Drie keer te laat op school? Dat betekende in onze tijd onverbiddelijk enkele uurtjes brommen in de strafstudie. In Don Bosco in Hoboken, een school voor technisch onderwijs, kunnen de leerlingen in plaats daarvan op woensdagmiddag een soort ‘gemeenschapsdienst’ krijgen in het nabijgelegen rusthuis. De taken variëren van klusjes in de keuken, voorlezen aan de be­woners, werken in de tuin tot meehelpen met de animatie.

“Gewoon op een stoel zitten in de studie: daar heeft niemand iets aan”, zegt Laurent Heyman, directeur van de school. “Met die alternatieve straf doen ze tenminste iets zinvols. Ze zetten zich in voor de samenleving. En ze trekken er lessen uit. Ze zien dat het leven meer is dan spelen en consumeren. Dat ze ook nuttige dingen met hun leven kunnen doen.”

Heyman benadrukt dat het een ordemaatregel blijft, ook al is het voor de leerlingen leuker om in het rusthuis te werken dan om in de studie met hun vingers te draaien. “De straf is dat we aan hun vrije tijd zitten”, zegt hij. Er gaat ook telkens iemand van de leerlingenbegeleiding mee om alles in goede banen te leiden.

De klassieke strafstudie is overigens niet helemaal afgeschaft. Wie spijbelt, zal die les(sen) in de strafstudie moeten inhalen. “De leerling moet er ook voor openstaan en voldoende communicatief zijn”, zegt Heyman. “Ze moeten toch met de be­woners kunnen omgaan.”

De aanpak van Don Bosco is vernieuwend, maar er zijn nog scholen die het doen. In de Leiepoort in Deinze bijvoorbeeld moeten leerlingen die een dag geschorst zijn, aan de slag in het plaatse­lijke OCMW.

Vandalisme

In het gemeenschapsonderwijs (GO!) zijn ze sowieso geen fan van strafstudies en moedigen ze alternatieven aan. De koepel van het katholiek onderwijs vindt ‘gemeenschapsdienst’ vooral zinvol als er een link is tussen de overtreding en de straf. “Bijvoorbeeld meewerken met de klusjesman of met de poetsploeg op school om na vandalisme de schade te herstellen”, zegt de woordvoerder.

De kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen noemt het interessante oefeningen, maar heeft ook bedenkingen. “Als helpen in een woon-zorgcentrum een straf is voor leerlingen, lijkt het ook een straf voor de gewone werknemers. Zo dreig je een negatief imago te creëren rond de job.”