Wetenschappers willen wereldkaart van het leven ontwerpen: “Een digitale ark van Noah”

Een nieuwe ‘digitale ark van Noah’ voor de biologie. Zo beschrijven de wetenschappers het Earth BioGenome Project (EBP). Na het Human Genome Project, een 13-jarige zoektocht om menselijk DNA in kaart te brengen, is het nu tijd voor die andere levensvormen. 

Het Human Genome Project werd in 2003 voltooid en kostte zowat 2,6 miljard euro aan investeringen. Voor het EBP zal naar verwachting 4,1 miljard euro nodig zijn, en zowat tien jaar aan onderzoek. De projectleiders kijken naar liefdadigheidsinstellingen en regeringen overal ter wereld. Het inzamelen van de financiering zal deel uitmaken van die tien jaar durende missie.

Maar het is volgens de wetenschappers de tijd en het geld meer dan waard. “We hebben het over nieuwe medicijnen, nieuwe brandstoffen voor de toekomst”, zegt Harris Lewin, professor aan de Universiteit van Californië en voorzitter van de EBP. Lewin benadrukt de waarde voor de mensheid. “Neem de landbouw. Driekwart van onze wereldwijde voedselvoorziening is afhankelijk van slechts twaalf soorten gewassen. Het zal uiteindelijk een nieuwe basis creëren voor de biologie, om oplossingen te vinden voor het behoud van de biodiversiteit en het ondersteunen van menselijke samenlevingen.”

Deze week verzamelden de wetenschappers in Londen voor een briefing. Het is daar dat Lewin in extase zijn project uit de doeken deed. De genetische code die in kaart wordt gebracht, is een heuse blauwdruk voor het leven. “Het zal een geweldige bron zijn voor nieuwe ontdekkingen, inzicht in de regels van het leven, hoe evolutie werkt, nieuwe benaderingen voor het behoud van zeldzame en bedreigde soorten.”

De Australische bioloog Jenny Graves van La Trobe University in Melbourne voegde eraan toe dat er veel organismes zijn waarvan we nog niets weten. “Zij kunnen antwoorden bieden op vragen waarvan we vandaag nog niet eens beseffen dat ze op ons afkomen.” 

‘Puzzel leggen’

Wereldwijd is momenteel uiteenlopend onderzoek aan de gang, en het EBP zal bijdragen aan die grote onderzoeksinspanningen. Zo is er een door de VS geleid project gericht op het verzamelen van de genetische code van alle 66.000 gewervelde dieren. Voorts zal ook een Chinees project voor plantengenoomsequenties worden gekoppeld aan de Global Ant Genomes Alliance, die als doel heeft om de zowat tweehonderd mier-genomen in kaart te brengen.

In Groot-Brittannië zullen dan weer de genoomsequenties voor rode en grijze eekhoorns, de Europese roodborst en de vlotspin worden toegevoegd aan de enorme database. De hoeveelheid biologische gegevens die zo zal worden verzameld zal naar verwachting overweldigend zijn.

Jim Smith, wetenschappelijk directeur van Wellcome Trust Global Health Charity, zegt dat het project ‘internationaal inspirerend’ is en het potentieel heeft om onderzoek naar gezondheid en ziekte te transformeren. “Vanuit de natuur zelf zullen we inzicht krijgen in hoe we nieuwe behandelingen voor infectieziekten kunnen ontwikkelen. Ook zullen we medicijnen kunnen identificeren om veroudering te vertragen en nieuwe benaderingen creëren om de wereld te voeden of om nieuwe biomaterialen te maken.”

Om een beeld te geven van de gigantische opdracht: tot dusver werden nog geen 3.500 genomen van complexe levensvormen, of slechts 0,2 procent, in kaart gebracht. Minder dan honderd daarvan hebben voldoende ‘referentiekwaliteit’, nuttig voor onderzoekers om kennis uit te halen. “De gaten in onze kennis zijn veel groter dan we weten”, vertelde Lewin op BBC News. “We vullen niet de stukjes van de puzzel in, aangezien het grootste deel van de puzzel gewoon leeg is.”