De Eddy Merckx-fiets keert terug in de WorldTour:
meteen gerespecteerd in het verleden, verlies van miljoenen en de internationale terugkeer

28 maart 1980. Twee jaar nadat Eddy Merckx als profrenner zijn tweewieler aan de haak had gehangen, kwam de ‘Kannibaal’ met een eigen fietsmerk op de proppen. Eddy Merckx Cycles was geboren. Zijn voormalige meesterknecht, sportdirecteur en ook werknemer van Eddy Merckx Cycles Jos Huysmans beschrijft de materiaalfreak in Merckx op de officiële website als volgt: “Eddy had alles gezien. Zelfs als je bijvoorbeeld je positie op de fiets 2 millimeter had veranderd. Hij liet zijn ploegmaats hun houding op de fiets regelmatig veranderen. Je moest al heel zelfzeker zijn om zijn advies te negeren.” 

Goed vier maanden na de oprichting stond de kersverse fietsenconstructeur al op de kaart. De wielerploeg van Patrick Lefevere Marc - VRD ging namelijk in zee met de vijfvoudige Tourwinnaar en boekte in de Tour de France van 1980 al meteen twee ritzeges. Jos Deschoenmaker en Ludo Loos mochten op een fiets van Merckx in een bergetappe de handen in de lucht steken. Daar waar Eddy als renner een icoon werd, verwierf nu ook zijn fietsenmerk naam en faam in de Tour.

De toon was gezet en andere topploegen sprongen al snel op de kar. Zoals Panasonic bijvoorbeeld. In 1986 en 1987 gingen Eric Vanderaerden (op de foto hierboven in actie) en Eddy Planckaert op zoek naar glorie. Planckaert won op de befaamde blauw en wit getinte tweewieler, ondertussen een verzamelstuk voor wielertoeristen/liefhebbers, een rit in de Tour van 1986 en twee etappes in de daaropvolgende Vuelta. Eric Vanderaerden deed in ‘La Grande Boucle’ zelfs nog beter door de groene trui in de wacht te slepen en in 1987 Parijs-Roubaix op zijn palmares te schrijven. Een slijtageslag werd het op de kasseien, want maar liefst 141 renners moesten in de finale opgeven. Vanderaerden hield op zijn Merckx echter stand. 

Het trok ook de aandacht van andere ploegen. 7-Eleven, dat later Motorola werd, op kop. Van 1989 tot het einde van het team in 1996 reed de wielerformatie rond op fietsen van Eddy Merckx. “Ik had een speciale relatie met de ploeg 7-Eleven”, vertelde Merckx daar ooit over. “Ze waren gelukkig om iemand met mijn koerservaring en ervaring in het maken van een frame in hun team te hebben. Voor mij blijft het een schitterende herinnering. Ik was blij dat ik hen succesvoller kon maken in Europa en kon zien dat ze een positieve invloed hadden op Amerika in het algemeen. Als ik het opnieuw zou doen, zou ik meteen dezelfde keuze maken.” Begin jaren 90 reed er zelfs een wereldkampioen op een Eddy Merckx-fiets. Lance Armstrong veroverde in 1993 bij Motorola de regenboogtrui nog voordat hij kanker overwon en zijn zeven - ondertussen geschrapte - Tourzeges behaalde. 

Gouden jaren dus voor de fietsconstructeur, maar na verloop van tijd verdween de Eddy Merckx-fiets ook uit het profpeloton. Met Topsport-Vlaanderen en Quick.Step als uitzonderingen op de regel. Nadat Eddy Merckx in 2008 de meerderheid van zijn aandelen had verkocht, klopte twee jaar later een WorldTour-team aan de deur. Patrick Lefevere ging met zijn team op Merckx-fietsen op zoek naar internationale glorie. Al kwam er twee jaar, twee overwinningen in de Tour en even veel etappezeges in de Giro later ook aan dat lied een einde. “We hebben mooie resultaten behaald en bijgedragen aan de groei van het bedrijf en de zichtbaarheid van het merk Eddy Merckx Cycles”, wist Patrick Lefevere daar eind 2011 over te vertellen.

Het einde van het sponsorcontract met Quick.Step luidde het begin van een flinke dip in voor Eddy Merckx Cycles, waar Eddy Merckx zelf vooral fungeerde als uithangbord. In 2008 had de voormalige renner Joris Brantegem, de stichter van winkelketen Brantano, als hoofdaandeelhouder binnen gehaald. Enkele jaren later verschoof de macht opnieuw, nadat Jan Toye via zijn holding Diepensteyn NV - ook eigenaar van bierbrouwer Palm Breweries - heel wat aandelen van Brantegem overkocht. Ondanks een flinke kapitaalinjectie van bijna 14 miljoen euro draaide het niet zoals gehoopt. In 2016 kampte het fietsenmerk met een nettoverlies van 5,7 miljoen euro. “Dat is grotendeels te wijten aan afschrijvingen”, vertelde CEO Bart Van Muylder daar over. “Enerzijds op onze voorraden. Anderzijds is bijna de helft van het verlies ook te wijten aan afschrijvingen (2,5 miljoen euro) op een sponsorcontract, dat in 2011 werd stopgezet met wielerploeg Quick-Step.” De omzet werd dan weer wel verhoogd dankzij een betere prijzenmix. 

Vorig jaar sloeg Eddy Merckx Cycles een nieuwe weg in. Door de overname van Race Production, de Belgische fietsenfabrikant van Ridley, moest de fietsconstructeur weer internationaal op de kaart worden gezet. Met het tweejarig contract met AG2R La Mondiale lijkt dat nu aardig te lukken. Net op de vijftigste verjaardag van de eerste Tourzege van Eddy Merckx (1969) rijdt er weer een WorldTour-team rond in het grootste wielerevenement op aarde: de Tour de France. Een beter geschenk kan je Eddy Merckx haast niet geven. “Het perfecte eerbetoon voor de 50ste verjaardag van mijn eerste Tourzege”, vertelde een fiere Eddy Merckx. Om het allemaal nog wat mooier te maken start ‘La Grande Boucle’ in 2019 ook in Brussel.