Waarom Anderlecht-speler Hanni máár geel kreeg voor een elleboog en andere lessen uit de telefoontaps

Moment 1: de elleboog

Standard-Anderlecht, 28 januari

Het is dinsdag 6 februari. De speurders horen voetbalmakelaar Dejan Veljković, wiens telefoon sinds 18 februari wordt afgetapt, bellen met scheidsrechter Sébastien Delferière. Dat gebeurt wel vaker, Veljković en Delferière bellen minstens een keer per dag. Uit een onderschept sms’je is intussen gebleken dat Veljkovic 10.000 euro schonk aan de voetbalschool van Delferière. Over de telefoon horen speurders Veljković korting op de aankoop van een auto voorspiegelen, een weekendje Belgrado, een tv-toestel.

Delferière legt uit dat hij later die dag verwacht wordt bij de Geschillencommissie van de Belgische voetbalbond. (Die Reviewcommissie kan betwiste fases opnieuw beoordelen op basis van beelden; gele kaarten kunnen zo naar rode worden bijgesteld, straffen verzwaard of kwijtgescholden.) Bij het bondsparket heeft de commissie grote vragen bij een beslissing die Delferière een week eerder nam tijdens de wedstrijd Standard-Anderlecht (3-3). Bij een 2-1-stand, kort voor rust, deelde Anderlecht-speler Sofiane Hanni een manifeste elleboogstoot uit aan Standard-verdediger Collins Fai. Tv-analisten beoordeelden de fase als een rode kaart, Delferière hield het bij geel. Dat besluit was bepalend voor het verloop van de wedstrijd, waarin Hanni nog twee keer zou scoren.

Nu zegt Delferière tegen Veljković: “Ik zal ervoor proberen te zorgen dat hij niet wordt geschorst. Dan kan hij onmiddellijk spelen als hij terugkeert naar België.”

Het is meer dan een vriendendienst.

Sofiane Hanni is eerder die week door Anderlecht verkocht aan Spartak Moskou voor 8 miljoen euro. De Russische club was op zoek naar een meteen inzetbare offensieve middenvelder. Het verhoogde net voor het verstrijken van de transferperiode een eerder bod van 5,5 miljoen euro. Het is voor de speurders duidelijk dat Delferière met zijn besluit om Hanni vrij te pleiten zijn waarde heeft verhoogd. Veljković verdiende eerder al aardig aan de transfer van Hanni van KV Mechelen naar Anderlecht. Nu rinkelt de kassa pas echt.

Hoe konden mensen als Anderlecht-baas Herman Van Holsbeeck en de mee betrokken makelaar Mogi Bayat zo zeker weten dat Hanni naar Moskou kon vertrekken zonder verdere zorgen over mogelijk twee en in het ergste geval vijf tot zes dagen schorsing? 

Op 15 februari besluit onderzoeksrechter Joris Raskin nu ook de gsm’s van Van Holsbeeck en Bayat af te luisteren. Een dag later doet hij dat ook bij Sébastien Delferière.

Moment 2: de schwalbe

KV Mechelen-Charleroi, 24 februari

Uit de telefoontjes tussen scheidsrechter Delferière en makelaar Veljković valt op te maken dat die laatste graag als eerste wil vernemen welke ref door scheidsrechtersbaas Johan Verbist is aangeduid voor welke wedstrijd. Een ander gesprek wettigt het vermoeden dat Veljković behalve Delferière nog andere scheidsrechters in zijn zak heeft. Hij schept er tegen een vriend over op dat hij eens goed is gaan eten met “die ref die ook dokter is”. Dat lijkt te gaan over Bart Vertenten, in het dagelijkse leven radioloog, en met wie Veljković ook af en toe belt, zij het niet zo frequent als met Delferière.

Op zaterdag 24 februari worden op de op twee na laatste speeldag van de Jupiler Pro League vier wedstrijden afgewerkt. Vooral onderaan in het klassement is het spannend. Het gaat tussen de door een Qatarese emir gefinancierde KAS Eupen en traditieclub KV Mechelen, waar Veljković huismakelaar is. Hij heeft tijdens de winterstop zes nieuwe spelers aangeleverd, maar geen van zijn versterkingen heeft gerendeerd.

