Federale ministers N-VA scoren gemeentelijk

Alexander De Croo scoorde heel goed in het blauwe bastion Brakel. © edp

Pieter De Crem neemt ontslag als staatssecretaris. Op Johan Van Overtveldt in Mechelen na scoren de federale N-VA-ministers. Maggie De Block wordt geen burgemeester in Merchtem.

Inge Schelstraete

Er zijn nog niet genoeg stembureaus geteld om te zeggen hoe Kris Peeters (CD&V) gepresteerd heeft in Antwerpen, maar van de andere federale ministers die bij deze verkiezing opkwamen, is de uitslag bekend.

Alexander De Croo (Open VLD), vicepremier en minister van Ontwikkelingssamenwerking, maakte schoon schip in Brakel. Open VLD ging daar van 41,9 procent naar 54,9 procent, goed voor vijftien van de 23 zetels. Zowel CD&V als de N-VA verliest er meer dan vijf procent. De Croo heeft aan de VRT al bevestigd dat hij alleen titelvoerend burgemeester zal zijn. Het burgemeesterschap is volgens hem niet verenigbaar met zijn ministerschap.

Het staat ook vast dat de andere vicepremier, Jan Jambon, zichzelf opvolgt als burgemeester van Brasschaat. De N-VA haalde bij de vorige verkiezingen net geen 40 procent van de stemmen en deed er nu vier procent bij, goed voor 17 van de 33 zetels. Een volstrekte meerderheid: de zes zetels van huidig coalitiepartner CD&V, dat van 26,2 procent zakt naar 18,2 procent, heeft de N-VA in theorie zelfs niet nodig. Opvallend: de PVDA, dat bij de verkiezingen van 2012 niet opkwam in Brasschaat, haalt vijf procent van de stemmen, goed voor een zetel.

Ook in Lubbeek is de N-VA erop vooruitgegaan: met tien van de dertien stembureaus geteld, springt de partij van 25,7 procent naar 34,8 procent, goed voor negen zetels. Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken is er titelvoerend burgemeester sinds 2012. Zijn partij bestuurt samen met CD&V en Lubbeek Leeft, die elk vier zetels binnenhalen. Dat is goed voor 17 van de 23 zetels.

Staatssecretaris voor Armoedebestrijding Zuhal Demir levert een monstersprong voor de N-VA in Genk: de partij gaat er van 18 naar 28,6 procent. De CD&V van huidig burgemeester Wim Dries verliest terrein, van 41 naar 37,5 procent, maar blijft de grootste partij. Dries had al laten weten dat hij geen schepen wilde worden onder Demir. CD&V haalt 18 van de 39 zetels binnen, zijn huidige coalitiepartner PROgenk vijf zetels. De N-VA kan met twaalf zetels stevig oppositie voeren. Vlaams Belang is de vierde partij in de gemeenteraad met drie zetels, te weinig om het verschil te maken – en zowel N-VA als CD&V heeft verklaard niet met Vlaams Belang samen te willen werken.

In Hasselt zijn alle bureaus geteld. De N-VA wordt er de grootste partij met 28,7 procent van de stemmen en twaalf van de 41 zetels. Minister van Defensie Steven Vandeput zou dus Nadia Vananroye (CD&V) kunnen opvolgen als burgemeester. Haar partij gaat licht achteruit, van 22,7 naar 20,9 procent. Maar haar coalitiepartner Rood Groen + Hasselt, dat in 2012 nog opkwam als Helemaal Hasselt, duikelt van 33 procent van de stemmen naar 25,3 procent. CD&V en Rood Groen + Hasselt komen samen aan twintig van de 41 zetels – net geen meerderheid.

Minister van Financiën Johan Van Overtveldt is de enige N-VA-excellentie die uit de toon valt. Hij kon in Mechelen niet op tegen de lijst VLD-Groen-M+ van burgemeester Bart Somers. Die steeg van 33,9 procent in 2012 naar 48,4 procent en stopt 24 van de 43 zetels in zijn zak. De N-VA ging van 23,2 procent achteruit naar 16,7 procent.

Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) hoopte in Merchtem haar broer Eddie De Block op te volgen als burgemeester. Lijst 1785 van De Block haalde een respectabele 36,6 procent, die toch bleek afstak bij de score van 49,1 procent in 2012. De verrassing kwam van de nieuwe partij PRO Merchtem, die meteen 24,4 procent van de stemmen haalde. Lijst 1785 kan met tien van de 25 zetels niet alleen besturen; De Block zei aan de VRT dat ze overlegt met CD&V, dat vier zetels heeft gewonnen. Zij laat de burgemeesterssjerp aan de nummer twee van Lijst 1785, Steven Elpers.

De federale regering moet op zoek naar een nieuwe staatssecretaris van Buitenlandse Handel. Pieter De Crem (CD&V) had aangekondigd dat hij ontslag zou nemen als staatssecretaris als hij in Aalter weer tot burgemeester werd verkozen. Met 56,8 procent van de stemmen is zijn CD&V/N-VA-lijst zeker van 19 van de 29 zetels in Aalter. Evenveel als in 2012, maar toch een kleine terugval: door een fusie is de gemeente Knesselare bij Aalter gekomen en zijn er nu 29 in plaats van 25 zetels te geef.