten behoeden voor dit soort zelfmoordmissies"

En daarmee sluiten we meteen deze liveblog af. Meer analyses leest u morgen in de krant of online.

Een liberale burgemeester in Gent, dat is al 60 jaar geleden. Het was de droom van elke liberaal sindsdien. Maar zelfs de legendarische Gentse liberaal Willy De Clercq heeft het niet gekund. Achter zijn rug werd een coalitie tegen hem gevormd in 1976. Maar wat “bompa” niet kon, is nu wellicht wel weggelegd voor zijn kleinzoon, Mathias De Clercq.

Kleinzoon De Clercq vierde euforisch een overwinning met 10 percent samen met alle militanten en het linkse kartel van rood en groen kreeg een geweldige draai om de oren.

Toch moet Mathias het vel van de beer niet verkopen voor hij geschoten is. Hij beloofde een progressief project voor alle Gentenaren. De N-VA van Siegfried Bracke, die achteruit ging, heeft zich met burgemeester De Clercq al verzoend. Blijft de CD&V van de eerder linkse Mieke Van Hecke. Zij zal haar huid wel duur verkopen, maar CD&V zit al 24 jaar buiten de Gentse coalitie en wil nu echt mee aan de knoppen zitten.

Daarmee zitten de liberalen al in het bestuur van twee provinciehoofdsteden, Brugge en Gent, maar daar zal wellicht ook de Antwerpse Open Vld nog bjjkomen, als de centrum-linkse coalitie in Antwerpen wordt voortgezet.

Het is nu de opdracht van Mathias De Clercq om een verbindend project voor te stellen aan zijn toekomstige coalitiepartners. En dan breekt er een historische tijd aan in Gent.

Groen en sp.a zijn al enkele tientallen jaren verbonden vaten. Scoort Groen goed, dan doet sp.a het slecht en vice-versa.

Ook tijdens deze verkiezingen was dit het geval. Groen won op vrijwel alle terreinen, terwijl de sp.a het moest doen met enkele goede uitzonderingen, waar ze hun positie konden behouden, zoals in Leuven en Vilvoorde. Voor de rest heeft Groen de sp.a verdrongen naar de plaats van zesde Vlaamse partij. In 2004 haalde de sp.a nog een kwart van de stemmen, meer dan het dubbel van nu voor de provincieraden.

De gemeenteverkiezingen zijn voorbij. De campagne voor de parlementsverkiezingen kan beginnen. Nog zeven maanden te gaan. Alle partijen weten nu waar ze staan. Deze verkiezing maakt natuurlijk niet iedereen gelukkig, maar ze is ook geen tragedie geworden voor de regeringen en het belangrijkste stadsbestuur van het land.

Er is nog altijd een meerderheid, zij het een krappe, in het Vlaams parlement voor de Zweedse coalitie van N-VA, CD&V en Open Vld, mocht de uitslag van vandaag in mei 2019 weerspiegeld worden. Tegelijk kan ook de sfeer tussen de partners wat afkoelen, om nog de laatste grootste problemen aan te pakken die op de werkplank van de regering Bourgeois en de regering Michel liggen.

Van de drie meerderheidspartijen zal de kleinste, Open Vld, de gelukkigste zijn. Met deze cijfers is de Open Vld immers nodig voor een meerderheid met drie in de Vlaamse regering. Tot dusverre was dat niet het geval.

Bovendien scoren de liberalen uitstekend met een reeks kopstukken in Mechelen Oostende, Brugge, Gent, Aarschot, Kortrijk, Brakel en andere. In het blauwe kerngebied in de Vlaamse Ardennen, Gent en Vlaams Brabant. Gwendolyn Rutten, de partijvoorzitster stond toch wat onder druk omdat ze niet zo zichtbaar aanwezig was tijdens de campagne en zich nooit mengde in de zwaarste debatten? Maar haar goede score in Aarschot is balsem op de wonde en is een signaal dat kiezers het ruziemaken van de politici maar matig kunnen waarderen.

