U twijfelt nog over een griepvaccinatie? Vier vragen en antwoorden over de "griepprik"
Het is niet omdat je een griepprik neemt, dat je geen griepverschijnselen meer zou kunnen krijgen deze winter. Maar, anderzijds, een vaccinatie blijft hoe dan ook nuttig, zeker voor ouderen. Twijfelt u nog of u een vaccinatie gaat nemen deze winter? Misschien kunnen deze vier vragen en antwoorden helpen.
Werkt het altijd?
Voor alle duidelijkheid: een griepvaccin werkt en beschermt, al is het niet 100 procent waterdicht, zeggen Geert Top van het Agentschap Zorg en Gezondheid van de Vlaamse overheid en viroloog Marc Van Ranst. "Het griepvaccin is zeker niet de Rolls Royce onder de vaccins."
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) maakt elk jaar een prognose over welk type griep volgende winter zal uitbreken, en op basis daarvan wordt een vaccin aangemaakt. Zo was er vorig seizoen een beetje een mismatch met een bepaald type B, waardoor een grote groep mensen toch nog ziek werd. Hoe goed het vaccin werkt, hangt af van verschillende factoren zoals de matching tussen vaccin en virus dat circuleert, de leeftijd (hoe jonger we zijn, hoe beter) en de soorten griep die je al hebt meegemaakt, zegt Van Ranst.
Hoe ouder we worden, hoe meer een griepprik aan te raden is
Algemeen geldt: hoe ouder we zijn, hoe minder sterk ons immuunsysteem wordt, en hoe groter de kans om toch nog ziek te worden. Net daarom is het bij ouderen nuttig om een vaccin te krijgen. Bovendien: als je toch griep zou krijgen, dan kan het de symptomen verzachten. "De griep komt in minder erge vorm, met minder risico voor complicaties", zegt Top. Andere groepen voor wie een vaccinatie wordt aanbevolen, zijn bijvoorbeeld chronisch zieken of zwangere vrouwen.
Hoelang werkt het?
Goed om te weten is ook dat de bescherming door een griepvaccin afneemt met de tijd. Wie er heel vroeg bij is deze winter, zal misschien niet tot het einde van het griepseizoen beschermd zijn, maar dit is eigenlijk alleen een probleem bij oudere en fragiele mensen, zegt Van Ranst.
"In de praktijk zien we dat (hoog)bejaarden vaak de eersten zijn om zich te laten vaccineren, maar zij zouden beter de laatsten zijn. Voor hen is het niet ideaal om zich al begin oktober te laten vaccineren: zij wachten beter tot midden november. Vergeet ook niet dat zij ook vaak later getroffen worden wanneer het virus zijn ronde doet, nadat eerst kinderen en ouders ziek zijn geworden. Maar natuurlijk: te lang wachten is ook niet goed, daarom adviseren wij midden november."
Hoogbejaarden zijn vaak de eersten om een prikje te laten zetten, maar ze zouden beter bij de laatsten zijn
Een vaccin = geen symptomen meer?
Het is niet omdat je een griepvaccin neemt, dat je niet meer ziek zou kunnen worden met griepachtige symptomen zoals rillen en koorts.
Het vaccin beschermt immers specfiek tegen influenza, terwijl er virussen circuleren die evengoed een infectie veroorzaken met bijvoorbeeld keelpijn, hoest, rillingen en koorts. Die behoren tot de groep "influenza-like illnesses."
En dat kan nog een vrij grote groep zijn, zegt Van Ranst: "Je moet rekenen dat zelfs op een moment dat influenza-infecties pieken - als je dan de totale groep met patiënten met griepsymptomen neemt - je nog tot 20 procent patiënten kan hebben die van gelijkaardige griepverschijnselen last hebben, maar dus geen influenza hebben." Voor hen werkt het influenza-vaccin uiteraard niet. Maar, als je daarvan slachtoffer zou worden, "kan je daar een paar dagen wat zieker van zijn, maar dat is zeker niet zo ernstig als de gewone griep."
Er circuleren virussen die geen influenza-virus zijn, maar evengoed symptomen van griep veroorzaken
Zijn we goed beschermd voor komende winter?
Het vaccin dat voor het komende seizoen wordt toegediend, is veelbelovend. Alle vaccins die hier nu worden gebruikt, zijn intussen viervoudig, terwijl er de voorbije jaren nog een mix was met twee- tot drievoudige vaccinatietypes.
"Het zal beschermen tegen twee stammen uit de A-lijn, en tegen twee B-types", zegt Top. Daardoor is de kans om juist te zitten, groter. Maar een garantie is er nooit. "Het antwoord is ja, we zijn goed beschermd, maar soms zijn er verrassingen", zegt Van Ranst. "Je moet altijd afwachten welk virus uiteindelijk zal circuleren."
Sciensano, het vroegere Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid (WIV), heeft een aparte aanbeveling de wereld ingestuurd in verband met griepvaccinaties.
Sciensano houdt onder meer de cijfers over griep bij, op basis van wat huisartsen doorgeven. Voorlopig is er geen reden tot paniek: hun grafiek geeft aan dat we voor dit seizoen voorlopig nog ruim onder de drempel zitten om te kunnen spreken van een griepepidemie. Op de donkere stippellijn is nog te zien hoe we vorig seizoen een late piek beleefden, die rond week 13 op zijn hoogtepunt was.
VIDEO: bekijk hieronder het verslag van "Het journaal"
