Het is altijd de schuld van de  treinconducteur

Toen ik nog ... O wee, zult u denken, daar komt weer zo'n verhaal over vroeger, toen alles beter was. U hebt ongelijk.

Toen ik nog voor het werk pendelde tussen Brussel en de Kempen, heb ik meer dan eens de treinbegeleider vervloekt. In stilte, voor alle duidelijkheid. Ik ben geen bozig of koleriek of gewelddadig mens.

Treinen tussen station Meiser in Brussel en Kalmthout - met 1 of 2 keer overstappen - was veel te vaak een avontuur dat niet goed afliep. Een trein die voor het station van Vilvoorde bleef stilstaan omdat er geen perron vrij was, betekende een gemiste aansluiting. Een afgeschafte trein in Antwerpen betekende een uur wachten dan wel een reis als een sardientje in een veel te kleine boemel.

Wie van zijn werk komt wil zo snel mogelijk thuis zijn om aan zijn andere leven te beginnen. Lukt dat niet, ontstaat er ergernis en dan boosheid. Kwade reizigers zoeken een zondebok en dan is de eerste persoon met een kepie van de NMBS het voor de hand liggende slachtoffer.

Ik heb scheldpartijen  tegen treinbegeleiders ofte conducteurs meegemaakt waarbij ieder fatsoen ontbrak. Waarbij soms geduwd en getrokken werd. En waarbij mijn vraag om alstublieft toch kalm en redelijk te blijven olie op het vuur was. Waar ik mij mee bemoeide!? Wie kwaad is, is niet vatbaar voor rede en wil eenvoudigweg niet begrijpen dat de treinbegeleider niets te zeggen heeft over rode lichten en wissels of spoorlopers en koperdieven.

Maar het kan niet alleen de slechte service van de NMBS zijn die het respect voor de treinbegeleider en zijn werk zienderogen heeft doen tanen.  Het is de tijdsgeest, denk ik, de overtuiging dat de openbare dienst - in casu de trein - een noodzakelijk kwaad is  - en dus niets van waarde – en dat de werknemer van de NMBS iemand is waarop moet neergekeken worden.

Ik reis nog altijd veel met de trein, zij het niet meer voor mijn werk en dus zo goed als stressvrij. Maar ik trek meer dan mij lief is mijn ogen wijd open bij de onverschilligheid, de onbeschoftheid, de vijandigheid zelfs van vele reizigers ten opzichte van de treinbegeleider.

Een eenvoudige (en vriendelijke) vraag om het treinbiljet of het abonnement te tonen  wordt – aan de mimiek van de aangesproken reiziger te oordelen – beschouwd als een inbreuk op de privacy. Een verzoek de bagage niet over drie zitplaatsen uit te spreiden wordt beschouwd als een ernstige schending van het eigendomsrecht.

Een aanmaning om de schoenen van de zetel te halen wordt tergend traag en met minachting opgevolgd (en met een triomfantelijke grijns ongedaan gemaakt zodra de treinbegeleider zijn of haar  rug heeft gekeerd). Dat zijn geen uitzonderingen, dat is dagelijkse kost op de trein.

En dan is agressie tegen de treinbegeleider maar een kleine stap meer. Als er alcohol in het spel is, bijvoorbeeld. Of als er in groep stoer moet gedaan worden. Of omdat het leuk is een treinbegeleider belachelijk te maken of te vernederen.

Ik sta steeds weer verbaasd van het geduld en het incasseringsvermogen van de treinbegeleiders. Van de lijdzaamheid waarmee de schimpscheuten, norsheid en scheldwoorden worden ondergaan. Van de correctheid. Van de vastberadenheid. Van de (soms geforceerde) glimlach waarmee ze boertige reizigers op hun ongelijk wijzen. Ik zou het niet kunnen, no way!

Ik hou dan ook mijn hart vast bij de plannen – die als ze uitlekken uiteraard voorbarig heten te zijn – om treinen zonder conducteur te laten rijden. Want dan belanden we in de jungle, ik geef het u op een briefje.