Levensverwachting Belgen gaat slabakken

In alle landen gaat de levensverwachting er de komende twintig jaar op vooruit, al is het soms maar met een paar maanden. Dat toont een groot gezondheidsanalyse van de universiteit van Washington in 195 landen die vandaag in het medische vakblad The Lancet staat.

België krijgt een aparte vermelding omdat de auteurs iets opvalt. "Palestina gaat tegen 2040 het zwaarst achteruit in de ranking qua levensverwachting. Maar ook enkele rijke landen zakken aanzienlijk", schrijven ze. Het gaat om Taiwan, Noorwegen, de VS, Nederland, Canada en België.

In die ranglijst staan wij vandaag op 21, met een gemiddelde leeftijd van 81 jaar. Dat is aanzienlijk beter dan veel andere landen en vergeleken met de Belgische levensverwachting nog geen zestig jaar geleden, toen de Belg gemiddeld 68 jaar haalde.

Risicofactoren

Maar zonder extra maatregelen stokt die fikse vooruitgang de komende twee decennia. In een 'business as usual'-scenario halen de Belgen tegen 2040 gemiddeld 82,9 jaar, zo toont deze nieuwe analyse. Deze is gebaseerd op de evolutie van de belangrijkste doodsoorzaken en risicofactoren zoals obesitas, suikerspiegels, bloeddruk en alcohol- en tabaksgebruik.

Bijna twee jaar erbij lijkt goed nieuws, maar dat zien de onderzoekers niet zo. Van een land als België zou je beter verwachten. "In het beste geval zou de Belgische levensverwachting tegen 2040 met 3,7 jaar kunnen stijgen, maar op basis van de huidige schattingen en evoluties zou dat slechts met 1,9 jaar gebeuren", schrijven ze.

In al onze buurlanden stijgt de levensverwachting dan ook sterker. Zo worden de Fransen binnen twintig jaar gemiddeld 84, de Duitsers 83,2 en de Nederlanders 83,5 jaar oud.

Maar België haalt de komende twee decennia geen enkel ander land in en wordt zelfs voorbijgestoken door zes landen waar de levensverwachting nu lager ligt dan hier: Slovenië, Griekenland, Duitsland (waar de gemiddelde levensverwachting nu ook op 81 jaar ligt), Portugal, Zuid-Korea en Groot-Brittannië.

Duitsland

Een vergelijking met bijvoorbeeld Duitsland leert dat ons land het de komende jaren enkel wat beter zal doen als het gaat om hartaanvallen en darmkanker, maar niet voor alle andere belangrijke oorzaken van het verlies aan levensjaren, zoals dementie, longkanker, zelfdoding en hersenbloedingen. De top tien van de factoren die in 2040 het meest aan onze levensverwachting knabbelen ziet er zo uit: hartaanvallen, dementie, longkanker, chronische obstructieve longziekte,  dikkedarmkanker, zelfdoding, infecties van de luchtwegen, hersenbloedingen, andere hart- en vaatziekten en borstkanker.

Gezondheidseconoom Lieven Annemans (UGent) ziet een plausibele verklaring voor de slabakkende levensverwachting. "In vergelijking met landen die het beter doen, wordt hier een stuk minder aan gezondheidspromotie en ziektepreventie gedaan. De kwaliteit van de medische behandelingen is bij ons wel altijd goed tot zeer goed geweest en daarmee kan je dat jarenlange tekort aan preventie deels compenseren. Dat blijft echter niet duren."

In Vlaanderen zijn er ondertussen wel al grote stappen voorwaarts gezet, benadrukt Annemans. "Maar als land hebben we een erfenis van veel te weinig preventie en die wordt hier doorgerekend. Er is, ook in Vlaanderen, een grotere shift van genezen naar voorkomen nodig."