‘Ik beschik niet over de middelen om de Fransen te dwingen ons informatie te geven die ze niet willen geven. Daarbij heb ik het in de eerste plaats over de prijs van hun vliegtuigen.’ In twee zinnen maakte premier Charles Michel (MR) gisteren in de commissie Binnenlandse Zaken komaf met het Franse ‘voorstel’ voor de vervanging van de F-16’s.

‘Voorstel’, preciseerde Michel want een offerte wilden de Fransen nooit indienen. Ze stelden ons land een toekomstige samenwerking voor, en wilden tegelijk hun Rafale-gevechtsvliegtuigen slijten. Maar de offerte kwam er dus niet en ze weigerden nadien ook in te gaan op vragen om de meest basale verduidelijking, zoals de prijs van de toestellen. Tenzij de regering eerst een vertrouwelijkheidsclausule ondertekende. Maar zowel minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) als premier Michel rook onraad en vreesde daarmee de hele aankoopprocedure juridisch op de helling te zetten. Meer nog, ze vreesden dat de Fransen daarop uit waren. Geen handtekening dus, en geen info. En dus ook geen Rafale. Dat is duidelijk.

Half miljard goedkoper

Minder duidelijk is de communicatie over het toestel dat de regering uiteindelijk wél zal kiezen als opvolger van de verouderde F-16’s. De Amerikaanse F-35 en de Brits-Europese Eurofighter zijn nog in de running, zij dienden wel een offerte in. Meerdere bronnen geven aan dat de F-35 met een stevige voorsprong uit de evaluatie van het ACCAP-team (Air Combat Capability Program) komt. De 34 toestellen zouden zo’n half miljard minder kosten dan de 3,6 miljard die begroot is, en op alle kritieke punten beter scoren. Ook op het vlak van economische return – de contracten voor Belgische bedrijven die voortvloeien uit de aankoop – hebben de Amerikanen naar verluidt betere kaarten.

Het was de bedoeling om die keuze morgenvoormiddag officieel te maken tijdens een kernkabinet en een ministerraad. Veel tijd is er niet meer. Het aanbod van de Verenigde Staten liep oorspronkelijk tot 14 oktober, de dag van de gemeenteraadsverkiezingen, maar werd op vraag van de regering verlengd tot 29 oktober. ‘Het is nu beslissen of niet meer beslissen’, zegt een regeringsbron.

Inbreuk dreigt

Maar gisteren kwam er onverwacht nog een hoofdstuk bij. Op een voorzet van premier Michel, die zei dat hij ‘volledige transparantie’ wil bieden, is beslist om vandaag een gezamenlijke kamercommissie Defensie en Economie bijeen te roepen voor een hoorzitting. Kolonel Harold Van Pee, die het F-16-vervangingsdossier leidt, zou er tekst en uitleg komen geven. Zijn ACCAP-team ontleedde de offertes voor de Eurofighter en de F-35 minutieus. Op het kernkabinet lichtte hij op 4 oktober de evaluatie van beide toestellen al toe. Maar bronnen dicht bij het dossier geven aan dat hij zich vandaag in de Kamer maar beter op de vlakte houdt. Als Van Pee zich er uitspreekt over wat de beide kandidaten ons land voorstellen, begaat hij mogelijk een inbreuk op de wet op de overheidsopdrachten. De RFGP-procedure (Request for Government Proposal) loopt immers nog zo lang de regering niet officieel beslist heeft wie de winnaar is.

Een mogelijkheid is om de commissie vanmiddag achter gesloten deuren te houden. De parlementsleden zijn dan gebonden door de geheimhoudingsplicht. Maar daarvoor is een tweederdemeerderheid nodig. De regering heeft die niet en de kans dat de oppositie een handje zal willen toesteken, is twijfelachtig. Een andere mogelijkheid is dat er alleen in heel algemene termen gesproken wordt over de procedure, maar dan schiet de hoorzitting haar doel voorbij.