Vrouwen krijgen steeds minder kinderen: "vanaf 2100 groeit de wereldbevolking niet meer"
Als er per vrouw 2,1 kinderen geboren worden, dan blijft de bevolking stabiel, maar wereldwijd daalt de fertiliteit langzaamaan. Op dit moment is in de helft van de landen een fertiliteitsgraad onder de 2,1. Daar krimpt de bevolking dus in theorie. Er zijn natuurlijk nog andere factoren die een rol spelen bij een daling of stijging van het aantal inwoners. De VN voorspelt een nulgroei vanaf 2100.
2,1 kinderen per vrouw. Zoveel is nodig om noch een stijging, noch een daling van het aantal mensen te hebben. Iets meer dan twee omdat er kinderen en jongvolwassenen sterven én omdat er net iets meer jongens dan meisjes geboren worden en tot nader order enkel de meisjes later kunnen baren.
In het medische tijdschrift The Lancet is een studie gepubliceerd die de fertiliteit van alle landen in de wereld bekijkt van 1950 tot 2017. Terwijl in 1950 wereldwijd nog 4,7 kinderen per vrouw geboren werden, is dat nu gedaald tot 2,4. In België zitten we momenteel op 1,66.
"Het dalingsritme is vrij constant", zegt Patrick Deboosere, demograaf aan de VUB "ongeveer een half procentpunt per decennium"
Drie factoren spelen daarbij een rol:
° wereldwijd daalt de kindsterfte
° stijgt de toegang tot anticonceptie
° krijgen steeds meer vrouwen scholing en gaan ze buitenshuis werken
Nulgroei wereldbevolking tegen 2100
"Maar", voegt Deboosere er aan toe "we hebben eigenlijk geen idee hoe snel het verder zal evolueren en vooral waar we gaan eindigen."Â De Verenigde Naties voorspellen een nulgroei tegen 2100.
"Dat is eigenlijk een beetje een projectie van wat ze willen. Het kan net zo goed al in 2080 zijn", legt Deboosere uit ."Prognoses zijn bijzonder moeilijk omdat zeer kleine verschillen in de cijfers op een paar jaar tijd een groot verschil kunnen maken."
Als er iets minder vrouwen geboren worden dan voorspeld, dan zijn er dus ook minder potentiële moeders. Ook al krijgen ze het aantal baby's dat in lijn ligt met de verwachting, dan zijn dat in totaal toch meteen minder baby's en logischerwijs weer minder potentiële moeders.
Krimpt de bevolking dan al in de helft van de wereld?
Onder meer in de VS, in de meeste Europese landen, in Australië en Zuid-Korea ligt de fertiliteitsgraad onder de 2,1. Dat betekent echter niet dat de bevolking er op dit moment krimpt. Er zijn ook nog 2 andere factoren die een rol spelen.
De levensverwachting stijgt. De komende jaren zal de wereldbevolking nog met minstens 1 miljard mensen toenemen simpelweg omdat mensen langer leven. Grof gesteld: als mensen niet dood gaan en er wel kinderen geboren worden, neemt de bevolking toe. Terwijl de levensverwachting wereldwijd in 1950 maar 48 jaar oud was, is dat nu 72 jaar.
Het bevolkingsmomentum. Ook al daalt het aantal kinderen per moeder op een gegeven moment onder de 2, dan nog is er niet meteen een krimp. Die komt pas uitgesteld, want de moeders van morgen zijn al geboren en zijn nog even met meer dan de moeders voor hen (die dan wel minder kinderen krijgen dan hun moeders, volg je nog?).
Is een krimpende bevolking goed of niet goed?
Dat hangt natuurlijk af van wat je uitgangspunt is.
Om de kosten van de stijgende levensverwachting te betalen, heb je mensen nodig die werken. Daalt het aantal werkende mensen per gepensioneerde, dan dragen minder schouders de kosten en zijn ze dus hoger per persoon. Dat kun je ook anders oplossen dan vrouwen aansporen meer kinderen te krijgen, ook migratie kan helpen. Voetnoot daarbij is natuurlijk wel dat die mogelijkheid stopt als wereldwijd de fertiliteit onder de 2,1 duikt.Â
Voor het milieu zou het wellicht een goede zaak zijn als de bevolking krimpt. "Maar dat is eigenlijk een verkeerde voorstelling van de zaken", vindt demograaf Deboosere "niet de mens an sich is het probleem, wel hóe we leven en de aanslag op onze omgeving."
video: bekijk hier het verslag uit "Het journaal"
