Brits zoöloog valt David Attenborough aan: “Hij heeft de levende wereld waarvan hij houdt verraden”

Attenborough werd vooral bekend door zijn vele bekroonde natuurdocumentaires voor de Britse openbare omroep BBC. Maar terwijl hij de natuur en het wildleven waar hij zo van houdt in beeld brengt, gaat hij volgens Monbiot voorbij aan de dreigingen waarmee dieren en planten geconfronteerd worden.

Monbiot verwijst naar Attenboroughs nieuwe reeks Dynasties, die vanaf zondag wordt uitgezonden op BBC 1. In een interview met The Observer liet de tv-maker optekenen dat Dynasties de druk op het wildleven wel vermeldt, maar slechts in de marge. Anders zou de reeks te “belerend” en “alarmerend” zijn. Dynasties belooft daarentegen “een grote verlichting te zijn van het politieke landschap dat onze gedachten beheerst”.

“In het licht van de verbazingwekkende achteruitgang van de dierenpopulaties die hij in beeldt brengt, samen met de rest van de ecosystemen in de wereld, denk ik niet dat dergelijk escapisme passend of gerechtvaardigd is”, schrijft Monbiot. “Het is niet belerend of alarmerend om ons de waarheid te vertellen over wat er met de wereld gebeurt.”

Vals verhaal

Attenborough is volgens de zoöloog niet de enige die zich hieraan bezondigt. “Verschillende filmmakers hebben me verteld dat het elk jaar moeilijker wordt om iets dat op een ongerept ecosysteem lijkt in beeld te brengen. Ze moeten hun camerastandpunten steeds nauwlettender kiezen om de tekenen van verwoesting te verbergen. Ze weten - en velen voelen zich er ongemakkelijk bij - dat ze een vals verhaal vertellen.”

Hij wijst erop dat het weren van milieukwesties op de BBC al tientallen jaren in zwang is. “We wisten allemaal dat slechts één persoon deze dijk kon breken. David Attenborough heeft decennialang elk programma kunnen maken dat hij wou. Dus waar was hij?”

Publieke honger

De opmerkingen van Attenborough komen precies een jaar na de laatste aflevering van zijn reeks Blue Planet II, die tot een gigantische inspanning leidde om de plasticvervuiling te beperken. “Die respons duidt op een enorme publieke honger naar informatie over de milieucrisis, en een dringende wens om ernaar te handelen”, meent Monbiot.

Monbiot verwijst ook naar andere succesreeksen van de populaire documentairemaker. The Truth About Climate Change noemt hij “de grootste ramp”. “Die reeks leidde meteen tot een nieuwe vorm van klimaatontkenning”, gaat hij verder. “Mensen raakten ervan overtuigd dat het geen zin heeft om actie te ondernemen omdat de Chinezen de planeet aan het doden waren.” 

“Als Attenboroughs milieuactivisme één coherent thema heeft, dan is het de schuld verleggen van machtige instanties naar ofwel de samenleving in het algemeen ofwel de armen en zwakken. Zijn onthullingen van de wonderen der natuur zijn een grote dienst geweest voor het publiek. Maar de kennis achterhouden die we nodig hebben om ze te beschermen, is dat niet.”