Wetenschapper Stephen Hawking waarschuwt postuum voor kortzichtigheid
Stephen Hawking, de wereldberoemde wetenschapper die dit jaar overleed, werkte voor zijn dood nog aan een boek. Kennissen en familieleden werkten het verder af en presenteerden het gisteren in Londen. “Brief Answers to the Big Questions” heet het en geeft gevatte antwoorden op 10 grote vragen in het leven. Bij de presentatie las zijn stemcomputer een toespraak voor die Hawking voor zijn dood schreef.
Mensen hebben altijd willen weten waar de mens vandaan kwam en hoe het heelal is ontstaan en of er levende wezens zijn buiten de aarde, stelt Hawking. Als kind hield hij zich bezig met het uit elkaar halen van speelgoed om te zien hoe het werkte. “Ik heb het speelgoed niet altijd terug in elkaar kunnen steken, maar ik heb er meer van geleerd dan wat een jongen of meisje vandaag zou leren als hij of zij hetzelfde zou doen met een smartphone.” Later is Hawking op grotere schaal het universum gaan ontleden met behulp van de wetten van de fysica.
De vonk
De menselijke geest is fantastisch, vervolgt Hawking. Hij kan een voorstelling maken van het heelal en de onderdelen van materie begrijpen. Maar om de geest volledig te laten ontplooien, is een vonk nodig van onderzoek en nieuwsgierigheid. Die vonk ontstaat vaak door een leerkracht.
Hawking had het lang moeilijk op school. Hij leerde traag lezen en zijn handschrift was slordig. Maar op zijn veertiende toonde de leerkracht hoe hij zijn energie moest richten. Zij moedigde hem aan om creatief na te denken over wiskunde. Ze liet hem zien dat wiskunde de blauwdruk is van het universum. Daarover zegt hij achteraf, “Achter ieder uitzonderlijke figuur staat een uitzonderlijke leerkracht”.
De waarschuwing
Wetenschap en technologisch onderzoek zijn meer dan ooit in gevaar. Sinds de financiële crisis gaat er minder geld naar wetenschappelijk onderzoek, vooral dan het fundamentele onderzoek. Hawking noemt brexit en Trump in één adem. Zij hebben een negatieve impact op het immigratiebeleid en het onderwijs. Daardoor dreigen we in een cultureel isolement te geraken. We zien een wereldwijde afkeer van experten, waaronder wetenschappers. Nochtans is de toekomst meer dan ooit afhankelijk van technologie en wetenschap.
De uitdaging
Hawking somt een aantal belangrijke uitdagingen op voor de mensheid: klimaatverandering, de zoektocht naar ruimte en grondstoffen voor de groeiende bevolking, de snelle uitsterving van soorten, de ontwikkeling van hernieuwbare energie, de achteruitgang van de oceanen, ontbossing en epidemieën.
Ik geloof niet in grenzen, noch in ons persoonlijke leven, noch voor wat leven en kennis kunnen realiseren in ons heelal
Voor Hawking moeten we zowel de problemen aanpakken op aarde als kijken naar de mogelijkheden in het heelal. We kunnen zeldzame metalen ontginnen op de maan, een buitenpost oprichten op Mars of een remedie vinden tegen ongeneeslijke ziektes.
Ten slotte benadrukt hij dat als we de wetenschap verspreiden over zo’n groot en jong mogelijk publiek, we de kansen vergroten om de nieuwe Einstein te vinden. “Waar zij ook moge zijn”.
Stephen Hawking wordt gezien als een van de grootste wetenschappers van deze tijd. Het grootste deel van zijn leven zat hij in een rolstoel als gevolg van ALS, een ziekte waarbij de spieren afsterven. Tot zijn dood op 14 maart communiceerde hij via een spraakprogramma.
In dit Facebook-filmpje kunt u de boekvoorstelling herbekijken. Luister naar Lucy en Tim Hawking die praten over de erfenis van hun vader. Enkelen van Stephen Hawkings dichtste collega's bespreken het onderzoek waar hij aan werkte vlak voor zijn dood.