Archeologen wekken kardinaal van 778 jaar oud tot leven

Bruine haren, geschoren, een paar kraaienpootjes rond de ogen en met een peinzende blik: zo staat kardinaal Jacob van Vitry haarscherp op deze "foto's". Opmerkelijk, want de kardinaal stierf in 1240 en tot op heden zijn er geen afbeeldingen van hem bekend. "Deze digitale reconstructie is het resultaat van drie jaar onderzoek", legt coördinator Fiona Lebecque uit aan VRT NWS. "Voor deze reconstructie hebben we eerst een scan gemaakt van de schedel van Jacques de Vitry (zoals hij in het Frans genoemd wordt), en die resultaten hebben we aangevuld met het DNA dat we konden vinden." 

Dat DNA is helaas niet compleet, dus er blijft nog wat giswerk. Zo konden de onderzoekers de kleur van de ogen en het haar niet achterhalen, daarom kozen ze voor de meest neutrale kleur. "Voor de vorm van de neus zijn er ook verschillende manieren om die te reconstrueren. Zo hadden we op een bepaald moment twee totaal verschillende neuzen: een aardappelneus en een hele platte", lacht Lebecque. "Dus zijn we die neus opnieuw gaan bekijken. We hebben extra foto's genomen van de schedel. En op basis daarvan hebben we - denken we - een juister resultaat."

"Maar stél dat hij ooit is gevallen en zo z'n neus brak, dan zou het resultaat er weer anders uitzien. Het blijft een beetje gokken." Ook of hij een baard droeg of zich schoor, zoals op deze afbeelding, is voer voor interpratie.

(lees verder onder de foto)

"We zijn ook niet 100 procent zeker dat het de kardinaal is", geeft Lebecque toe. "Dit is nog maar het begin van het onderzoek, maar er zijn geen redenen om aan te nemen dat hij het niét is."

Jacob van Vitry overleed in Rome in 1240, toen hij ongeveer 60 jaar was. Een jaar later werd zijn lichaam overgebracht naar de priorij van Oignies, in de provincie Namen, en daar begraven. "In de loop der tijden zijn die resten verschillende keren verplaatst, maar de botten die we hebben onderzocht stammen zeker uit de 13e eeuw."

"Het onderzoek bewijst ook dat er maar één man ligt begraven, en ook de leeftijd komt overeen", gaat Lebecque verder. "Hij kán het zijn, verder kunnen we voorlopig niet gaan. Zijn DNA kunnen we niet meer controleren bij nazaten, want die zijn er niet. Het blijft voor ons als onderzoekers toch bijzonder om nu oog in oog te kunnen staan. De eerste keer dat ik de foto zag, kreeg ik echt kippenvel."

Jacob van Vitry wordt beschouwd als de mecenas van de priorij van Oignies. Zijn nalatenschap vormt mee de basis van de kerkschat van Oignies die in Namen wordt tentoongesteld. Die 13e eeuwse kerkschat is een van de "Zeven wonderen van België". Naast de gouden reliekhouders zitten er ook enkele mijters in die collectie. Het is een van die mijters die op de digitale reconstructie van het hoofd van de kardinaal prijkt. Maar het onderzoek kan op dit moment (nog) geen uitsluitsel geven of Jacob van Vitry hem ooit echt heeft gedragen.