Kan Theo Francken twee uitersten verzoenen?

Theo Francken (N-VA) probeert in het debat over het omstreden Globale Migratiepact twee uitersten met elkaar te verzoenen. Kan hij zowel de staatssecretaris zijn die sinds 2016 applaus kreeg op de banken van de Verenigde Naties voor zijn inspanningen, als de politicus die in aanloop naar de verkiezingen van 2019 zijn rechtse achterban belooft om een tekst te weigeren die hij zelf mee onderhandelde?

Uit een reconstructie die deze krant maakte over de posities die Francken innam in aanloop naar, tijdens en na de onderhandeling over het Globale Compact voor Migratie – ook het Marrakech-akkoord genoemd - blijkt dat hij en zijn kabinet wel degelijk nauw betrokken waren bij de creatie van de tekst die zijn partij nu de wacht aanzegt.

Compromis

Al in september 2016 bepleitte de staatssecretaris op een plenaire vergadering van de VN de nood aan zo’n ‘globaal compact’, en gaf toen het akkoord tussen de EU en Turkije als voorbeeld. Hij kreeg applaus. 

Zijn kabinet en hij werden vervolgens voortdurend geïnformeerd en geraadpleegd door de Belgische ambassadeur die ons vertegenwoordigde bij de Marrakech-onderhandelaren van de EU, die er met één stem sprak. Die gesprekken liepen niet altijd op wieltjes – zo bleven zijn medewerkers tot twee keer toe afwezig op overleg – maar leidden wel tot een compromis.

Zo werd er rekening gehouden met kritiek die, via mail, door het kabinet Francken werd geformuleerd op ontwerpteksten. Mede op hun aangeven werd in de tekst de bepaling dat de opsluiting van irreguliere kinderen beëindigd moet worden afgezwakt tot een ‘streven naar’. Voor Francken had dit een argument kunnen zijn om zijn radicale achterban te tonen dat er naar hem werd geluisterd. Ook formuleerde hij geen bezwaren meer toen de premier afgelopen september bij de VN aankondigde dat België het Compact in december zal steunen.

De politieke bocht van de N-VA werd hier pas ingezet nadat de Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz eind oktober bezwaar maakte tegen het Marrakech-akkoord onder druk van de extreemrechtse coalitiepartner FPÖ. Het is betreurenswaardig dat Francken, maar evengoed de Nederlandse premier Mark Rutte, zich nu laten opjutten door uiterst rechts. Als er een gegronde vrees is dat de niet-bindende tekst toch juridische gevolgen kan hebben voor ons migratie- en asielbeleid kon men daar evengoed nog rustig overleg over plegen op een EU-top.

Niets belet immers dat er een gezamenlijke EU-verklaring komt ‘dat het pact geen instrument is dat voor de rechter kan worden ingeroepen’, stipte professor internationaal recht Jan Wouters (KUL) deze week aan. Dat heeft de EU al bij meerdere van haar eigen handelsakkoorden gedaan, zoals onlangs voor het omstreden CETA-akkoord - onder druk van Waals politicus Paul Magnette. 

Of, hoe de NVA voor een keer misschien best een voorbeeld neemt aan deze PS’er als ze deze regering niet wil laten struikelen in Marrakech.