Alle partijen zullen natuurlijk de nadruk leggen op waar ze het goed deden. De sp.a is weggezakt naar het niveau van zesde Vlaamse partij, maar ze kan zich optrekken aan goede cijfers in Leuven, Vilvoorde, Zelzate, Geraardsbergen, en in mindere mate in Gent en Oostende, vooropgesteld dat ze daar in de coalitie geraken.

CD&V heeft stand gehouden, vooral in haar kerngebieden in West-Vlaanderen en Limburg. Maar meer dan dat kan Wouter Beke ook niet zeggen. Maar het zal een opluchting zijn dat de N-VA de positie als grootste lokale partij van Vlaanderen nog niet kan claimen.

De N-VA blijft toch verbazen in Antwerpen en omstreken. Kijk naar de kaart van Vlaanderen en let op de gele vlek in het centrum en het noord-oosten van de provincie Antwerpen, maar ook in enkele plaatsen in Limburg. Vooral het Vlaams Belang heeft daarvan geprofiteerd en in Ninove krijgt wellicht een eerste burgemeester van Vlaams-Belang-signatuur, ook al heeft die een blauw verleden.

En dan zouden we Jean-Marie Dedecker nog vergeten, nieuwe burgemeester van Middelkerke, op eigen kracht. Het weze hem gegund.

Tenslotte is er Groen. Is dit de grote definitieve doorbraak van de groenen. Ten dele wel, op voorwaarde dat ze daar in mei volgend jaar verder op kunnen bouwen. Maar de hoop bij al wat groen denkt, is groot. In Brussel en Wallonië scoren de groenen trouwens zeer sterk op een aantal plaatsen.

De sp.a blijft wellicht aan de macht in Leuven, ook nu Louis Tobback afscheid neemt. Hij stapt uit de gemeenteraad om zijn zoon Bruno te laten zetelen. Maar de grootste verrassing is het resultaat dat Mohamed Ridouani, de opvolger van (Louis) Tobback, heeft neergezet. Ridouani haalt met 10.059 naamstemmen meer voorkeurstemmen dan Tobback senior zes jaar geleden. Ook de N-VA-lijsttrekker Lorin Parijs scoort met meer dan 7.000 naamstemmen een uitstekend resultaat.

Nog opvallend in Oostende is dat de stadslijst van Johan Vande Lanotte wel de grootste partij blijft, maar dat uitdager Bart Tommelein met ruim 6.000 voorkeurstemmen er duizend meer heeft verzameld dat de uittredende burgemeester. Dat is een onmiskenbaar signaal van de kiezer. “Vande Lanotte kan geen burgemeester blijven”, stelt het liberale boegbeeld. “Hij is gebuisd.”

Vlaams Belang wint een heel stuk terug van het verlies dat de partij in 2012 heeft moeten incasseren. Dat resultaat zat er al een tijdje aan te komen. Ook binnen de extreem-rechtse partij was het gevoelen groot dat de partij opnieuw in een positieve flow zat onder leiding van de jonge, ambitieuze voorzitter Tom Van Grieken, die zich gematigder opstelt.

Aan de andere kant van het politieke spectrum bij extreem-links gaat ook de PVDA relatief sterk vooruit. Zelfs in residentiële gemeenten haalt de partij zetels. Hetzelfde is het geval in Wallonië en Brussel, waar de PTB sterk is gegroeid.

Campagnes op het scherp van de snee leiden, slaan blijkbaar aan bij het deel van het kiespubliek, dat het moeilijk heeft om rond te komen in het welvarende Vlaanderen.

De overwinning van het Vlaams Belang was verwacht, omdat de N-VA het moeilijk had om de migratieproblematiek op te lossen.

In WallonIë en Brussel werd de vooruitgang voor de partij van Raoul Hedebauw verwacht als gevolg van de reeks schandalen rond Publifin en Samusocial waarbij vooral de PS was betrokken. Vergeleken bij de laatste peilingen heeft de PS nog een deel van het verwachte verlies gerecupereerd.

Gemeenteverkiezingen leveren voor de meeste partijen een wisselend beeld op. Altijd zijn er wel wat steden waaraan partijen zich kunnen optrekken, ook als het globale resultaat tegenvalt. Dat is ook het geval voor de socialisten. De negatieve verwachtingen komen zeker niet overal uit.

