Wat kan Theresa May leren van Harry Potter?

Soms vermoed ik dat Theresa May een oud-leerling is van de Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry, bij ons beter bekend als Zweinstein, de school waar leerling-tovenaar Harry Potter de kneepjes van het vak leerde. Niets is minder waar (in werkelijkheid ging ze naar het doordeweekse Holton Park’s Grammar School in Oxfordshire). Toch is enig talent voor magie Theresa May niet vreemd. Dat ze het in de huidige omstandigheden  al meer dan twee jaar uitzingt als eerste minister van het Verenigd Koninkrijk is op zich al een sterk staaltje van magie. Sommigen zouden zeggen: zwarte magie. Maar dat zijn kwatongen.

De voorbije maanden heeft ze op twee fronten moeten strijden: het eerste is het oostelijke front, Brussel. Daar heeft ze moeizame onderhandelingen achter de rug over een akkoord. Maandenlang zat er geen beweging in, ministers kwamen en gingen, pas de voorbije weken groeiden de onderhandelaars naar elkaar toe. Die houden de lippen stijf op elkaar, maar er zijn hardnekkige geruchten dat er een compromis in de maak is.

Maar de echte stellingenoorlog ligt dichter bij Downing Street, en dat is het westelijke front. Daar levert ze een slag op leven en dood met haar eigen troepen. Daar is het dat over haar politieke toekomst beslist zal worden. Eind vorige week nam nog maar eens een minister ontslag: Jo Johnson, anders dan zijn broer Boris een overtuigde Remainer, stapte uit de regering omdat hij het brexitakkoord dat Theresa May met Brussel aan het sluiten is onaanvaardbaar vindt. Johnson is de zoveelste in rij. Niemand houdt de telling nog bij.

Veel is er over het akkoord nog niet bekend geraakt, maar de contouren zijn wel duidelijk. Het Verenigd Koninkrijk zou na de overgangsperiode, die ingaat op 29 maart volgend jaar en zou duren tot eind 2020, met de Europese Unie een tijdelijke douane-unie vormen. Let op "tijdelijk", want dat is het kernwoord. Ondertussen zou er een oplossing worden gezocht voor het voorlopig nog onoplosbare probleem van de Ierse grens. Zowel het Verenigd Koninkrijk als de Europese Unie wil de grens tussen EU-lid Ierland en het Britse Noord-Ierland onzichtbaar houden, alleen weet niemand hoe dat kan. En óf dat wel kan.

Of dat kan. Het is weleens vergeleken met de kwadratuur van de cirkel. Daarom vrezen de brexiteers in Mays Conservatieve Partij dat die tijdelijke douane-unie minder tijdelijk is dan May iedereen voorspiegelt, en dat ze permanent zou kunnen worden. Ze vinden dat een aanfluiting van het resultaat van het brexitreferendum van juni 2016. Het zou betekenen dat het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapt, maar dat het wel aan alle eisen en wetten van de Europese Unie moet voldoen. In dat geval wordt de brexit een lege doos, argumenteren ze, en zijn de Britten nog verder van huis dan als ze gewoon lid waren gebleven. Ze zouden een satellietstaat van de EU zijn, zonder dat ze in Brussel een vinger in de pap hebben.

Dat er een akkoord zou zijn met Brussel is op zich al een tour de force. Maar als Theresa May nu ook nog de Britten zou kunnen overtuigen van de waarde van het akkoord, daar zal ze een fantastisch toverstokje voor nodig hebben. En professor Albus Perkamentus is, tot nader order, geen medewerker van 10 Downing Street. Drie keer zal het Britse parlement over het eventuele akkoord (gesteld dat het er binnenkort komt) moeten stemmen. Drie stemmingen, en elke stemming zal voor Theresa May een mogelijke struikelsteen zijn. 

Allereerst zal het Lagerhuis zich moeten uitspreken over de procedure die het parlementaire proces zal moeten volgen. Stemmen over de stemmingen dus. Dan zal het zijn goedkeuring moeten hechten aan het akkoord zelf (dat is de meest cruciale fase), en tenslotte zal het moeten beslissen over de wet die het akkoord zal moeten bekrachtigen. Een omslachtig proces dus vol wolfijzers en schietgeweren. En die geweren liggen al lang niet meer in de olie. Ze zijn schietklaar. En de schutters zitten aan Mays kant van de vergaderzaal. Achter haar rug.

May wil dat het akkoord met Brussel nog deze maand helemaal rond is. Dan kan er eind november of begin december een Europese top volgen om het geheel door de regeringsleiders te laten bekrachtigen. Daarna moeten het Europese en het Britse parlement hun zeg doen, net op tijd om op 29 maart volgend jaar niet uit de EU te crashen.

Een tip voor Theresa May: begeef u naar Charing Cross Road in Londen, tik drie keek op een baksteen van de pub The Leaky Cauldron, en als bij toverslag opent zich Diagon Alley. Daar vindt u de winkel van Olivander, een huis van vertrouwen dat al sinds 382 voor onze jaartelling machtige toverstokjes levert aan de leerlingen van Hogwarts School. Vraag het maar aan Harry Potter.