“Elke zwangerschap remt een vrouw af”

“Ik heb een haat-liefdeverhouding met quota”, zegt Véronique Goossens. “Je zult maar die vrouw zijn die wordt uitgekozen omdat een partij of bedrijf per se nog een vrouw moest hebben. Dan zul je je afvragen of je wel voor je kwaliteiten bent gekozen. Van dat idee word ik een beetje ongemakkelijk.”

Goossens verwierf bekendheid als ankervrouw en interviewster op zakenzender Kanaal Z. Onlangs ruilde ze dat medium voor een topbaan bij Belfius Bank, waar ze chief opinion leader is, zeg maar: de vrouw die door de bank wordt afgevaardigd om zich te mengen in het maatschappelijk debat. Dat deed ze de voorbije weken toen bekendraakte dat de federale regering, op vraag van CD&V, Steven Vanackere heeft benoemd in het directiecomité van de Nationale Bank van België. Ongehoord, vond Goossens dat, omdat er nu, na het vertrek van Marcia De Wachter, geen enkele vrouw meer in de directie zit.

Véronique Goossens

Geboren op 4 maart 1970 in Wilrijk
Politieke en sociale wetenschappen (UA) en communicatiewetenschappen (UGent)
Was 15 jaar lang het gezicht van zakenzender Kanaal Z
Publiceerde in 2017 ‘De geldmakers’, over de Nationale Bank van België
Is sinds kort chief opinion leader bij Belfius
       

Vindt u nog altijd dat het een vrouw had moeten zijn?

Véronique Goossens: “Het had een vrouw kunnen zijn.”

Akkoord. Maar had het gemoeten?

“Ik wil dat toch genuanceerd bekijken. Ook andere politieke partijen hebben eerder de mogelijkheid gehad om een vrouw te benoemen. Nu is de mannelijkheid van dat comité voor een paar jaar, minstens tot 2020, gebetonneerd en dat is jammer. We weten dat bedrijven met vrouwen in het bestuur beter presteren.”

Weten we ook waarom dat zo is?

“Omdat vrouwen toch vaak een iets andere insteek hebben. U zult mij nooit betrappen op stereotypen. Maar mannen en vrouwen hebben grosso modo wel andere kwaliteiten. Niet alle mannen zijn roekeloos en hard, en niet alle vrouwen zijn zacht en empathisch, maar er bestaan verschillen. Diversiteit is verrijkend. Vandaar het belang van quota. Zonder quota hadden we in de politiek en het bedrijfsleven niet zo ver gestaan.”

U schreef een paar jaar geleden een felle column waarin u uw ‘oestrogeenzusters’ opriep om geen genoegen te nemen met minder carrièrekansen.

“Inderdaad. We zien nog altijd een loonkloof, en die kloof kan voor een stuk verklaard worden door de keuzes die veel vrouwen maken. Ze kiezen sneller voor halftijds werk, of voor de zorgsector en andere minder goed betalende sectoren.”

De loonkloof is een keuzekloof?

“Niet alleen, ook voor hetzelfde werk verdienen vrouwen minder. Maar de keuze speelt mee. En de vraag is in hoeverre het altijd een gewénste keuze is. In een koppel gebeurt het toch vaak dat de man carrière maakt, omdat elke zwangerschap een vrouw afremt. Mannen kunnen voluit blijven gaan en daarom lijkt het soms voor de hand te liggen om die keuze te maken.”

Wat raadt u vrouwen dan aan?

“In die column raadde ik vrouwen aan om zulke dingen van tevoren te bespreken. En dat ze het niet vanzelfsprekend moeten vinden dat het de vrouw is die maar wat gas moet terug nemen als er kinderen komen. Tegelijk wilde ik bedrijven oproepen om vrouwen ook na hun zwangerschap, ook na hun veertigste, nog carrièrekansen te bieden.”

Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten is, zoals elke liberaal, tegen quota. Toch als het gaat over quota voor mensen met een migratieachtergrond. Maar vrouwenquota keurt ze goed. Bent u ook zo inconsequent?

(lacht) “Als ik het over diversiteit heb, dan bedoel ik diversiteit in de volle breedte, hoor. Dus dan heb ik het ook over mensen met een migratieachtergrond en mensen met een beperking, bijvoorbeeld. Ik vind het een interessante vraag of we quota breder moeten toepassen. Dat idee valt zeker te bekijken, het is iets om over na te denken.”

Terug naar de Nationale Bank: Steven Vanackere vindt politieke benoemingen niet zo gek, omdat ze leiden tot een ideologisch evenwicht in de directie. Heeft hij geen punt? Is ideologische diversiteit niet even belangrijk als genderdiversiteit?

