Nieuwe Canvasreeks "Kinderen van de kolonie": 20 Belgen én Congolezen blikken terug op de koloniale erfenis
Na de spraakmakende reeks "Kinderen van de collaboratie" pakt Canvas in het najaar uit met een gelijkaardige reeks over een ander onverwerkt verleden van ons land. "Kinderen van de kolonie" laat twintig Belgen en Congolezen aan het woord die de kolonisatie hebben meegemaakt, of de gevolgen ervan nog dagelijks met zich meedragen.
Het is geen toeval dat "Kinderen van de kolonie" aan de pers is voorgesteld in het nieuwe AfricaMuseum in Tervuren, dat begin december heropent na een grondige renovatie en een grondige bezinning over de erfenis van het koloniale verleden. "We hebben nauw samengewerkt met de experts van het museum en we willen het maatschappelijke debat verdiepen en nuanceren", zegt eindredacteur Geert Clerbout. "Nu weten veel Belgen te weinig of zijn ze te gepolariseerd over wat er in Congo is gebeurd. Het is ook nieuw dat we de Congolese stem even luid laten klinken."
In vijf afleveringen wordt het publiek meegenomen doorheen de koloniale geschiedenis, tussen de oprichting van Congo Vrijstaat door koning Leopold II en het Congo en België van vandaag. Niet alleen de uiteenlopende getuigenissen maar ook het rijke archiefbeeldmateriaal brengen nuance en diepgang. In de zesde aflevering ontrafelen experts de mythes en beeldvorming rond de kolonisatie: Idesbald Goddeeris (KU Leuven), Elikia M’Bokolo (Université Kinshasa), Isidore Ndaywel (Université Kinshasa), Bas De Roo (Geheugen Collectief), Jean Omasombo (AfricaMuseum) en Guy Vanthemsche (VUB).
Ik denk dat de Belgische geschiedenis moet worden herschreven, met aandacht voor de migratiegolven en erkenning dat veel van de Belgische rijkdom afkomstig is uit Congo.
Tussen nostalgie, verontwaardiging en inzicht
De twintig getuigen werden geboren tussen 1929 en 1994 en zijn dus tussen de 24 en 89 jaar oud. Sommige getuigen waren al volwassen ten tijde van de kolonie, anderen waren kind of werden pas na de onafhankelijkheid geboren. Mensen die als koloniaal deel uitmaakten van de Belgische gemeenschap in Congo, hebben die periode uiteraard helemaal anders ervaren dan Congolezen die in dienst werkten van diezelfde Belgen. (lees verder onder de foto)
De Congolezen snakten naar onafhankelijkheid, maar eens ze die hadden, werden de zaken er niet noodzakelijk beter op. België bleef achter de schermen zijn invloed uitoefenen. Vele Congolezen vluchtten weg van Mobutu en zochten asiel in België. Zij zijn een mix van Congolees en Belg, trots op beide identiteiten maar soms gefrustreerd over het blijvende gebrek aan erkenning van het leed van tijdens de koloniale periode. Vandaag is er een mondige derde generatie Belgen met Congolese roots die oproept om dat verleden kritischer te bekijken én ook in Congo roert de jeugd zich in het politieke debat. (lees voort onder de foto)
Stemmen van ter plaatse
De Canvasploeg trok ook zelf naar Kinshasa, om een zo breed mogelijk spectrum van Congolese stemmen te verzamelen, zes in totaal. Op die manier konden de makers in het ouderlijk huis Juliana Lumumba gaan interviewen, de dochter van de vermoorde eerste premier Patrice Lumumba. Maar ze gingen ook naar de volkswijken om te praten met mensen die als hulpje, leerkracht of soldaat voor de Belgen hadden gewerkt.
De reeks"Kinderen van de kolonie" loopt vanaf 20 november zes weken lang elke dinsdagavond om 21.15 uur op Canvas. Er komt ook een boek, geredigeerd door historicus Jan Raymaekers en een debat op 10 december in de Bozar.
