Ode aan de ambtenaar
"Werken als een ambtenaar" klinkt dikwijls als een scheldnaam. Lui, onvriendelijk, met veel te veel en veel te duur. Zoals in de legendarische televisiereeks "De collega's". Veva Daniëls denkt er anders over. Zij viert vandaag feest want vanaf 1 november 2018 krijgt ze het statuut van ambtenaar. Fier schreef ze een ode aan haar werk. Ze was ook kandidaat voor Groen bij de gemeenteraadsverkiezingen.
Vandaag is 1 november. Voor de meesten Allerheiligen, we krijgen een dagje vrij om stil te staan bij de dierbaren die ons hebben verlaten. Ook ik bezoek vandaag de graven van mijn grootouders. Maar, vanaf dit jaar heeft 1 november voor mij een extra betekenis. Het is de dag waarop ik officieel ambtenaar ben geworden. Vandaag, 1 november 2018, is mijn proeftijd afgelopen en ben ik statutair “adjunct van de directeur”. En daar ben ik trots op.
Vandaar deze ode aan de ambtenaar. Want we worden maar al te vaak in het verdomhoekje gestoken. Ambtenaren zijn lui. Ambtenaren moeten niet werken. Ambtenaren verdienen te veel. Ambtenaren zijn ambetantenaren. Het is kwetsend, en ook vermoeiend om jezelf telkens opnieuw te moeten verdedigen. Waarom zou een jonge, ambitieuze 30’er kiezen om ambtenaar te worden?
Ik werk ondertussen twee jaar voor de Vlaamse overheid en heb voordien drie jaar voor de provincie Vlaams-Brabant gewerkt en al die clichés zijn onzin. Mijn collega’s zijn getalenteerd, intelligent en ondernemend, mensen die geloven in hun job, die geloven dat zij een verschil kunnen maken. Die met veel goesting en motivatie naar hun werk komen, meer uren kloppen dan wordt verwacht. Ook in het weekend. Ook ’s ochtends vroeg en ’s avonds laat. Omdat ze hun professionele loopbaan bewust willen toewijden aan het algemeen belang en aan het goed van de gemeenschap. Ik ben trots op mijn collega’s.
Maar ik zie veel veranderen. Ons statuut, waar soms en ten onrechte misprijzend over wordt gedaan, dreigt te worden uitgehold. Het motto van de laatste jaren lijkt wel: minder, minder, minder.
De Vlaamse regering heeft als doelstelling gesteld om tegen het einde van de legislatuur 4.000 ambtenaren minder in dienst te hebben dan de voorbije 10 jaar. Een ambitieuze doelstelling, die ze wel zullen halen, maar of dat ook werkelijk efficiënter is weet ik niet. Minder ambtenaren betekent niet dat er plots minder werk is. Integendeel. De Vlaamse regering vraagt zelfs meer. We moeten sneller, correcter, beter en effectiever zijn. Maar met minder collega’s.
Dit wil zeggen dat we vaker een beroep doen op private firma’s. Zij ondersteunen ons daar waar vroeger de collega’s dit deden. Ik weet niet of het altijd wel goedkoper, beter en efficiënter is om overheidstaken te laten uitvoeren door privé-ondernemingen of consultants. Hoe legitiem en economisch zinvol dat ook is: zij gaan van opdracht naar opdracht, en streven winst na.
Het ambtenarenstatuut is er niet zomaar gekomen. Het statuut laat de overheid toe geëngageerde en onafhankelijke medewerkers aan te werven die op lange termijn en in functie van het algemeen belang werken, zonder zich te moeten laten leiden door professionele onzekerheid, winstbejag, politieke willekeur of electorale resultaten van het moment.
Want, vergis u niet, de “luie” ambtenaren zijn degenen die de overheid draaiende houden. Zij bouwen door de jaren heen veel kennis en netwerken op, waardoor ze de vele veranderingen die noodzakelijk zijn, goed kunnen opvolgen. Bij de implementatie van nieuw beleid en bij de wissel van legislatuur zijn ambtenaren de eerste bondgenoten van politici maar ook de bewakers van de realiteit. Want het zijn de ambtenaren die bij nieuw beleid de theorie en de praktijk moeten verzoenen met elkaar.
Het statuut van de ambtenaar biedt de garantie en zekerheid dat de burger niet moet wakker liggen of het belastinggeld goed besteed wordt, door mensen die echte kennis van zaken hebben en enkel oog hebben voor het hoger maatschappelijk doel.
Vandaag, 1 november 2018, is mijn proeftijd afgelopen en ben ik statutair “adjunct van de directeur”. En daar ben ik trots op.
Daarom dat het statuut van de ambtenaar, ook in 2018 - ruim 80 jaar na het zogenaamde "statuut Camu" - nog steeds van belang is. Dit statuut garandeert dat ambtenaren een correcte verloning krijgen, werkzekerheid hebben (over legislaturen en beleidsmakers heen) en zodanig op een correcte en duurzame manier zonder andere motieven het algemeen belang kunnen dienen. Niet alleen de burger vaart hier wel bij, ook de verkozen politici kunnen rekenen op trouwe medestanders die met kennis van zaken het gekozen beleid zullen uitvoeren.
Ik hoop dat de Vlaamse regering niet elke legislatuur het streefdoel van 4.000 ambtenaren minder aanhoudt. Want ik zou binnen een paar jaar op 1 november niet graag de ambtenaar moeten begraven en herdenken.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.