Niet alle Amerikaanse presidenten verleenden kalkoenen gratie: geschiedenis van een vreemde traditie

Het is president Abraham Lincoln die in 1863 als eerste het leven van een kalkoen die toevallig zijn weg naar het Witte Huis had gevonden zou hebben gespaard. Lincolns jonge zoon Tad zat daar voor iets tussen. Hij gaf het beest een naam - Jack - behandelde hem als huisdier en smeekte zijn vader het dier te redden, wat zijn vader dan deed. Jack was echter geen Thanksgiving-kalkoen, maar was oorspronkelijk bedoeld om op kerstmis verorberd te worden. 

In 1873 begon Horace Voce, eigenaar van een kalkoenboerderij in de Amerikaanse staat Rhode Island, de traditie om de president ieder jaar ter gelegenheid van Thanksgiving een dode (!) kalkoen cadeau te doen. De toenmalige 18de president van de VS, Ulysses S. Grant, kreeg van Vose dat jaar een exemplaar van 17 kilo. Vose, die de naam Kalkoenkoning kreeg, bleef dit doen tot 1913, toen Woodrow Wilson president was. 

Het enige noemenswaardige kalkoengerelateerde voorval in heel die periode was in 1904. Toen berichtte de krant The Boston Herald dat de kinderen van Theodore Roosevelt de kalkoen doorheen heel het Witte Huis hadden achtervolgd en hem al roepend en tierend hadden gepest en gepluimd tot de vogel uitgeput was terwijl de president lachend toekeek. Het verhaal bleek achteraf vals te zijn want het dier werd altijd dood en helemaal klaar voor de oven geleverd.

Toen de Kalkoenkoning  stierf in 1913 vochten concurrenten om zijn plaats van presidentiële kalkoenleverancier in te nemen. In 1923 probeerde president Calvin Coolidge verandering te brengen in de traditie. Hij zei dat hij wel zijn eigen vogel zou bezorgen. Maar toen het Witte Huis dan werd overspoeld met geschenken gaande van kalkoenen en eenden naar herten en zelfs een wasbeer, koos Coolidge er dan toch voor de kalkoentraditie verder te zetten. De wasbeer werd trouwens Rebecca gedoopt en hield hij bij als huisdier. 

President Harry S. Truman wordt vaak gezien als de eerste president die een kalkoen gratie verleende in 1947. Dat klopt niet. Hij was de eerste die een nog levende kalkoen kreeg van de National Turkey Federation, het bedrijf dat vanaf dan de vogel aanlevert. Truman at het beest gewoon op, net zoals Dwight D. Eisenhower en  Lyndon B. Johnson. Maar John F. Kennedy kreeg het in 1963 niet over zijn hart. 

Op 19 november kreeg Kennedy een kalkoen van 25 kilogram met een bordje om zijn nek waarop stond “Good Eating, Mr. President!”. JFK spaarde het beest: “We zullen hem gewoon laten groeien”. Hij nam nooit de woorden “gratie” in de mond, hoewel sommige kranten het wel zo beschreven. 

Het was president Richard M. Nixon die ermee begon de kalkoen te bevrijden en naar een boerderij te sturen waar hij kon blijven leven. Maar ook Nixon gebruikte daarvoor niet het woord “pardon” of “gratie”.

Ronald Reagan was de eerste president die sprak van “gratie verlenen” tijdens de jaarlijkse kalkoenceremonie. Dat was vooral als mopje bedoeld. Toen de pers hem vroeg of hij van plan was zijn medewerkers Oliver North en Robert Poindexter die in de Iran-Contra-affaire verwikkeld waren gratie te verlenen, wees Reagan naar de kalkoen: “Misschien verleen ik hem gratie.”

Onder George W. Bush werd het in 1989 officieel een traditie de kalkoen gratie te verlenen. Terwijl dierenactivisten buiten protesteerden tegen de ceremonie verklaarde Bush: “Ik garandeer jullie, deze mooie kalkoen zal niet op tafel belanden, niet deze jongen - ik verleen hem bij deze de presidentiële gratie”. 

President Barack Obama maakte over het hele gebeuren veel grapjes. “Het presidentiële ambt, de machtigste positie in de wereld, brengt overweldigende verantwoordelijkheden met zich mee. Dit is daar geen voorbeeld van”, zei hij in 2013. Dierenorganisatie PETA noemde de hele ceremonie een “pijnlijk achterhaald event" dat de “jaarlijkse massaslachting van ongeveer 45 miljoen zachtaardige, intelligente vogels belicht”. 

De meeste van de kalkoenen kunnen niet lang nagenieten van hun presidentieel pardon. Ze zijn meestal zo vetgemest dat ze niet langer dan een jaar na hun vrijlating leven.