Ruzie om collaborerende oorlogsheld en dictator Pétain ettert voort in Frankrijk

Het had een plechtige herdenking moeten worden, komende zaterdag op de Esplanade des Invalides in Parijs. Een dag later, op 11 november, is het precies een eeuw geleden dat een einde werd gemaakt aan de Eerste Wereldoorlog. President Macron wilde het Franse leger, dat ondanks gigantische verliezen stand had gehouden, een groots eerbetoon geven, net als de maarschalken die het leger hadden aangevoerd. 

Dat schoot in het verkeerde keelgat bij de CRIF, de federatie van joodse organisaties in Frankrijk. Want onder die maarschalken bevindt zich ook Philippe Pétain, die tussen 1914 en 1918 inderdaad een oorlogsheld was, maar tussen 1940 en 1944 staatshoofd was van het met de Duitsers collaborerende Vichybewind in het zuiden van het land. In die jaren kwamen 100.000 Fransen, waaronder 85.000 joden, om in de Duitse kampen.

Macron benadrukte dat hij de held uit de Eerste Wereldoorlog wilde eren. “Philippe Pétain was een groot soldaat, ook al heeft hij daarna funeste keuzes gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog”, aldus Macron. “Ik veeg geen enkele pagina uit de Franse geschiedenis onder het tapijt. Maar het leven en de menselijke geest zijn soms complexer dan we zouden willen. Ik eer de rol die onze officieren en ons leger hebben gespeeld tijdens WO I. We hebben de overwinning aan hen te danken.”

De CRIF, een invloedrijke organisatie in Frankrijk, sabelde die keuze neer en kreeg steun van politici van links tot rechts. “Wij zijn geschokt. Het enige dat bij ons blijft hangen van Philippe Pétain is dat hij, uit naam van het Franse volk, in juli 1945, tot nationale onwaardigheid is veroordeeld (en hij daarmee zijn burgerrechten kwijtraakte, red) en dat hij tot de doodstraf is veroordeeld wegens hoogverraad en collaboratie met de bezetter.” Die doodstraf werd door toenmalig staatshoofd Charles de Gaulle direct omgezet in levenslang, juist vanwege 's mans verdiensten in de Eerste Wereldoorlog.

Gisterenavond trok Macron ineens zijn plan in. Plots heette het dat hij eer ging betonen aan de vijf maarschalken die begraven liggen in Invalides. Dat is niet het geval van Pétain, die na zijn overlijden in ballingschap begraven is op het Ile d’Yeu, ten westen van de Franse kust. Macron legt zaterdag bloemen op de graven van de vijf officieren.

Maar in Maubeuge benadrukte de huidige Franse president nogmaals dat er “een totaal nutteloze polemiek” is gevoerd. “Ik vergeet niet wat er is gebeurd. Om daarna nog een aanval te lanceren op de meeste van zijn voorgangers. “Tot en met Jacques Chirac (president van 1995-2007, red.) hebben alle presidenten ieder jaar bloemen laten leggen op de graftombe van Pétain op het Ile d’Yeu.”