“In de feiten is dat zo. In rapporten van de Nationale Bank zie je dat de verschillende politieke strekkingen hun visie telkens beargumenteren. Anderzijds: dit land is moeilijk om te hervormen, de stilstand is groot. En het compromis in het directiecomité van de Nationale Bank houdt daar verband mee: het compromis belichaamt die stilstand.”

Welke hervormingen hebben we nodig?

“Er moeten meer mensen aan het werk. De loonkosten moeten omlaag. De fiscaliteit en het pensioensysteem moeten grondig worden hervormd. Het moet voor bedrijven in ons land veel gemakkelijker worden gemaakt om te ondernemen. Ondernemers komen vaak met oplossingen waar politici nog niet aan gedacht hebben. Denk maar aan apps die je tegenwoordig helpen om met verschillende vervoermiddelen van A naar B te geraken. Ondernemers hebben ook zekerheid nodig. Onzekerheid, zoals we die nu kennen over de energiebevoorrading, is schrikwekkend.”

Het debat over kernenergie is helemaal terug? Waar staat u in dat debat?

“Ik wil weleens zien wat nieuwe centrales kosten en hoe lang het duurt om ze te bouwen. In onze buurlanden blijken zowel de kosten als die termijn fameus tegen te vallen. Ik begrijp de discussie wel. Maar ik denk dat we de kritische massa wat betreft hernieuwbare energie bereikt hebben, en dat we daarop door moeten gaan.”

Waarom moet energie zo duur zijn?

“In ons land is een derde van de energiefactuur terug te voeren op fiscaliteit.”

De overheid kan de energiefactuur dus op slag met een derde doen dalen?

“Ja, maar dan moet ze dat geld ergens anders halen.”

Bij vermogens of vermogenswinsten?

“Die belastingen zijn al hoog in ons land, en we weten uit het buitenland welk resultaat je daarmee bereikt: kapitaalvlucht. Hét grote probleem met onze fiscaliteit is dat ze te complex is. Grote bedrijven, met veel juridische power, vinden wegen om belastingen te ontwijken. Kleine en middelgrote ondernemingen kunnen zich dat niet permitteren. Ook subsidies gaan te vaak naar bedrijven die ze niet nodig hebben.”

Door welke ideologisch bril kijkt u?

“Ik ben pragmatisch. Ik heb geen politieke kleur, ik heb al voor diverse partijen gestemd. Noem mij maar een technocraat.”

Technocratie is toch een illusie. Een mens moet altijd keuzes maken.

“Zeg eens welke, bijvoorbeeld.”

Fiscaal, bijvoorbeeld. Je zou ervoor kunnen kiezen om erfenissen veel zwaarder te belasten, omdat de ontvanger er geen enkele verdienste aan heeft.

“Mja, maar al die zaken die overgeërfd worden, zijn al eens belast.”

Maar zelfs The Economist, toch geen links blaadje, vindt erfenisbelastingen de meest rechtvaardige belastingen van allemaal.

“Maar dan gaat het wellicht over grote kapitalen. Ik heb het over de modale Vlaming, die een huisje erft van zijn ouders. En als je een zekere som, een miljoen euro bijvoorbeeld, vrijstelt van die belasting, dan mik je op de superrijken, die hun vermogen van generatie op generatie doorgeven. En denkt u nu echt dat die er de voorbije honderd jaar op vooruitgegaan zijn? Dat is niet zo. Bovendien hebben vele van die families een grote betekenis gehad voor de Belgische economie. Trek ik nu ten strijde voor de rijken? Nee, ik probeer de zaken objectief, pragmatisch te benaderen.”

En ideologisch.

“Nee, je moet de fiscaliteit in zijn geheel bekijken. En zien wat werkt en wat niet werkt. De lasten op arbeid moeten naar beneden. Je zou dan bijvoorbeeld kunnen kijken wat er gebeurt als je de btw met één procent verhoogt. Dat brengt veel geld op, en het zou niet veel veranderen aan het consumptiegedrag. Dat is technocratie: de dingen op de beste manier laten werken, om welvaart en gezondheid na te streven voor zo veel mogelijk mensen. Daarom vind ik het zorgwekkend dat we er niet in slagen om de kansarmoede terug te dringen.”

Wat zou de technocraat doen?

“Ik heb in Antwerpen meegewerkt aan een buddyproject Armen Tekort. Daar heb ik geleerd dat het systeem ertoe leidt dat mensen in de kansarmoede blijven zitten, omdat ze geld verliezen op het moment dat ze opnieuw in het reguliere arbeidscircuit stappen. Daar moeten we over nadenken. We zouden in een overgangsperiode kunnen voorzien, bijvoorbeeld. Of dat tenminste eens uitproberen om te zien of het werkt. En als het niet werkt, zoekt de technocraat een andere oplossing.”