KV Mechelen ligt nog altijd twee punten voor op Eupen, maar moet nu thuis aan de slag tegen Charleroi. Eupen ontvangt zelf het op papier zwakke Lokeren. In minuut 82 fluit Bart Vertenten bij 1-1 een strafschop voor Mechelen na wat je op grond van tv-beelden eerder zou beoordelen als een schwalbe van Nicklas Pedersen. Helaas: keeper Parfait Mandanda duikt in de goede hoek. Deze strafschop had de redding kunnen betekenen voor KV Mechelen, maar het blijft 1-1. Als Eupen later op de avond met 3-2 wint, staat Mechelen plots laatste. Met gelijke punten als Eupen, maar een doelpuntensaldo van -1.

Twee dagen na deze wedstrijd horen de speurders hoe ref Bart Vertenten na een gemiste oproep terugbelt naar Veljković. Die heeft het over de match die volgt, zaterdag. Vertenten is aangeduid voor Antwerp-KAS Eupen.

Veljković: “Antwerp moet winnen, hé.”

De speurders horen Vertenten zeggen dat er normaal gezien geen videoref zal zijn. Hij zegt: ”Da’s makkelijker.” Tenminste, zo staat het in de synthesenota’s van de politie. Vertenten en zijn advocaat Hans Rieder betwisten die weergave.

Voor de speurders is het vanaf dit moment glashelder dat de degradatiestrijd slechts in beperkte mate wordt beslecht op het gras, maar hoofdzakelijk door makelaars en corrupte scheidsrechters. Op dinsdag 25 februari beveelt onderzoeksrechter Raskin een afluisteroperatie op gsm’s van Thierry Steemans en Stefaan Vanroy, de financiële en de sportieve directeur bij KV Mechelen. Voor de speurders wordt het een monnikenwerk. 

Moment 3: buiten de 16

Antwerp-KAS Eupen, 3 maart

Onderzoeksrechter Raskin zit in het stadion als Bart Vertenten op zaterdag 3 maart de wedstrijd Antwerp-KAS Eupen op gang fluit, een match waarvan elke Mechelen-supporter hoopt dat Eupen verliest. Hij woont de wedstrijd bij als vip. Als lid van de licentiecommissie van de voetbalbond heeft hij een b-kaart, een soort all areas voor elke wedstrijd uit het Belgisch betaald voetbal.

Iets voor het halfuur gebeurt het. Eupen-verdediger Valiente haalt Arélio Buta neer net buiten de 16 meter. Vertenten fluit strafschop. Er wordt nadien ter hoogte van de cornervlag nog twee volle minuten lang geruzied. Vertenten zal achteraf aanvoeren dat hij floot op aangeven van grensrechter Yves De Neve. Die had een spurtje ingezet naar de cornervlag als teken van absoluut zekere strafschop.

De onderzoeksrechter gaat die avond op de Bosuil in de regiekamer de rushes bekijken van de fase. Wat hij niet doet, is als onderzoeksrechter beslag laten leggen op de langs de zijkant van het terrein gemaakte beelden. Hij bezorgt zo advocaat Rieder een open doelkans om voor het Antwerpse hof van beroep te argumenteren dat de onderzoeksrechter moet worden gewraakt. Omdat die twee petjes draagt, die van magistraat én van voetbalbobo.

De overtuiging dat het allemaal doorgestoken kaart is, is bij de speurders totaal. Dejan Veljković geeft hen supplementaire goede redenen. Ze horen hem bellen naar Thierry Steemans, financieel directeur van KV Mechelen.

Veljković: “Die penalty was fantastisch.”

Later die avond belt Veljković ook nog Mechelen-speler Mats Rits. Hij vertelt hem dat hij nog met “je weet wel wie” wat is gaan drinken.

Veljković: “Hij stond op Antwerp. Het is discutabel, maar hij fluit tenminste penalty.”

Mats Rits: “We zullen nu alles zelf ­moeten doen om te winnen.”

Veljković: “Dan gaan wij daarvoor zorgen.”

Vanaf maandag 5 maart laat Raskin ook de gsm van Bart Vertenten afluisteren. Tijdens zijn ondervragingen blijft Vertenten zweren dat hij beide strafschoppen in eer en geweten heeft gefloten. Hij zal hierna geen enkele rol meer spelen in de hele saga. Hij fluit op de laatste speeldag Genk-Gent.

