Drie artsen naar assisen voor ‘amateuristische’ euthanasie
Drie artsen moeten zich voor het Gentse hof van assisen verantwoorden omdat ze mogelijk de voorwaarden voor euthanasie bij een 38-jarige vrouw niet hebben nageleefd. Zij vroeg en kreeg die voor ondraaglijk psychisch lijden. Haar zussen stapten naar de rechtbank.
De Gentse kamer van inbeschuldigingstelling verwijst de drie artsen, twee dokters en een psychiater, door naar het assisenhof voor ‘vergiftiging’. Het is de eerste keer dat artsen zich daarvoor moeten verantwoorden sinds de euthanasiewet van 2002.
Afgesprongen relatie
Tine Nys uit Sint-Niklaas kreeg op 27 april 2010 euthanasie op basis van psychisch lijden. Ze had een psychiatrisch verleden, al volgde ze op dat moment al vijftien jaar geen behandelingen meer. Maar na een afgesprongen relatie, zo vertelden haar zussen eerder in Terzake, ging ze eind 2009 op zoek naar drie artsen die haar euthanasie zouden geven.
De wet aanvaardt euthanasie voor psychisch lijden wanneer een wilsbekwame volwassene ondraaglijk lijdt aan een ongeneeslijke aandoening en ‘vrijwillig, duurzaam en aanhoudend tot euthanasie verzoekt.’ De behandelende arts moet verplicht een tweede en een derde arts raadplegen.
Als niet alle voorwaarden uit de wet van 2002 strikt worden nageleefd, is levensbeëindiging nog altijd strafbaar en riskeren artsen in theorie tot levenslang.
Volgens de zussen van Nys gebeurde de euthanasie veel te snel en amateuristisch en is de wettelijke procedure niet nageleefd. “Om euthanasie te krijgen op basis van psychisch lijden moet je een psychische ongeneeslijke aandoening hebben”, zo zeiden ze. “Tine had dat eigenlijk niet. Dus heeft ze twee maanden voor haar dood een nieuwe diagnose gekregen op basis van nieuwe testen. Dat bleek autisme te zijn. Wij begrijpen niet waarom er toen geen andere behandelopties voorgesteld zijn.”
‘Om euthanasie te krijgen op basis van psychisch lijden moet je een psychische ongeneeslijke aandoening hebben. Tine had dat eigenlijk niet’
‘Niet zwart-wit’
Eén van de zussen diende een klacht met burgerlijke partijstelling in en het gerecht onderzocht de zaak. In 2016 oordeelde de raadkamer in Dendermonde dat er onvoldoende aanwijzingen waren voor een assisenproces. De zussen gingen daartegen in beroep en de Kamer van inbeschuldigingstelling geeft nu dus aan dat er wel voldoende aanwijzingen zijn voor een overtreding.
“Maar dat is niet hetzelfde als een beschuldiging”, benadrukt Alain Légat, die optreedt voor één van de artsen. “Zij worden nu voorgesteld als halve moordenaars en gifmengers. Dat is van de pot gerukt. In dit soort moreel zware zaken zijn de bezwaren niet zwart-wit en lastig in te schatten, wat kan verklaren waarom de magistraten in Dendermonde een andere mening zijn toegedaan.”
‘De artsen worden nu voorgesteld als halve moordenaars en gifmengers. Dat is van de pot gerukt’
Ook euthanasie-expert Wim Distelmans reageert verwonderd. Dat een uitvoerende arts zich moet verantwoorden, daar kan hij zich iets bij voorstellen. Maar dat ook de twee andere betrokken artsen naar assisen worden verwezen, verbaast hem omdat zij enkel een advies geven, zo zei hij in Terzake. Hij zetelt ook in de evaluatiecommissie die zich achteraf over de feiten buigt en wijst erop dat die in de zaak van Tine Nys geen problemen had vastgesteld.
Fernand Keuleneer, raadsheer van de zussen, stelt in een reactie dat er wel degelijk duidelijke aanwijzingen zijn dat de wet is overtreden. “Het gaat niet eens over de uitvoering, die lamentabel was, maar over de strikte procedures in de wet die niet zijn gevolgd.” Een volksjury zal volgend jaar uitmaken of de artsen schuld treft.