In Leuven blijft de partij van Louis Tobback goed scoren met een licht verlies. Tobbacks opvolger Mohamed Ribouani is aan zet om te onderhandelen.

Anders is het in Brugge. Daar verliest burgemeester Landuyt de strijd. Ook de N-VA, een verdeelde partij in Brugge, verliest er met Pol Van den Driessche aan kop.

In Oostende blijft de stadslijst van Johan Vande Lanotte wel de grootste, maar zijn uitdager Bart Tommelein van Open Vld heeft sterk gescoord.

De sp.a doet het goed in Vilvoorde, waar burgemeester Hans Bonte op post zal blijven. In de Vlaamse Ardennen worden de socialisten ook de grootste in Geraardsbergen ten koste van burgemeester De Padt.

Wat worden deze gemeenteverkiezingen voor de partij van Bart De Wever? In grote delen van Vlaanderen staat de N-VA op verlies, soms zelfs zwaar, maar de resultaten geven de N-VA wel winst in de brede rand rond Antwerpen, haar kerngebied. Zowat overal waar Bart De Wever zijn kopstukken heeft neergezet, scoren ze hoog. Alleen Brugge is een uitzondering. De ministers Jambon, Francken, Muyters, Van de Put en Demir doen het stuk voor stuk goed.

In de brede rand rond Antwerpen wordt de N-VA nog groter. In Schoten wint de partij fors en nadert ze de absolute meerderheid. Maar ook in Mortsel en Kontich in de zuidoostelijke rand van Antwerpen scoort de partij van De Wever sterk. In Edegem, waar minister Muyters woont, schiet de N-VA zelfs naar de absolute meerderheid. Ooit was Edegem de gemeente van oud-premier Leo Tindemans. 

Hetzelfde beeld in Brasschaat, de gemeente van minister Jan Jambon, die ook boven de 40 percent stijgt, dicht bij een absolute meerderheid. Ongeziene cijfers toch wel. We moeten al terug naar een ver verleden, toen de toenmalige CVP dat soort resultaten neerzette in de groene rand rond Antwerpen.

Dat betekent ook dat de verschillen tussen Antwerpen en de rest van Vlaanderen groter en groter worden. Vlaanderen wordt meer en meer een tweestromenland met een grote gele vlek in het midden en diverse kleuren als rood, blauw en oranje naargelang de sterkte van de traditionele partijen in andere regio’s. Daar is het voor de N-VA veel moeilijker om snel door te breken. Neem Brakel als voorbeeld. Daar is de N-VA achteruit gegaan. Het fort De Croo blijft er oninneembaar. Andere partijen zoals CD&V op het platteland maken het de N-VA moeilijker om snel door te breken.

De grote aandacht in de media voor de verkiezingen in het Antwerpse missen hun effect blijkbaar niet. Maar vergeet ook niet dat de N-VA in en rond Antwerpen kan bouwen op een nationalistische traditie die al tot uiting kwam in de 19de eeuw en hoogtepunten kende met de Volksunie op het einde van de 20ste eeuw.

De N-VA is trouwens bezig om op enkele plaatsen in Limburg, Genk en Hasselt, nieuwe sterke punten uit te bouwen.

Er valt tegen halfvier nog geen duidelijk beeld op te maken van de overheersende trends in Vlaanderen. Het lijkt erop dat N-VA vaker op verlies staat dan op winst. Vlaams Belang lijkt dan weer naar lichte winst te neigen.

De uitslagen voor CD&V, Open Vld en sp.a vertonen vooralsnog een wisselend beeld. De voorspellingen voor een grote sprong voorwaarts van Groen worden nog niet bevestigd.

Maar de uitslagen zijn nog heel voorlopig en gedeeltelijk en het is nog wachten op de grote steden.

De politici durven in afwachting van bevestigde cijfers niet te optimistisch zijn. Bart Somers rekent niet op een absolute meerderheid in Mechelen.

Bart De Wever bereidt zijn partij nu al voor op een uitslag die wat lager zal liggen dan de “monsterzege” van 2012.

Groen-lijsttrekker in Antwerpen, Wouter Van Besien, rekent op dubbel zoveel stemmen als in 2012.