Een van de Genkse initiatieven om personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt te herintegreren, is vzw De Sluis. Ali Outferdine is er volop bezig met hout te zagen en het maken van boxsprings. Het doet hem zichtbaar deugd, na een erg somber verleden. “Na een ongeval was ik jarenlang werkloos”, zegt de 49-jarige man met twee volwassen kinderen. “Ik zocht wel werk, maar dat was heel moeilijk. Via het OCMW ben ik hier drie jaar geleden terechtgekomen als schrijnwerker en vrijwilliger, en ik voel me helemaal thuis. Vroeger hoorde ik elke vrijdag in mijn omgeving dat het ‘eindelijk weekend’ was. Maar voor mij was het elke dag weekend, ik vond dat verschrikkelijk. Thuis zitten is niets voor mij, ik werd er ongelukkig van.”

De Sluis wordt door de stad ondersteund met financiële middelen. Doel is niet alleen om het mentale welbevinden van werklozen te verbeteren, maar ook om hen dichter bij de reguliere arbeidsmarkt te brengen. “Twintig procent van onze medewerkers stroomt door naar een andere werkplek”, zegt coördinator Kim Cuypers. “Dat is zeer goed. De mensen die hier terechtkomen, geraken moeilijk aan werk door fysieke problemen, door kansarmoede of door hun migratieachtergrond. We hebben hier dus een zeer divers publiek.”

In de leerwerkplaats staat onder andere een schrijnwerkerij en een naaiatelier. Externe opdrachtgevers bestellen kussens, dekens, maar ook zetels en boxspringbedden. “In de schrijnwerkerij hebben we mensen die competenties willen ontwikkelen, maar die nog niet helemaal klaar zijn om in de houtindustrie te werken”, zegt Cuypers.

Ford Genk

Dat de werking van vzw De Sluis nodig is in Genk bewijzen de cijfers. De werkzaamheidsgraad - het aantal van de werkende Genkenaren in de bevolking - is er met 56 procent immers veel te laag (zie kader). Het komt er dus op aan die arbeidsreserve te activeren, en dat is precies wat De Sluis doet.

Die werkzaamheidsgraad veranderde de voorbije vijf jaar amper. Waar wel verbetering merkbaar is, is de werkloosheidsgraad. Die is met 10,28 procent is nog steeds het hoogst van heel Limburg, maar daalde, net als in de rest van onze provincie, wel erg fors de voorbije jaren. En dat terwijl de sluiting van Ford Genk amper vier jaar geleden is.

Kentering

Uit de meest recente cijfers blijkt ook dat de werkloosheid sneller daalt in de bevolkingsgroep met een origine buiten de Europese Unie (lees: vooral Turken en Marokkanen) dan bij diegenen die een herkomst hebben binnen de EU. In die eerste categorie daalde de werkloosheid op jaarbasis met 10,4 procent, tegenover een daling van 6,5 procent in de laatste. In 2006 was het aandeel van de etnisch Maghrebijnen en Turken in de werkloosheid nog 36,3 procent, nu is dat al gezakt tot 27,6 procent, wat quasi een weerspiegeling is van de Genkse bevolking

Twintig procent van onze medewerkers stroomt door naar een andere werkplek Kim CUYPERS Coördinator vzw De Sluis

Ook Cetin Ikiz, coördinator bij jeugdwelzijnswerk GIGOS, ziet hoe er stilaan een kentering komt bij Turkse en Marokkaanse jongeren. “Ik zeg niet dat het hen niets meer doet als ze het gevoel krijgen dat ze gediscrimineerd worden op de arbeidsmarkt, maar ze weten nu wel dat de kansen komen. Omdat allochtone jongeren beseffen dat ze op -1 zullen starten, is er een zekere wilskracht. Misschien lukt het niet bij bedrijf X of Y, maar dan proberen ze wel bij bedrijf Z. Ze weten dus heel goed dat ze het niet gemakkelijk zullen hebben op de arbeidsmarkt, maar daar komen ze net krachtiger uit.”

Die kentering wijt Ikiz vooral aan een betere informering. “De stad heeft de voorbije jaren tal van initiatieven ondernomen, bijvoorbeeld via jobcoaches en straathoekwerkers. Ook wij proberen met GIGOS ons steentje daartoe bij te dragen. We weten naar waar we die jongeren moeten doorverwijzen. En ik moet zeggen, de cv’s die ik hier onder ogen krijg, zijn zowel qua lay-out als op het vlak van taal van een erg hoge kwaliteit.”

Proletariaat

Wat niet uit de cijfers af te leiden is, is welke jobs die migranten hier uitvoeren. Maar te vrezen is dat velen van hen de jobs uitvoeren die niemand wil doen. Genk blijft immers de gemeente met de laagste lonen in Limburg, met een mediaan van 16.722 euro netto per jaar. “Vroeger was de arbeidersklasse een mix van allerlei nationaliteiten, maar tegenwoordig is dat niet meer zo”, zegt Fernando Marzo, voorzitter van migrantenbeweging ACLI. “Het proletariaat bestaat voor 80 procent uit migranten, waaronder veel nieuwe. De Vlaamse arbeidersklasse heeft zich verbeterd, maar die plaats onderaan is overgenomen door migranten. Dat fenomeen zie je overal, tot in New York. Daar moet iets aan gedaan worden. Net zoals aan de discriminatie, die er toch nog steeds is. Ook in Genk. Dat er lokaal heel sterk ingezet wordt op werkwinkels en werkstations is goed. Maar de discipline om werk te aanvaarden moet anders, én de werkgevers moeten een andere politiek hanteren. Achmed en Mohammed mogen niet geweigerd worden omdat ze niet Jan of Jef heten. Dat is niet meer aanvaardbaar.”