N-VA kan vers bloed gebruiken op Vlaams niveau: ligt de weg voor Jambon als minister-president open?

“Geert Bourgeois zou de meest geschikte kandidaat zijn om zichzelf op te volgen als minister-president. Hij kan zijn palmares verdedigen en daarop voortbouwen. Maar er zijn ook andere figuren, zoals Jambon, die geschikt zouden zijn. Hij heeft de envergure om de Vlaamse regering te leiden.”

Ben Weyts, Vlaams minister en lid van het dunne kransje vertrouwelingen rondom Bart De Wever, versterkte vanochtend op Radio 1 het gerucht dat al enkele dagen door de Wetstraat waait: N-VA is zijn pionnen aan het uitzetten voor de Europese, federale en Vlaamse verkiezingen in mei volgend jaar. En daarbij wordt overwogen om een aantal kopstukken van beleidsniveau te laten wisselen. In de eerste plaats huidig federaal vicepremier Jambon.

Binnen N-VA wil niemand dit al luidop bevestigen. Daarvoor is het zeven maanden voor de verkiezingen nog te vroeg. “Het is de logica zelve dat we als partij aan het nadenken zijn wie we op welk bestuursniveau gaan uitspelen in mei,” reageert partijwoordvoerder Joachim Pohlmann, “maar een beslissing is er nog niet”. Weyts verduidelijkt via de telefoon dat hij bij Radio 1 “alleen een eerlijk antwoord heeft gegeven op een vraag”. Als hij binnen zijn partij rondkijkt naar een mogelijke opvolger voor Bourgeois, komt hij uit bij Jambon. “Meer dan dat is het ook niet.”

Jambon laat, via zijn woordvoerder, weten dat hij de uitspraak van zijn collega een “mooi compliment” vindt, maar dat hij zich nu concentreert op zijn werk als vicepremier. In zijn omgeving is men wat minder bescheiden: “Binnen N-VA zijn er niet zoveel mensen die minister-president kunnen zijn. Bourgeois, De Wever, Jambon, misschien Weyts. Jambon is al een keer getipt als toekomstig premier (door De Tijd, JVH) en nu als ‘MP’. We zien wel.”

Stamvader

Houdt het voor Bourgeois dan op in 2019, na één termijn? De West-Vlaming is zijn toekomst al geruime tijd aan het overpeinzen. Op zijn 67ste heeft hij een pensioengerechtigde leeftijd bereikt voor de toppolitiek. Al heeft Bourgeois al meermaals aangegeven dat zijn ouderdom geen rem vormt op zijn ambities en werklust. “Ik voel me nog een vijftiger”, zei hij hier in 2016 over.

Het N-VA-hoofdkwartier verwacht in de komende maanden een definitief antwoord van Bourgeois. Meerdere hoge partijbronnen benadrukken dat de bal volledig in zijn kamp ligt. Niemand denkt eraan om Bourgeois onder dwang naar de uitgang te sturen. Daarvoor is de erkentelijkheid voor de stamvader van de partij te groot.

Tegelijk wordt in N-VA-cenakels wel de analyse gemaakt dat het Vlaams bestuursniveau vers bloed kan gebruiken. Als MP heeft Bourgeois zich perfect gedragen zoals je van Bourgeois kan verwachten: een ernstige dossiervreter met een beperkt sexappeal voor de media.

Het gevolg is dat de Vlaamse politiek ondanks de zevende staatshervorming nog vaak het onaantrekkelijke zusje blijft van de Belgische. Iemand als Jambon, een flamingant in hart en nieren, kan dit veranderen. Zeker als hij de handen in mekaar slaat met Theo Francken, de pedagoog die in informele gesprekken soms luidop droomt van een baan als Vlaams minister van Onderwijs.

Wat hier ook in meespeelt, is de onzekerheid op federaal niveau. Daar kunnen PS, Ecolo en misschien zelfs PVDA/PTB mee aan de tafel in mei 2019. Terwijl N-VA Vlaams nu zo goed als onmisbaar lijkt om een meerderheid te vormen, is de kans op een federale oppositiekuur een stuk groter. Waar zet je dan je A-garnituur in? Riskeer je het om je beste en populairste krachten vijf jaar te laten wegdeemsteren op de oppositiebanken van de Kamer?