Thai zijn ontroostbaar op eerste dag in 70 jaar zonder koning

De Thaise regering heeft voor vandaag een nationale vrije dag afgekondigd. De mededeling kwam redelijk laat, heel wat mensen waren al op het werk aangekomen toen het nieuws bekend raakte.

De Thaise premier Prayuth Chan-ocha heeft een jaar van nationale rouw afgekondigd. De eerstkomende 30 dagen daarvan mogen er geen officiële of staatsevenementen plaatsvinden. Prayuth benadrukte echter dat de Thaise geloofwaardigheid niet onder de gebeurtenissen mag lijden. De beurs in Bangkok, banken, bedrijven in de privésector en toeristische sites blijven vandaag dan ook gewoon open. Het toerisme vormt de levensader van de Thaise economie. De militaire regering onder leiding van ex-generaal Prayuth is er als de dood voor dat ook dat zou stilvallen.

Nadat de dagenlange onzekerheid over het lot van de koning zich ook liet voelen op de beurs, opende die laatste vandaag met een stijging van vier procent, een duidelijk teken van het hernieuwde vertrouwen in de economie.

In heel het land zijn mensen in het zwart gekleed. Veel Thai hebben rode, gezwollen ogen van het urenlange wenen. En, ongebruikelijk in een land waar de inwoners niet gauw hun emoties tonen, veel mensen op straat of in winkels barsten spontaan in huilen uit.

"Het is opvallend", beaamt ook VRT-radiojournaliste Veerle De Vos die in Bangkok is in "De ochtend". "De anders zo kleurige Thai met hun vaak gele en roze T-shirts zijn vandaag allemaal in het zwart en wit gekleed, tot de kleine kinderen die met hun boekentasjes naar school gaan."

"Ik heb er geen woorden voor. Sinds mijn geboorte ken ik hem als de vader van het land. Hij verenigde ons", vertelde een vrouw. "Ik heb dit nog nooit eerder meegemaakt. Ik weet niet wat ik moet zeggen. Mijn hart voelt leeg aan."

De 88-jarige vorst was dan ook immens populair. Letterlijk elk huishouden of elke zaak in het land heeft een portret van de koning en zijn vrouw ophangen.

"Als teken van rouw is er vandaag geen muziek en zijn er geen tv-advertenties te zien in de Sky Train, het openbaar vervoer van de stad", aldus nog De Vos. "De voorpagina's van de kranten zijn allemaal zwart en wit. Het lijkt alsof de kleur uit dit anders zo kleurrijke land is verdwenen."

In de stad staan intussen lange rijen met duizenden rouwenden aan te schuiven langs de weg waar straks de rouwstoet met het lichaam van de koning zal voorbijkomen. De overleden koning zal worden opgebaard in Wat Phra Kaew, de tempel van de smaragden boeddha, op het domein van het oude Koninklijk Paleis in het centrum van de stad.

De 64-jarige Thaise kroonprins Maha Vajiralongkorn (foto) heeft intussen meer tijd gevraagd om te kunnen rouwen, zo meldde de premier. Het is niet duidelijk of het uitstel er op vraag van de kroonprins zelf komt. Een datum voor zijn kroning is in elk geval nog niet vastgelegd.

"Het is een feit dat de kroonprins zeer ongeliefd is", stelt De Vos. "Hij is verschillende keren getrouwd geweest en heeft de reputatie van een playboy. Het is een man van feestjes, hij heeft ooit zijn poedel tot luchtmaarschalk benoemd. Hij woonde zelfs het grootste deel van zijn leven in München. De meeste Thai zouden dan ook liever zijn oudere zus als koningin zien, maar dat zal niet gebeuren. Daarvoor moet de grondwet worden aangepast."

Bovendien mag er, nu Maha Vajiralongkorn aangeduid is als kroonprins geen commentaar meer worden geleverd op de man. In Thailand staan strenge straffen op majesteitsschennis. Waarnemers wijzen erop dat zijn aanstelling tot koning de Thaise monarchie een knauw zou kunnen geven. "Door de dood van koning Bhumibol moet het Thaise politieke systeem op zoek gaan naar een andere focus om de verdeelde bevolking samen te houden", aldus Zuidoost-Aziëkenner Tom Pepinsky van de Amerikaanse Cornell University.

"Een jaar lang geen evenementen, dat betekent ook een jaar lang geen verkiezingen", voegt Veerle De Vos eraan toe. "De premier had eigenlijk voor volgend jaar verkiezingen beloofd, dus die zouden wel eens uitgesteld kunnen worden. Vooral de eerste maand is het heel erg strikt."

"Gisteren werd aangekondigd dat er bijvoorbeeld een maand lang geen televisie zal zijn. Vanochtend in mijn hotel kon ik inderdaad zien dat internationale televisiestations zoals CNN allemaal dezelfde documentaire over het leven van de koning toonden."

"Dat zal 30 maanden duren, maar dat betekent ook dat de mensen 30 dagen lang geen televisienieuws zullen zien en dus ook geen beelden van wat er zich afspeelt in de hoofdstad. Misschien is dat wel om de rust te bewaren."