Felle kritiek van N-VA op migratiepact: “Als het niet bindend is, waarom gaan we dan naar een circus in Marrakech?”

“Wat staat er in de tekst en wat zijn de gevolgen voor het beleid?” Op die vraag zoekt de regering de volgende dagen verder een antwoord. “De twee laatste jaren is er in de VN een niet-bindend proces gestart”, zei Michel. “In de tekst staat uitdrukkelijk dat de tekst niet bindend is. Er staan belangrijke elementen in conform het doel van ons regeerakkoord. Dit is bovendien geen verdrag maar een resolutie. Wanneer er staat dat we de diepere oorzaken van migratie moeten aanpakken, denk ik dat dit breed gedeeld wordt binnen de meerderheid, en ook binnen de oppositie.“

De premier erkende dat er ook in andere landen vragen leven over het pact. “Sinds enkele weken zijn er – niet enkel bij ons maar ook in andere Europese landen – vragen gesteld en debatten gevoerd. Maar ik moet het hoofd koel houden. De vier partijen die de regering steunen zullen de komende dagen verder werken op de argumenten en feiten: wat staat er in de tekst en wat zijn de gevolgen om beter beleid te voeren? Wij zullen ook dag na dag verder werken met de collega’s in Europa.”

Michel ontweek daarmee (voorlopig) een clash en crisis binnen zijn regering. De premier toonde zich de voorbije weken vastberaden op 10 december het pact in Marrakech te ondertekenen, N-VA vindt de tekst nog altijd “zeer problematisch”. 

Michel kreeg in de Kamer een spervuur van vragen van oppositie, maar ook van de meerderheid.

CD&V-fractieleider Servais Verherstraeten erkende dat “we grenzen moeten kunnen stellen aan wie we kunnen opnemen”. Maar “illegale migratie lossen we niet op elk op zijn eigen eiland, evenmin door de problemen te verplaatsen naar de buur”. “Migratie lossen we op door internationaal samen te werken en oorzaak en gevolg aan te pakken. Het migratiepact kan een aanzet zijn tot betere internationale samenwerking.” 

Verherstraeten zei dat de N-VA voor september, toen premier Michel bij de VN beloofde dat ons land het pact ging tekenen, achter het pact stond. “Wat is er sindsdien veranderd?”, vroeg hij. Hij wees er nog fijntjes op dat staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) in het voorjaar zelf verklaard had dat het pact niet-bindend is. 

N-VA-fractieleider Peter De Roover riep Michel op een akkoord te vinden in heel Europa. “Want wat betekent ‘global’ als de VS, Australië en een steeds grotere groep in Europa niet meer meedoet? Wij pleiten voor een Europese oplossing, dat u inspanningen zou doen om heel Europa in dit verhaal mee te nemen, en niet alleen een deel van Europa. Maar als je Europees bent, dan hoort Oost-Europa daar ook bij.” Landen als Hongarije, Bulgarije en Oostenrijk lieten al weten dat ze tegen de tekst zijn. 

De Roover vroeg zich ook af waarom het pact ondertekend moet worden, “als het toch niet bindend is”. “Het is niet bindend, wordt gezegd. Dan stel ik voor dat we niet gaan tekenen. Wat is de zin dan nog om naar een circus te gaan waar we allen CO2-uitstotend in Marrakech een tekst te gaan bevestigen die naar het schijnt niet bindend is?” 

De N-VA-fractieleider gaf Michel uiteindelijk wel rugdekking en ging akkoord met uitstel. “U krijgt de tijd om ons te overtuigen en te antwoorden op fundamentele vragen.” “Welke vragen?”, riep CD&V-Kamerlid Eric Van Rompuy. “U bent een minderheid in dit parlement”. 

Bij de liberalen stelde Patrick Dewael het parlement de vraag “of we de kant kiezen van Orban, van Trump”, “of kiezen we de kant van Merkel en gaan we proberen samenwerken met de landen van herkomst? (...) Maar ooit zal u in naam van de regering een beslissing moeten nemen.” De partij van Michel, de Franstalige liberalen van MR, maakte eveneens duidelijk dat ze het voornemen van Michel om het te ondertekenen, steunt. 

