Het bier vloeit rijkelijk in de studentenbuurten, dat is geen geheim. Maar dat het alcoholmisbruik ook toeneemt, dat is nieuw. Vorig academiejaar dronk 37 procent van de Leuvense studenten te veel, terwijl dat vijf jaar eerder maar een kwart was.

Onderzoekers van de KU Leuven kwamen tot die conclusie na een grootschalige bevraging die naar de psychische gezondheid van eerstejaarsstudenten peilt. Sinds het academiejaar 2012-2013 vullen zo’n 2.700 18- en 19-jarigen die jaarlijks in.

Om na te gaan of het alcoholgebruik problematisch is, gebruikten de onderzoekers een wetenschappelijk instrument dat rekening houdt met het aantal consumpties, het gedrag (bijvoorbeeld of studenten ooit een black-out hebben gehad) en de gevolgen (zoals iemand fysiek aanvallen).

‘Bij de problematische drinkers heeft alcohol een grote impact op hun leven’, zegt Ronny Bruffaerts van het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven. ‘Hun psychische gezondheid lijdt eronder. Ze slapen minder goed, veroorzaken overlast op straat, komen minder naar de les, en dergelijke. Het heeft zelfs gevolgen voor het gemiddelde jaarpercentage dat ze halen aan de universiteit. Bij problematische drinkers ligt dat tot 11 procent lager.’

Kwetsbare groep

Een eenduidige verklaring voor de stijging heeft de onderzoeker niet. Hij wijst wel op een normalisering van overmatig drankgebruik. ‘We zijn daar toleranter voor geworden’, zegt Bruffaerts. ‘Denk aan het fenomeen van het indrinken vooraleer jongeren uitgaan. Of binge drinken: op korte tijd grote hoeveelheden drank verzetten.’

Een lichtpuntje: het aantal verslaafde studenten blijft stabiel. De voorbije jaren zat dat telkens tussen de 2 en 5 procent. ‘Terwijl dat in het buitenland soms oploopt tot vijftien procent’, zegt Bruf­faerts. ‘Maar als het zo verder gaat, bestaat de kans dat ook wij evo­lueren naar meer verslavingsproblemen bij studenten.’

Hij ziet heil in grootschalige interventies waar steden, universiteiten en overheden zich achter scharen. In Leuven bestaat een project in samenwerking met de AB Inbev Foundation om het aantal problematische drinkers in de stad met tien procent te doen dalen in tien jaar.

Het is geen makkelijke opdracht om studenten van de fles te houden. ‘Het is een kwetsbare groep, zeker eerstejaars’, zegt Frieda Matthys, hoogleraar psychiatrie en medische psychologie aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). ‘Voor het eerst zijn ze weg van de ouderlijke controle, maar het zijn nog altijd adolescenten die experimenteren en tegen elkaar opbieden. We moeten het beeld doorprikken dat alcohol drinken stoer is. De boodschap dat hun gezondheid eronder lijdt, werkt niet bij hen.’

Gratis ontbijt

De KU Leuven is zich bewust van de ernst van het fenomeen. ‘In de eerste drie maanden dit jaar zijn er in Leuven 220 personen opgepakt voor openbare dronkenschap. De meesten hadden de leeftijd van een student’, zegt vice­rector studentenbeleid Chantal Van Audenhove. ‘Maar we hebben plannen: ludieke campagnes zoals een gratis ontbijt aanbieden aan studenten die ’s ochtends nuchter zijn. En wie een Gas-boete krijgt voor overlast, kan een traject van drie uur volgen waarin hij of zij ervaart wat alcohol doet met het lichaam en de zintuigen.’