Europa zet België wellicht in de hoek voor ontwerpbegroting

“Er is nog over geen enkele begroting een beslissing genomen. Het is niet waar dat er een brief is gestuurd naar België”, zegt Commissie-woordvoerster Natasha Bertaud. “Er is een vaste procedure voor alle lidstaten en een tijdskader om de begrotingsplannen te beoordelen en de Commissie zal zich daaraan houden.”

Structurele hervormingen

De Europese Commissie beoordeelt momenteel de nationale ontwerpbegrotingen voor 2019 die de eurolanden begin deze week hebben ingediend. Tegen eind november velt de Commissie haar eindoordeel. Maar de krant De Tijd berichtte donderdag dat de Commissie België “eerstdaags” een brief zal sturen met een verzoek om commentaar bij de ontwerpbegroting. Het Belgische structurele tekort zou slechts met 0,2 procent dalen, terwijl de Europese regels een inspanning van 0,6 procent vragen. De regering vraagt de toepassing van een flexibiliteitsclausule die lichte afwijkingen van het traject toestaat als er voldoende structurele hervormingen worden doorgevoerd.

Minister van Begroting Sophie Wilmès (MR) reageerde “verrast” op de berichtgeving over het oordeel van de Europese Commissie over de begroting voor volgend jaar. “België heeft tot op heden nog geen enkele kennisgeving van de Europese Commissie ontvangen”, klinkt het. Premier Charles Michel reageerde erg gepikeerd op de berichtgeving, die hij “fake news” noemde.

‘Club Med’

Toch haalde minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) al fors uit naar de veronderstelde kritiek; hij noemde de vergelijking die de Europese Commissie zou maken tussen ons land en Italië, Spanje, Portugal en Frankrijk – de zogeheten Club Med-landen – “van de pot gerukt”.

“Dat zijn landen die flirten met de drieprocentnorm wat het begrotingstekort betreft , of er soms zelfs over zitten. (Volgens de drieprocentnorm mag het begrotingstekort niet hoger zijn dan 3 procent van het bbp, LiD.) Bovendien zitten zij allemaal in een trend van stijgende overheidsschuld, bij ons daalt die”, zegt de minister. “In 2017 hebben we veel meer gedaan dan wat was gevraagd”, zegt Van Overtveldt. “Bovendien heeft de Commissie zelf flexibiliteit in het leven geroepen: als er structurele hervormingen zijn, bijvoorbeeld de taxshift bij ons, en voldoende investeringen, dan is een afwijking mogelijk.”

De Leuvense begrotingsexpert Wim Moesen geeft Van Overtveldt op dat vlak gelijk. “De ingeroepen maatregelen hebben een impact, alleen is er discussie over de reële cijfers. Het planbureau is iets minder optimistisch dan de regering. Bovendien heeft ons land in het voorjaar al eens uitstel gekregen van deliberatie door Europa, omdat een aantal discussiepunten niet helemaal opgehelderd raakten. Nu blijft de discussie verder lopen.”

Maar waar het schoentje vooral knelt, zegt professor Moesen, is onze schuldgraad die onvoldoende snel wordt afgebouwd. “De regering had onder meer gehoopt om Belfius deels te privatiseren, waardoor de opbrengst kon dienen voor die schuldafbouw. Dat is niet gebeurd, waardoor de schuldratio te weinig en te traag daalt.” Die bedraagt nu 103,4 procent. In 2016 was dat nog 106 procent.

Ons land mag daarom niet over dezelfde kam als de Club Med-landen worden geschoren, vindt professor Moesen “Die landen hebben wel een begrotingstekort, wat bij ons niet het geval is.” Daarom verwacht Moesen niet dat de zogenaamde buitensporigtekortprocedure wordt opgestart. “We zullen allicht als een budgettaire belhamel worden gezien, wat betekent dat we van nabij zullen opgevolgd worden. Vergelijk het met de leraar die de deugniet van de klas op de eerste rij zet, zodat hij hem beter in het oog kan houden”, glimlacht Moesen. 

Geen formele procedure dus, al kan dit ons economisch wel parten spelen, waarschuwt Moesen. “Het gevolg is dat investeerders ons budgettair geklungel zullen afstraffen door een verhoogde risicopremie te eisen bij de uitgifte van nieuwe staatsleningen.” Zo ontsnapt ons land misschien aan een tik op de vingers, het staat wel in de hoek van de Europese klas, met ezelsoren op.