De oppositie toonde zich weinig tevreden met Michels antwoord. “U danst om de hete appel heen”, aldus sp.a-fractieleidster Meryame Kitir. Groen-fractieleider Kristof Calvo diende drie moties in om te proberen de regering te dwingen kleur te bekennen over het pact. De motie om vandaag over het pact te stemmen werd onontvankelijk verklaard. 

“Beleeft de regering-Michel zijn laatste uren?”, kopte de website van de RTBF vanmorgen al. De inzet is in elk geval duidelijk: zowel Open Vld, CD&V als de MR van premier Michel zijn vast van plan het VN-migratiepact van Marrakech in december te ondertekenen, N-VA blijft er bij dat het document “zeer problematisch" is. 

Een uitweg uit de splijtzwam ziet voorlopig niemand. Een optie is een soort verklarende tekst op te stellen waarin België voorbehoud maakt tegen bepaalde delen van het pact. Dat zou mogelijk ook samen met andere Europese landen kunnen. Of die optie realistisch is, is echter nog maar de vraag. N-VA zou er voorbehoud tegen maken omdat zo’n verklaring in se geen enkele waarde heeft bij de VN.

De Franstalige liberalen zijn ondertussen vastbesloten de perceptie tegen te gaan dat de partij naar de pijpen van de N-VA danst. De krant Le Soir pakt vanmorgen uit met het nieuws dat Michel bij het studiecentrum van zijn partij in allerijl een nota heeft besteld met daarin alle realisaties van de regering waarin de MR zijn wil heeft doorgedrukt tegen de N-VA. 

“De regeringslijn, die bepalen wij”, citeert de krant Kamerlid Richard Miller. “Het is de eerste minister, en met hem de Franstalige liberalen, die al sinds het begin van de regering de lijn uitzet die gevolgd wordt door de Vlaamse partners”, maakt Miller zich sterk. Daarop volgt een lijstje met zaken zoals de staatshervorming die in de koelkast zit en de tax shift waarbij de MR “de lage en middeninkomsten wilde herwaarderen”. “N-VA wilde dat de operatie maar 1,5 miljard euro zou kosten. Welnu, de tax shift is goed voor 8 miljard euro, zoals de MR het wilde.”

De nota lijkt vooral voor intern Franstalig gebruik en toont aan dat de federale campagne voor de verkiezingen van mei volgend jaar alvast afgetrapt is. “De Franstalige oppositie geeft maar wat graag de indruk dat de MR de handpop van de N-VA is, maar er zijn ook incidenten geweest tijdens de legislatuur”, zegt Miller nog. “Daarom moeten we de waarheid herstellen. Doel van deze nota is aan te tonen dat de MR zijn stempel heeft gedrukt op het regeringsbeleid en dat dat vooral in het belang van de Franstaligen was.”

Uit gesprekken in De Ochtend op Radio 1 vanmorgen blijkt dat het water tussen N-VA en CD&V over de kwestie diep blijft. Zo herhaalde N-VA-staatssecretaris Zuhal Demir dat haar partij de tekst inhoudelijk “zeer problematisch” vindt. “Ik geloof niet dat dit akkoord het beleid van de regering reflecteert en de wil van de bevolking vertolkt”, aldus Demir.

CD&V-Kamerfractieleider Servais Verherstraeten was dan weer “verrast” door de plotse inhoudelijke kritiek van coalitiepartner N-VA. “Als je twee jaar de teksten bespreekt en als je de eerste minister voor de Verenigde Naties laat zeggen dat we het goedkeuren, dan vind ik die kritiek verrassend”, aldus Verherstraeten.

Volgens de CD&V’er kan de eerste minister niet zomaar zijn gegeven woord intrekken en is het ook een illusie om te denken dat het pact nog volledig herschreven kan worden. “Heel het pact gaan herschrijven is wishful thinking. We mogen het kind niet met het badwater weggooien”, klonk het. Verherstraeten erkende wel dat het dossier voor problemen zorgt binnen de regering. “Natuurlijk is dat een probleem en natuurlijk zijn er stormpjes. Maar deze regering heeft al zoveel stormen meegemaakt. Ik ga ervan uit dat ook deze storm wordt opgelost.”