De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso), een federatie van industrielanden, heeft een rapport klaar over de Europese gezondheidszorg. Ze schat dat een op de zes Europeanen worstelt met psychische problemen als depressie, angststoornissen of een alcohol en drugsverslaving.

Van de Belgen kampt 17,9 procent met psychische problemen, denkt de Oeso. Dat cijfer leunt aan bij het Europese gemiddelde van 17,3% en de Europese koploper Finland (18,8%). Maar, waarschuwt de Oeso, de verschillen tussen de Europese landen kunnen (soms) verklaard worden door een verschillend bewustzijn rond mentale problemen of stigmavorming rond depressie en stoornissen.

Behalve de hoge menselijke kostprijs bracht de Oeso ook de economische gevolgen van psychische aandoeningen in kaart. Direct en indirect kosten die Europa 600 miljard euro per jaar (de schatting geldt voor 2015). Volgens de Oeso gaat het zelfs om een onderschatting, omdat bepaalde kosten, zoals het effect van psychisch lijden op collega’s op het werk, moeilijk te berekenen vallen.

Ons land behoort bij de koplopers. De Oeso raamt de kosten voor België op 20,7 miljard, een kleine vijf procent van ons bruto binnenlands product (bbp). We zitten daarmee ongeveer op hetzelfde niveau als Nederland, alleen Finland spendeert een nog hoger percentage van zijn bbp. Ook hier nuanceert de Oeso, want de kosten variëren naargelang van de manier van diagnosticeren van mentale problemen en de sterkte van de sociale zekerheid.

Lage productiviteitDe Oeso noemt het economische kostenplaatje ‘enorm’. De directe kosten gaan naar de gezondheidszorg of de werkloosheidsuitkeringen – voor België respectievelijk 5,5 en 3,9 miljard euro per jaar.

De denktank berekende ook de indirecte kosten en de impact op de arbeidsmarkt. Mensen zonder depressie werken meer dan mensen met depressie (in ons land werken mensen met een chronische depressie zowat de helft minder). Maar, zegt de Oeso, zelfs als mensen met psychische problemen gaan werken, resulteert dit in meer absenteïsme en minder productiviteit. De Oeso schat die lagere productiviteit op 6 procent.

Door het hoge suïcidecijfer in België is de som ‘verloren inkomens’ groot, omdat de Oeso ervan uitgaat dat de mensen die vroegtijdig uit het leven zijn gestapt anders tot hun 65 jaar hadden gewerkt.

‘Niet onvermijdbaar’De voorgaande opsomming van economische kosten doet misschien wat kil en rationeel aan, maar de Oeso benadrukt in het rapport ook dat de menselijke kostprijs voor wie kampt met mentale problemen, voor hun familieleden en vrienden ‘verwoestend’ is.

Niettemin concludeert de denktank dat de economische kosten een extra argument zijn om in te zetten op preventie. Volgens José Angel Gurria, de secretaris-generaal van de Oeso, zijn de kosten voor mens en samenleving dan ook ‘niet onvermijdbaar’ en moeten overheden meer doen om het mentaal w