Antwerpen behoort tot meest vervuilde regio's ter wereld voor stikstofdioxide: bekijk het hier

Hoe zit het in elkaar? Afgelopen zomer heeft een satelliet van het European Space Agency drie maanden lang elke dag - rond het middaguur - de stikstofdioxide in onze atmosfeer gescand. Op basis van die drie maanden heeft een internationaal team van Greenpeace een gemiddelde berekend en een wereldkaart ingekleurd. 

Antwerpen bevindt zich, wereldwijd gezien, in een van de 50 zogenoemde hotspots voor vervuiling met NO₂ of stikstifdioxide, een goede indicator voor luchtvervuiling algemeen. Voor Europa staat Antwerpen zelfs in de top 4, samen met Greater Londen, de Parijse regio en het Duitse Ruhrgebied. 

De satelliet scant de atmosfeer verticaal en neemt dus alle vervuiling mee, zowel die aan de grond (verkeer) als ietsje hoger (industrie) tot en met de hoge luchtlagen (vliegverkeer). 

Joeri Thijs, expert luchtkwaliteit bij Greenpeace: "Dit gaat niet over metingen aan de grond zoals CurieuzeNeuzen maar het is heel duidelijk - en dat werd ook gevalideerd door metingen op straatniveau -  dat in de gebieden waar die satelliet grote concentraties van luchtvervuiling door stikstofdioxide ziet, dat dit ook overeenkomt met grote concentraties aan de grond, daar waar de stikstof wordt uitgestoten door het verkeer of industrie bijvoorbeeld." En dat blijft hoe dan ook slecht nieuws voor onze gezondheid.  

Dat het verkeer een grote rol speelt - er is sprake van een derde van de NO₂-uitstoot - blijkt ook uit deze kaarten met gegevens van weekdagen versus weekends:

NO₂ is een goede indicator voor andere luchtvervuiling zoals fijnstof en ozon, zegt Thijs. "De slechte score voor Antwerpen heeft te maken met het drukke verkeer, inclusief de vele dieselwagens, en uiteraard de Antwerpse haven met de petrochemische industrie." Hij voegt eraan toe dat deze scans tijdens de zomer plaatsvonden, en dat een volgende rapport, met gegevens over de wintermaanden, mogelijk een slechtere toestand kan laten zien. 

Het goede nieuws is dat de situatie de laatste 20 jaar is verbeterd, maar dat neemt niet weg dat er geen probleem zou zijn. Inmiddels wordt via studies ook steeds meer duidelijk wat de negatieve effecten van luchtvervuiling op lange termijn zijn. 

NO₂ wordt gevormd wanneer brandstof - zoals steenkool, olie (bv. diesel of benzine), gas of biomassa -  verbrand wordt aan een hoge temperatuur. De stof kan problemen aan de luchtwegen veroorzaken, en vergroot het risico op chronische ziekten bij langdurige blootstelling.

De nieuwe gegevens laten ook een wereldwijd beeld zien. "We kunnen ons nu wereldwijd een beeld vormen van vervuiling, want niet in elke regio bestaan er precieze meetmiddelen zoals Curieuze Neuzen, zegt Thijs. "Het laat ons toe om verschillende regio's ter wereld te vergelijken." (zie ook de interactieve kaart onderaan). 

Tot de belangrijkste hotspots van stikstofdioxide behoren verschillende kolencentrales in India, Zuid-Afrika en Duitsland, tien energiecentrales en industriële clusters in China, steden met zeer hoge uitstoot van transport, waaronder Santiago de Chile, Teheran, Dubai, Londen en Parijs, en voorts regio's met verbranding bij landbouw zoals in Congo en Angola.

Sommige hotspots, zoals Antwerpen, Seoul, Jakarta en New Delhi, hebben een mix van NO₂- bronnen, waaronder transport, industrie en/of kolencentrales. 

Hieronder een alfabetische lijst van de 50 hotspots zoals het internationale team van Greenpeace ze samenstelde: (u leest achtereenvolgens het land, de regio en de specifieke plaats):