Maar wat zegt de technocraat bij de keuze tussen het Europese besparingsbeleid en de tegenstanders daarvan die zeggen dat landen zich kapot hebben bespaard?

“Wel, ik stel vast dat de Europese Unie de middenweg heeft gekozen. De regels worden niet langer overdreven streng toegepast. Misschien niet streng genoeg meer. Maar één van de grote problemen in Europa is nog altijd dat er constructiefouten in de euro zitten. De bankenunie is nog niet klaar, we hebben geen fiscale unie, enzovoorts.”

Europese belastingen: een goed idee?

“Ik denk van wel. Dan kunnen we opnieuw verbinding maken in Europa. Het hele idee van belastingen is geld innen om te herverdelen. Dat zou vooruitgang kunnen zijn, maar momenteel gaat het met de Europese Unie duidelijk de andere kant op.”

Hoe dramatisch is de brexit?

“Dat is een deurenkomedie aan het worden. Maar dan met dramatische gevolgen. Vooral voor de Britten, zelf. Maar ook onze kleine en middelgrote ondernemingen zullen lijden onder de chaos. Onder meer omdat ze niet gewend zijn om met douanerechten en zo te werken. Grote bedrijven hebben zich voorbereid, onze kmo’s zijn kwetsbaar.”

Wanneer gaat Belfius naar de beurs?

“Het staat in de sterren geschreven dat het zal gebeuren. De overheid heeft Dexia gered door eigenaar van Belfius te worden, maar het is nooit de bedoeling geweest om altijd aandeelhouder te blijven. Het wachten is op een geschikt moment. De overheid moet de afweging maken wat het beste is op elk moment: dividenden opstrijken of naar de beurs gaan en op die manier de staatsschuld kunnen afbouwen.”

Kan een deel van het geld naar de Arco-coöperanten gaan?

(lacht) “Dat is de vraag van een miljard. Ik heb geen idee wat er daarmee zal gebeuren, maar ik hoop dat we dat dossier snel achter ons kunnen laten. We blijven het meezeulen, als een soort financieel Brussel-Halle-Vilvoorde.”

Is het wel rechtvaardig als Arco-coöperanten via Belfius door de belastingbetaler worden terugbetaald?

“Een goede vraag. Ik ken Arco-coöperanten die veel geld hebben verloren, en dat is erg. Maar ik ken ook mensen, onder wie mijn grootvader, die een stuk van zijn vermogen in Fortis-aandelen had gestoken. En dat is óók allemaal in rook opgegaan. Daarom tast het mijn rechtvaardigheidsgevoel aan dat er voor die crisis geen mensen zijn gestraft. Omdat ze zogezegd niet wisten dat het fout liep. Onzin. Ze wisten dat wel.”

Zou Maurice Lippens, destijds topman bij Fortis, in de gevangenis moeten zitten?

“Daar doe ik geen uitspraak over. Ik ben geen rechter. Het was ook een wereldwijd probleem. Ook in de Verenigde Staten is geen enkele bankier berecht. Dat is jammer.”

Maar die Arco-regeling: doen of niet?

“Er zijn de feiten: in het holst van de nacht is destijds een deal gesloten in penibele omstandigheden. En stond een bank op instorten. Maar tegelijk heeft de Europese Unie al een paar keer gezegd dat zo’n deal niet toegelaten is. We zullen zien. Misschien zitten er na de Europese verkiezingen van volgend jaar andere mensen op sleutelposities en zien die dat anders. Ik weet het niet.”

Tot slot: wat moeten mensen vandaag met hun geld doen?

“Eerst en vooral: een eigen huis kopen. Zo vroeg mogelijk.”

Maar investeren in bijkomend vastgoed raadt Marcia De Wachter af.

“De huizenmarkt in ons land is inderdaad oververhit. Dus ik ben geneigd om mevrouw De Wachter gelijk te geven: er is een zekere overwaardering. Op lange termijn brengen aandelen het meeste op.”

En hoe begint een mens daaraan?

“Beleggen doe je voorzichtig, zonder emoties. Koop elke maand bijvoorbeeld voor 100 euro aandelen. Als het goed gaat op de beurs, blijf dan kalm en verhoog dat bedrag niet. Als het slecht gaat op de beurs, blijf dan ook kalm en verlaag dat bedrag niet. Gewoon 100 euro per maand, koel en kalm en kil, zonder emoties. Dat lijkt mij op lange termijn het beste. Ik ga daar in elk geval mee beginnen. Het huis is afbetaald, de kinderen beginnen te studeren, dus nu moet ik beginnen nadenken over mijn pensioen.”