Vanaf 2021 geen plastic rietjes meer

Jarenlang de natuur opzadelen met een rietje dat je maar enkele seconden gebruikt: het moet maar eens gedaan zijn. In mei kwam de Europese Commissie met een reeks maatregelen om de meest voorkomende soorten van wegwerpplastic te verbieden. Onder meer wattenstaafjes, wegwerpbestek, plastic zakjes, rietjes, roerstaafjes en ballonstokjes moeten eraan geloven. 

Het plan werd de afgelopen maanden verder uitgewerkt door onder meer Belgisch Europarlementslid Frédérique Ries (MR). Zo worden ook ultralichte zakjes, fastfoodverpakkingen uit hardschuim en bio-afbreekbare zakjes verboden. Woensdag kreeg het voorstel een ruime meerderheid achter zich in het Europees Parlement.

Zijn er alternatieven?

Niet alle wegwerpplastic wordt verboden: alleen producten waarvoor nu al een milieuvriendelijke én betaalbare alternatieven bestaan. Zo zijn er al herbruikbare rietjes van maïs of roestvrij staal en kartonnen wattenstaafjes. Of houten bordjes en bestek, zoals nu bij de eetkraampjes op Rock Werchter worden gebruikt. Voor producten waarvoor nog geen betaalbare alternatieven zijn, dringt Europa erop aan ze minder te gebruiken, duidelijker aan te geven op de etiketten dat er schadelijk plastic inzit en bewustwordingsacties te organiseren.

Plastic flesjes kan je niet bannen, maar ze moeten in de toekomst voor zeker 25 procent uit hergebruikt materiaal bestaan. Veel fabrikanten hebben hiervoor hun medewerking al toegezegd. Tegen 2025 moet 90 procent van alle plastic flessen ook worden ingezameld voor recyclage, bijvoorbeeld via de invoering van statiegeld. Wat de sigarettenfilters betreft, moet de helft in 2025 zijn vervangen door milieuvriendelijk materiaal, en 80 procent in 2030. Producenten van drankverpakkingen, ballonnen, bekers en sigarettenfilters zullen ook mee moeten betalen voor het opruimen en de verwerking ervan.

Is dit verbod nu definitief?

Nog niet. Nu het Europees Parlement zijn fiat heeft gegeven, heeft Frédérique Ries een mandaat om namens het parlement met de lidstaten te onderhandelen over de definitieve regels. Er belooft nog fors te worden gelobbyd, maar Europees Commissaris Frans Timmermans gelooft niet dat de maatregelen nog zullen worden afgezwakt. Als de maatregelen groen licht krijgen, dan zal het verbod ten vroegste in 2021 van kracht zijn, want elk land moet de nieuwe regels nog omzetten naar nationale wetgeving.

Verschillende internationale ketens wachten dat verbod niet af. Zo schrapt Starbucks vanaf 2020 wereldwijd alle rietjes. Ook IKEA stopt vanaf 2020 met het gebruik van plastic wegwerpartikelen, zoals rietjes, borden, bekers en zakjes. In Groot-Brittannië experimenteert McDonald’s al met papieren rietjes.