Hoort de Nationale Bank niet het toonbeeld te zijn van goede praktijken en een hoge morele standaard?

De Nationale Bank geldt als het financiële en economische geweten van België. Daarom is het uitermate betreurenswaardig dat er voortaan allicht geen vrouw meer te bespeuren zal vallen in het directiecomité van de Nationale Bank. Alsof er geen competente vrouwen te vinden zijn die in aanmerking komen voor deze functie. Die zijn er wel degelijk. 

Eerder deze week raakte bekend dat minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) zijn gewezen ambtsgenoot Steven Vanackere (CD&V) voordraagt als nieuwe Nationale Bank-directeur op vraag van CD&V. De CD&V was aan zet om een vervanger aan te duiden na het nakende vertrek van gouverneur Jan Smets en het verse afscheid van directeur Marcia De Wachter. 

Nu het eerste en bovendien enige vrouwelijke directielid ooit in de geschiedenis van de Nationale Bank afzwaait, zullen alleen nog mannen er de dienst uitmaken. Internationale studies tonen nochtans keer op keer aan dat diversiteit in de leiding van bedrijven en instellingen tot betere, meer evenwichtige besluitvorming leidt en zelfs bijdraagt tot een groter succes van die ondernemingen.

Captains of industry

Het zal dus interessant zijn om te zien of de regering-Michel deze mannenbenoeming ter discussie zal stellen, na alle commotie die intussen is ontstaan.

Zeker na de recente benoemingen in de Regentenraad van de Nationale Bank. Dat is de bijzondere raad van bestuur, waarin je naast de gouverneur en directieleden ook vertegenwoordigers uit werkgevers- en werknemersorganisaties aantreft, evenals captains of industry. Slechts één vrouw, Fabienne Bister,  werd in de afgelopen jaren gevonden voor het zestienkoppige bestuur. En het klopt: formeel gesproken hoeft de Nationale Bank als beursgenoteerde onderneming de richtlijn niet te volgen om een derde vrouwen op te nemen in haar raad van bestuur omdat dit goverance-orgaan niet te vergelijken is met een klassieke raad van bestuur. 

Maar is dat geen schraal argument? Hoort de Nationale Bank niet het toonbeeld te zijn van goede praktijken en een hoge morele standaard?

Obesitas

Waar deze regering-Michel zich alleszins voor op de borst mag kloppen, is dat ze het aantal directiefuncties (inclusief gouverneur) tijdens deze legislatuur heeft teruggebracht van acht naar zes posten. Vorig jaar was het PS-mandaat van Mathias Dewatripont al niet vervangen en nu wordt er voor twee CD&V-benoemingen slechts één mandaat ter beschikking gesteld. Het obese karakter van het directiecomité was toch wel moeilijk vol te houden na de afslanking die andere centrale banken in Europa al achter de rug hadden. 

In Nederland (17 miljoen inwoners) zitten er slechts vijf leden in het directiecomité van de centrale bank, Duitsland (82 miljoen inwoners) stelt het ook met vijf, en Zwitserland (8 miljoen burgers) heeft er slechts drie. Conclusie: ook een zeskoppig directiecomité blijft lijvig. Zeker omdat het personeelsbestand jaar na jaar zakt, en binnenkort worden de persen van de drukkerij ook voorgoed stilgelegd. Voorlopig zijn er echter geen indicaties dat het directiecomité nog verder op dieet moet.

Apolitiek

Voor de betrokken ministers of partijleiders zijn deze directieleden het gedroomde oor van de Berlaimontlaan, het centrum van de financiële sleutelinformatie over de Belgische economie. Bovendien is de Nationale Bank een machtsfactor in het financiële leven. Hoe dichter je daarbij zit, hoe meer invloed je daar mogelijkerwijze kan uitoefenen. Maar ethisch gezien druist dit volledig in tegen de historisch bewezen merites van een onafhankelijke centrale bank. De noodzaak aan het apolitieke en technocratische karakter van een centrale bank was overigens vorige week in Brussel een van de speerpunten in het betoog van de voorzitter van de Europese Centrale Bank Mario Draghi.

In de allerlaatste zin van het boek dat ik schreef over de Nationale Bank, besloot ik: “Zullen de huidige machthebbers de moed tonen om hun politieke postjes af te bouwen en de Nationale bank de autonomie te geven die ze verdient?”

Er beweegt intussen een en ander ten goede, maar net zoals voor de Nationale Bank geldt dat België geen oord van revolutie is.