Steeds meer kinderen krijgen diabetes type 1: “Mogelijk zijn we te proper”
Steeds meer minderjarigen lijden aan diabetes type 1. Bij kinderen jonger dan 15 is er een jaarlijkse stijging met 3,7 procent. Een sluitende verklaring voor die toename van de auto-immuunziekte is er echter niet.
Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam geen insuline meer aanmaakt. Hierdoor kunnen de lichaamscellen de koolhydraten (suiker) in suiker, fruit of pasta niet meer opnemen. Patiënten moeten daarom een paar keer per dag insuline spuiten of een insulinepomp dragen. Zo’n 40.000 Belgen lijden aan type 1. Dat aantal stijgt niet spectaculair, wel is er de jongste jaren een opvallende verschuiving merkbaar: de patiënten worden steeds jonger.
In Europa neemt het aantal minderjarigen jonger dan 15 met diabetes type 1 jaarlijks met 3,9 procent toe. In België is dat 3,7 procent. “Dat betekent dat er jaarlijks ongeveer 300 (1 op 6.000) kinderen jonger dan 15 jaar diabetes krijgen”, legt Guy Massa, kinderendocrinoloog aan het Jessa Ziekenhuis in Hasselt, uit.
‘Jaarlijks krijgen ongeveer 300 kinderen jonger dan 15 jaar diabetes’
Bij 10- tot 14-jarigen stijgt het aantal nieuwe patiënten elk jaar met 2,9 procent, bij kinderen tussen 5 en 9 jaar is dat 4,3 procent. De grootste toename zien we bij de jongste groep, de 0- tot 4-jarigen. Daar bedraagt de stijging 5,4 procent. “Als deze trend zich doorzet, zal er tussen 2005 en 2020 een verdubbeling zijn van het aantal kinderen jonger dan vijf jaar met diabetes type 1”, zegt dokter Kristina Casteels, gespecialiseerd in diabetes bij kinderen en adolescenten.
Hoe het precies komt dat steeds meer kinderen en jongeren diabetes type 1 krijgen is niet duidelijk. “Op dit moment weten we niet exact wat de triggers zijn voor type 1 diabetes en waarom de ziekte verschuift naar een jongere leeftijd”, zegt Frederik Muylle van de Diabetes Liga.
Lees ook: ‘Deze meisjes lijden aan diabetes type 1: “Nee, ik eet niet te veel suiker”’.
Oorzaak nog niet duidelijk
Dat komt omdat ook de oorzaak van de ziekte nog niet duidelijk is. Erfelijke aanleg speelt een rol. “Het risico in de algemene populatie is 4 op 1.000, maar als je moeder, vader, broer of zus type 1 diabetes heeft, dan stijgt die kans naar 4 op 100”, legt Casteels uit. De genetische factor is echter niet alles, voegt ze eraan toe. Van alle nieuwe patiënten heeft immers 90 procent niemand met de ziekte in de familie.
Er zijn dus zeker ook omgevingsfactoren. Daarover bestaan verschillende theorieën. Zo zou een gebrek aan vitamine D een rol kunnen spelen, aangezien type 1 vaker voorkomt in het noorden. Een andere hypothese is dat we te proper zijn. Doordat we minder in contact komen met kiemen, reageert ons immuunsysteem anders dan vroeger, waardoor het lichaam nu zijn eigen cellen gaat aanvallen. Langs de andere kant zijn er ook bepaalde virale infecties die bij het ontstaan van type 1 een rol zouden spelen.
Hoe het precies komt dat steeds meer kinderen en jongeren diabetes type 1 krijgen is niet duidelijk
“Mochten we een sluitende verklaring hebben, zouden we iets preventiefs kunnen doen, maar die is er helaas niet”, besluit Massa. Casteels benadrukt dat type 1 niet over één kam mag worden geschoren met type 2. “Het is een auto-immuunziekte waar je geen controle over hebt. Je krijgt het niet omdat je ongezond leeft.”
Zo’n 800.000 Belgen lijden aan diabetes type 2, waarbij het lichaam nog wel insuline aanmaakt, maar die werkt niet meer goed. Oorzaak van de ziekte is vooral overgewicht en onvoldoende beweging, maar er is, net als bij type 1, duidelijk ook een erfelijke aanleg. Mensen met diabetes type 2 krijgen in de eerste plaats medicijnen, voedings- en bewegingsadviezen. In sommige gevallen moeten ze ook insuline spuiten.