Tommelein drukt geruchten de kop in: “Ik wil wel minister blijven tot aan de verkiezingen”

“Ik sluit niet uit dat ik in januari al burgemeester word van Oostende.” Vlaams minister Bart Tommelein (Open Vld) zette vanochtend de deur op een kier om rond nieuwjaar, zo’n vijf maanden voor de Vlaamse en nationale verkiezingen, op te stappen als vice-minister-president in de Vlaamse regering. Aanleiding is het bestuursakkoord waarover Open Vld, Groen, N-VA en CD&V het zondagavond in Oostende eens geraakten.

De uitspraak kreeg veel weerklank, want Tommelein had eerder laten uitschijnen dat hij pas op het einde van de legislatuur zou opstappen als minister. Tegelijk leek zijn aankondiging niet onlogisch. De West-Vlaming droomt er al lang van om in Oostende een vernieuwingscoalitie op de been te brengen zonder socialisten. Nu die droom uitkomt, zou hij zich volledig op de sjerp kunnen werpen.

Maar zover zijn we nog lang niet, zegt Tommelein aan De Morgen. “Ik ben in Oostende naar de kiezer getrokken met de boodschap dat ik mijn mandaat als minister zou uitdoen. Zo heb ik dat ook afgesproken met minister-president Geert Bourgeois (N-VA) en mijn partijvoorzitter Gwendolyn Rutten. Niemand vraag dus dat ik nu al meteen ontslag neem als minister, ook niet mijn coalitiepartners in Oostende.”

Vat is af

Normaal rijdt Tommelein de rit uit als minister. Alleen wil hij niets honderd procent uitsluiten, klinkt het. “Ik heb gewoon gevraagd om me niet af te schieten als ik plotseling toch zou beslissen dat ik onmiddellijk burgemeester word en me laat vervangen als minister.” Op dit moment is Tommelein nog geen burgemeester. Hij moet eerst nog een ondertekende voordrachtsakte hebben. Ook moeten de bevoegdheden in Oostende nog worden verdeeld.

Dat Tommelein toch wellicht minister blijft, heeft te maken met de nabijheid van de volgende verkiezingen. Die worden gehouden in mei, maar eind april wordt het Vlaams parlement al ontbonden. Bovendien zit er ook nog een paasvakantie tussen. Tommelein: “In februari is het vat af. Want hoeveel decreten gaan er dan nog naar het parlement? Van mij worden de laatsten nu afgehandeld.”

De vraag is wel hoe lang de vorming van een nieuwe regering na de verkiezingen aansleept. Tot dan blijft de huidige in lopende zaken. “Als we heel pessimistisch zijn, moet hij misschien tot volgend jaar blijven. Dan is hij al een jaar van zijn burgemeesterschap kwijt”, zegt politicoloog Carl Devos (UGent).

Maar zelf ziet Tommelein dat iets rooskleuriger. Na de vorige verkiezingen was er al een nieuwe regering in juli. Ook vindt hij de taken in lopende zaken wel combineerbaar met het burgemeesterschap. “Een minister die ontslagnemend is, moet niet meer elke dag naar Brussel. Al zal ik uiteraard wel nog steeds ondervraagd kunnen worden in het parlement.”

Nationale gevolgen

Als Tommelein toch vroeger naar Oostende zou vertrekken, zou dat nationale gevolgen hebben. Zijn bevoegdheden kunnen immers niet gewoon worden overgenomen door de andere liberale minister in de Vlaamse regering, Sven Gatz. Als Brusselaar mag Gatz niet bevoegd zijn voor gewestzaken. Met andere woorden: dan moet Open Vld op zoek naar een nieuwe figuur.

Volgens de klassieke regels zou die nieuwe figuur net zoals Tommelein een West-Vlaming moeten zijn. Vroeger was de West-Vlaamse provincie immers goed vertegenwoordigd in de regeringen. Maar met Vincent Van Quickenborne in Kortrijk en Bart Tommelein in Oostende is die vertegenwoordiging weg.

In West-Vlaanderen zijn er niet meteen andere namen die in het oog springen. Geroutineerd Kamerlid Sabien Lahaye-Battheu stapte net over naar de provincie. Vlaams parlementslid Mercedes Van Volcem kan eventueel wel in beeld komen. Zij deed het bij de lokale verkiezingen in Brugge niet slecht en zit er nu mee in het bestuur.