Moment 4: de degradatie

KV Mechelen - Waasland-Beveren, 11 maart

Op maandagmiddag gaat Mechels huismakelaar Dejan Veljković langs bij Dirk Huyck, de voorzitter van Waasland-Beveren, de tegenstander op de laatste speeldag. De volgende dag zien beiden elkaar opnieuw, in de keukenhandel van de echtgenote van Huyck in Beveren. Sinds deze ochtend wordt ook Huycks telefoon afgeluisterd. Net als die van Paul Allaerts, oud-scheidsrechter en algemeen directeur bij Moeskroen. Moeskroen is zondag de opponent van KAS Eupen. Na zijn ontmoeting met Huyck belt Veljković Thierry Steemans en zegt: “De keuken is besteld.”

Later die dag belt Veljković opnieuw met Steemans, die hem vraagt hoe het ermee staat.

Veljković: “De eerste 100 procent, de tweede 95 procent.”

Het lijkt duidelijk dat er spelers van Waasland-Beveren worden benaderd. Op woensdag 7 maart zet onderzoeksrechter Raskin Evert Maesschalk onder tap. Hij is makelaar van Waasland-Beveren-keeper Davy Roef en van de jonge rechtsback Jur Schryvers. De gsm van makelaar Walter Mortelmans is intussen ook toegevoegd. Ook hij heeft spelers bij Waasland.

Op donderdag 8 maart pleegt Steemans overleg met zijn baas, KV Mechelen-voorzitter Johan Timmermans. Hij legt uit dat hij de vorige dag Olivier Swolfs heeft gesproken, de financieel directeur van Waasland-Beveren: “Over zondag mag je gerust zijn. Beveren heeft ­gezegd dat het absoluut wil meewerken.”

Timmermans: “Gaan hun spelers ­allemaal spelen? Je begrijpt wat ik bedoel.”

Steemans: “Ze gaan een mix doen. Dejan heeft met ­Moeskroen gesproken. Paul (Allaerts, DDC)  heeft alles onder controle. Vrijdag zal hij samen met de trainer de spelers toespreken om ze wat bang te maken.”

Dit is op zijn minst een indicatie dat ook langs de andere kant pogingen worden ondernomen om aan matchfixing te doen. Maar bij Eupen of Moeskroen wordt geen enkele telefoon afgeluisterd en de rol van Allaerts bestaat er kennelijk in dat hij er streng op moet toezien dat zijn spelers geen stomme doelpunten slikken tegen Eupen.

Op vrijdagavond belt Swolfs zijn baas, Dirk Huyck. Er is een probleem: “De trainer gaat niet akkoord. Sven Vermant wil met de best mogelijke ploeg spelen. Inclusief Camacho, die bezig is met een transfer.”

Rudy Camacho, de Franse aanvoerder van Waasland-Beveren, zal uiteindelijk toch niet worden opgesteld. Hij tekent enkele dagen later een lucratief contract bij het Canadese Montreal Impact. Later die dag belt Steemans nog eens met Swolfs, die zijn Mechelse collega belooft: “We gaan nog met verschillende spelers praten. Met Myny.”

Olivier Myny is een speler uit de stal van makelaar Mortelmans. Hem is een transfer naar KV Mechelen beloofd, als Mechelen zich weet te redden. Mortelmans belt daags voor de wedstrijd met ­Steemans: “We hebben met Myny gesproken en hij heeft de boodschap begrepen. Meer kunnen we niet doen.”

En dan is er de match.

Myny wordt in minuut 65 gewisseld door trainer Sven Vermant en ziet zich achteraf in de kranten beoordeeld als zwakste schakel in het Beverse team. KV Mechelen wint, met 2-0. Helaas: in Eupen gaat het vanaf minuut 73 met onder meer drie doelpunten van de kleine Japanner Toyokawa van 0-0 naar 4-0.

Clubs en spelers die worden benaderd om aan competitievervalsing te doen, hebben van de voetbalbond meldingsplicht. Het bondsparket hoeft zich in zijn beoordeling niks aan te trekken van gewraakte onderzoeksrechters of partijdig ingezameld bewijsmateriaal. Hoe het verder ook afloopt met het strafonderzoek, het deze week in een opiniestuk door Peter Vandenbempt geschetste beeld van mogelijke straffeloosheid lijkt weinig realistisch. Enkele bestuursleden en spelers bij KV Mechelen en Waasland-Beveren hebben verzaakt aan hun meldingsplicht. Uit de telefoontaps valt weinig anders te concluderen.

Al zal er aan het eind altijd wel iemand zijn die voor de globale beoordeling van de degradatiestrijd 2017-2018 de link doorstuurt naar dat filmpje van De ideale wereld over de doelpunten van Yuta Toyokawa.