‘Ik heb de beginselverklaringen die alle leden van Vernieuwing ondertekend hebben overgemaakt aan Maggie De Block’, zegt Chris Selleslagh, de toekomstige liberale burgemeester van Grimbergen. ‘Die bewijst de volledige onafhankelijkheid van de partij Vernieuwing.’ In die verklaring staat onder meer dat ‘Vernieuwing volledig autonoom haar politieke lijn bepaalt en aan niemand schatplichtig is’. De Block waakt voor haar partij over de coalitievorming in de Brusselse rand. Het is nu wachten op het oordeel van de statutaire commissie van Open VLD over de lokale afdeling.

Vernieuwing ontstond onder vleugels Vlaams Belang

Vernieuwing is de partij van ex-Vlaams Belanger Bart Laeremans en werd in 2012 opgericht onder de vleugels en met geld van Vlaams Belang. Maar in 2015 stapte Laeremans uit het Vlaams Belang en hij zegt ook dat alle financiële banden met de partij helemaal doorgeknipt zijn. Maar het grote probleem zit hem in de aanwezigheid van Luk Raekelboom op de lijst. Hij is ook verkozen in de gemeenteraad en steunt zo dus de meerderheid. Raekelboom werkt voor het Vlaams Belang en heeft ook een lidkaart van de partij.

Black Pete Matters

‘Hij is ICT’er bij Vlaams Belang. Als Groen hem had aangeworven, was hij wellicht gewoon ICT’er bij Groen geweest’, zegt Selleslagh. Maar wie naar even naar de Facebookpagina van Raekelboom gaat, merkt al gauw dat hij veel meer is dan een toevallige ICT’er van Vlaams Belang. Hij liket op Facebook een hele rist Vlaams Belang-pagina’s, en pagina’s van onder meer Schild & Vrienden, Joris Van Severen, Forza Ninove enzovoort. Een foto van hemzelf als zwarte piet op een affiche van de Vlaams Belang-jongeren uit 2017 met als bijschrift ‘Black Pete Matters’, werd in de loop van de voormiddag verwijderd van zijn Facebookpagina.

‘Luk werkt als parlementair medewerker en is daardoor verbonden met de nationale politiek. Maar hij steunt al jaren met overtuiging het ongebonden karakter van Vernieuwing’, stelt Laeremans zijn kandidaat voor in de verkiezingsfolder van zijn partij. Het Vlaams Belang wordt niet genoemd. Raekelboom is voorlopig niet bereikbaar voor commentaar.

Het is bovendien onduidelijk of er nog mensen met een Vlaams Belang-lidkaart op Laeremans’ lijst staan. ‘Ik veronderstel dat hij ongeveer de enige is’, zegt Laeremans. ‘Ik heb niemand naar zijn partijkaart gevraagd.’ De nummer twee op de lijst, Karlijne Van Bree, zetelde bijvoorbeeld ooit nog in de Grimbergse gemeenteraad voor Vlaams Belang, maar het is onduidelijk of ze nog lid is. Ook zij is niet bereikbaar voor commentaar.

Open VLD rijkelijk beloond met mandaten

Het valt wel op dat Selleslagh burgemeester mag worden, ook al haalt zijn partij twee zetels minder dan Vernieuwing en doet Bart Laeremans het veel beter in de voorkeurstemmen. Zijn partij wordt daarnaast ook beloond met drie schepenambten, evenveel als Vernieuwing. Dat wekt de indruk dat Vernieuwing alles uit de kast heeft moeten halen om Selleslagh te overtuigen. Vreesde hij dan toch problemen als hij met Vernieuwing in zee zou gaan? ‘Dat staat er los van. Ik ben al dertig jaar politiek actief in Grimbergen en de twee andere coalitiepartners vonden dat ik het meest geschikt ben om burgemeester te worden’, zegt Selleslagh.

Maar wie naar het persbericht van Laeremans kijkt, krijgt toch een andere lezing van de feiten. ‘Al gedurende een aantal weken was er bereidheid om met Vernieuwing te spreken, maar mijn partijpolitieke verleden bleek voor sommigen een te groot obstakel om een voordracht als burgemeester te ondersteunen’, schrijft hij. ‘We stonden daarbij voor de duidelijke keuze: ofwel opnieuw in de oppositie blijven ofwel de kans grijpen om een nieuw bestuur vorm te geven, met belangrijke bevoegdheidspakketten, ook al zou daarbij de sjerp van burgemeester aan mij voorbijgaan. Ik heb daarbij gekozen in het belang van onze ploeg van Vernieuwing en van een beter beleid voor Grimbergen.’

Cordon sanitaire in een schemerzone

Dit is een moeilijke, omdat er geen strikte definitie is van het cordon. In 2000 tekenden de voorzitters van VLD, CVP, Agalev en VU een ‘Charter voor de Democratie’ met daarin nog eens uitdrukkelijk ‘dat onze partij onverkort het “cordon sanitaire” rond het Vlaams Blok behoudt, wat betekent dat wij op geen enkel bestuursniveau politieke samenwerking zullen aangaan, akkoorden of coalities sluiten’.

Maar die tekst ging nog over het Blok, dat intussen verveld is tot het Belang en is ondertussen 18 jaar oud. ‘Sindsdien is er niets nieuws in de plaats gekomen’, zegt Jos Geysels, voormalig Agalev-partijsecretaris, die in 1989 mee aan de wieg stond van het cordon. ‘En er is inderdaad een schemerzone, een ruime en een strikte interpretatie.’

Voor wie de strenge definitie van cordon sanitaire hanteert, volstaat het dat één iemand van de meerderheid een lidkaart van Vlaams Belang heeft en de meerderheid steunt om te spreken van het doorbreken van het cordon.

Wie minder streng is, zal erop wijzen Vernieuwing geen banden meer met het Vlaams Belang en lokaal volledig onafhankelijk opereert. Dat is iets heel anders dan Forza Ninove, dat nog altijd een echte Vlaams Belang-lijst is maar dan onder een andere naam, en van wie de lijsttrekker parlementslid is voor Vlaams Belang. Bovendien kunnen ze argumenteren dat de stem van Raekelboom in de gemeenteraad niet eens nodig is in een meerderheid van 18 op 33 zetels.

‘De belangrijkste conclusie is dat het cordon al dertig jaar standhoudt en dat er nog altijd geen golf van doorbraken is’, zegt Geysels.

Wat Open VLD nationaal ook beslist, het wordt sowieso bijna onmogelijk om in Grimbergen nog een andere meerderheid op de been te brengen. De voordrachtsakte werd al ondertekend door de achttien verkozen raadsleden van de meerderheid. De regel luidt immers dat niemand meer dan één voordracht kan ondertekenen. Wie dat toch doet, mag in deze bestuursperiode niet meer zetelen als burgemeester, schepen of voorzitter van de gemeenteraad.