Wat is de echte reden waarom Donald Trump een handelsoorlog wil met China?
De Chinese premier Li Keqiang is in België en uiteraard wordt gesproken over de groeiende handelsoorlog tussen China en de VS. Hoofdeconoom Koen De Leus is pas terug van een studiereis in China en onderzocht daar waarom Trump een handelsoorlog wil: "Eigenlijk gaat het niet om openstelling van China voor buitenlandse bedrijven. Voor de VS gaat het om het behoud van de globale hegemonie, en dus proberen het groeimodel van de Chinezen te ondermijnen."
Gisteren ontmoette de Chinese premier Li Keqiang de Belgische premier Charles Michel in Brussel. Vandaag zal Keqiang er de 12de Aziatisch-Europese Top bijwonen met als thema "Globale partners en globale uitdagingen".
Uitdagingen zijn er zeker ten aanzien van de VS. Het partnerschap met het land van Donald Trump staat evenwel op een laag pitje. "China wil een deal, maar volgens mij zijn ze daar niet klaar voor. Daarom hebben we ook een aantal bijeenkomsten afgezegd.” Dat vertelde de Amerikaanse president enkele dagen geleden.
Er is een alternatieve waarheid, leerden we tijdens onze studiereis in China. Een vraag die de Chinezen zich stellen, is: welke handelsoorlog zijn we hier eigenlijk aan het uitvechten? Reagerend op de uithaal van de Amerikaanse president, stelde de Chinese ambassadeur in Washington, Cui Tiankai, dat “de VS moeten duidelijk maken wat ze precies willen".
Een vraag die de Chinezen zich stellen, is: welke handelsoorlog zijn we hier eigenlijk aan het uitvechten?
Drie opties dienen zich aan. De eerste volgt de redenering van Amerikaanse Minister van Financiën Steven Mnuchin. Die stelt dat de Chinezen hun beloftes niet nakomen inzake bescherming van intellectuele eigendomsrechten, reciprociteit, toegankelijkheid voor buitenlandse ondernemingen, enzovoort. China trad eind 2001 toe tot de Wereldhandelsorganisatie (WHO) en beloofde een geleidelijke openstelling van haar economie.
Dat gebeurt vooral de laatste jaren tergend langzaam. In haar in september gepubliceerd rapport wijst de Europees-Chinese Kamer van Koophandel op een toenemend ‘hervormingsdeficit’: de kloof tussen de snelle groei en het ritme waarmee de Chinese economie hervormt, neemt toe. De organisatie schuift 832 (!) aanbevelingen naar voor om die kloof te dichten.
De kritiek is terecht. China gedraagt zich als een puber: blij met alle voordelen die opgroeien met zich meebrengt, maar de verantwoordelijkheid die ermee gepaard gaat niet willen dragen. Bij de toetreding tot de WHO kreeg China wat ruimte toegedicht omwille van zijn status als land in ontwikkeling.
Vandaag is het de op één na grootste economie en moet het, net als de andere grote landen, de regels beginnen volgen. Dat is moeilijk om slikken. Waarom de voordelen die men voorheen genoot plots opgeven? In deze oorlog is een deal zeker mogelijk.
China gedraagt zich als een puber: blij met alle voordelen die opgroeien met zich meebrengt, maar de verantwoordelijkheid die ermee gepaard gaat niet willen dragen.
Dat is veel moeilijker bij optie twee. Die weerspiegelt de visie van onder meer Peter Navarro, de handelsadviseur van Donald Trump. Volgens Navarro is een handelsoorlog een instrument om zaken te herbalanceren in de richting van hoe ze waren. Met andere woorden: het is een middel om China ‘klein’ te houden.
De VS heeft schrik zijn globale hegemonie te verliezen. Eind jaren 70 was de Amerikaanse economie 16 keer groter dan die van China. Vandaag is dat verschil geslonken tot 1,6: 12 200 miljard dollar (China) versus 19 400 miljard voor de VS. Zonder ongelukken is de Chinese economie over een tiental jaar groter dan de Amerikaanse. Dat zint de Amerikanen allerminst.
De grootste zijn wereldwijd brengt ook mee dat je bepaalde standaarden kan opleggen. Het impliceert technologisch leiderschap in sommige sectoren. Een mooi voorbeeld, en nachtmerrie voor de VS, is de huidige situatie in 5G-technologie. Vier wereldspelers domineren de markt: twee Europese (Nokia en Ericsson en hun partners) en twee Chinese (ZTE en, vooral, Huawei). “De evolutie van 4G naar 5G moet je vergelijken met het verschil tussen een Mercedes 180C en een 550S serie”, legde de vice-president voor corporate affairs van Huawei me uit.
Zonder ongelukken is de Chinese economie over een tiental jaar groter dan de Amerikaanse. Dat zint de Amerikanen allerminst.
De essentie is dat 5G de sleutel is voor het Internet of Things. Machines zullen met elkaar kunnen communiceren, autonome wagens wordt een feit, en de productiviteit wereldwijd krijgt een stevige duw in de rug. De Chinezen – of zelfs Europeanen – de controle overhandigen op heel die informatiestroom, is geen optie voor de VS.
China afsluiten van Amerikaanse toptechnologie kan de snelle opkomst van het land vertragen. Dat versterkt China enkel in zijn visie dat het snel zelfvoorzienend moet worden. Vandaar ook het Made in China 2025 programma, waarin gesteld wordt dat 75% van de toeleveranciers in de 12 gedefinieerde sectoren van de toekomst Chinees zouden moeten zijn. De richting waarnaar China wordt gedreven, is er één van een meer gesloten economie.
Lees verder onder de foto.
Zij die hopen dat deze handelsoorlog zal bedaren na de tussentijdse Amerikaanse verkiezingen van november, zullen bedrogen uitkomen.
De derde handelsoorlog die de VS voeren, is deze gestuurd door alle zaken die op een bepaald moment in het hoofd van president Trump opkomen: China dat de jobs van de Amerikanen inpikt, China dat voortdurend zijn munt manipuleert, enzovoort.
Deze onvoorspelbaarheid bovenop de onmogelijke spreidstand van de verschillende opties – meer openstelling voor Amerikaanse bedrijven versus het willen terughalen van productie naar de VS versus China afsluiten van Amerikaanse technologie – zorgt voor terughoudend bij de Chinezen om nieuwe voorstellen op tafel te leggen.
Zolang de Amerikaanse administratie er zelf niet uit is welke oorlog ze willen voeren, is een deal niet mogelijk. Zij die hopen dat deze handelsoorlog zal bedaren na de tussentijdse Amerikaanse verkiezingen van november, zullen bedrogen uitkomen.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.