Premier Charles Michel, minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) en minister van Economie Kris Peeters (CD&V) kregen tijdens het wekelijkse vragenuurtje vragen van veertien fracties voorgeschoteld over de keuze voor de F-35 van Lockheed Martin.

De Franstalige oppositie benadrukte vooral wat zij 'de rol van de N-VA' noemen. 'Wat De Wever wil, voert uw regering uit', stelde Olivier Maingain (DéFI). Julie Fernandez Fernandez (PS) benadrukte het 'eurosceptische' karakter van de N-VA en de keuze voor een Amerikaans toestel. Ze vond zelfs - met een verwijzing naar Star Wars - dat de regering zich aan de duistere kant van the force bevindt.

Wouter De Vriendt (Groen) riep de premier op de beslissing te herzien en gaf zeven redenen om niet voor de F-35 te kiezen. 'Dit is het prototype van een tunnelvisie', vond De Vriendt. 'Dit is niet meer rationeel. U wordt binnenkort burgemeester van Hasselt. Dit was wellicht uw laatste grote dossier. Ik begrijp niet dat u uw handtekening hebt gezet onder de miskoop van de eeuw', richtte hij zich tot minister Vandeput.

'Kaduke procedure'

'Defensie is belangrijk. Maar de regering-Michel geeft 15 miljard euro belastinggeld uit aan jachtvliegtuigen waarvan we er in Europa al voldoende hebben', vervolgde De Vriendt. Hij hekelde verder de 'kaduke en ondemocratische procedure, onder leiding van een onmachtige minister (Steven Vandeput, red.) die de legertop niet onder controle heeft'.

Volgens De Vriendt valt het niet te zeggen of de regering uiteindelijk het beste toestel voor het Belgische leger heeft gekocht. 'Bovendien gaan we in tegen het Europees belang. De regering Michel plooit onder druk van president Trump en wil mee in eerste lijn bombarderen met de grote jongens.'

'Historische kans gemist'

Dirk Van der Maelen (SP.A) laakte dan weer dat de regering 'een historische kans mist' en 'van onze luchtmacht een onderaannemer maakt van de Amerikaanse luchtmacht'. Hij wees ook op de vragen die onder meer bij het Pentagon zijn gerezen over de F-35. 'Bent u er zeker van dat u niet beslist hebt een vliegende Fyra te kopen? Welke maatregelen hebt u genomen om een budgettaire ontsporing te voorkomen?', vroeg hij.

Van der Maelen zal opnieuw voorstellen het Rekenhof zich over de cijfers te laten buigen.

Veeg uit de pan

'Ik hoor zeven redenen om de F-35 niet te kopen. Ik geef er u zeven om het wel te doen', reageerde minister Vandeput op alle kritiek. Hij citeerde onder andere de totale eigendomskost, de operationele inzetbaarheid, de militaire samenwerking en de bescherming van essentiële veiligheidsbelangen. 'Als de procedure zo kaduuk is, waarom vragen de Canadezen, Polen en Zwitsers dan om een kopie om hun vliegtuigen te vervangen?', aldus Vandeput.

Premier Michel ontkende dat de beslissing ingaat tegen een Europese reflex. Dertig procent van de onderdelen is van Europese makelij en bovendien zal bij de andere aankoopdossiers de Europese kaart worden getrokken, beweerde Michel. 'De Verenigde Staten zijn geen tegenstander of vijand geworden', luidde het nog.

Veli Yüksel (CD&V) merkte nog op dat de F-16's ook in 1975 als de miskoop van de eeuw werden bestempeld, maar het intussen zo lang hebben uitgezongen. Peter Buysrogge (N-VA) en Hendrik Vuye (Vuye & Wouters) gaven De Vriendt, Van der Maelen en Fernandez Fernandez nog een veeg uit de pan omdat ze woensdag afwezig waren in de commissie Defensie toen de minister daar achter gesloten deuren tot in de details tekst en uitleg gaf over de evaluatie van de procedure.

VS trots

De Amerikaanse ambassade in Brussel reageerde via Twitter kort op de keuze van de regering-Michel voor het Amerikaanse jachtvliegtuig F-35. 'De VS is heel erg trots op het aanhoudende partnerschap met België', klinkt het.

'De VS verwelkomt de beslissing van de Belgische regering om het F-35-gevechtsvliegtuig aan te kopen. België zal samen met sommige van de beste NAVO-partners met de F-35 vliegen.'