Liever "The lion king" dan "De leeuwenkoning": taalexperts pleiten voor ondertitels in kinderprogramma's
Kinderen kijken beter naar de originele versie met ondertitels van anderstalige films en series dan naar de gedubde versie. Dat zeggen taalexperts in een reactie op onderzoek dat aantoont dat de kennis van het Engels bij de Vlaamse jeugd afneemt.
De Vlaming kent zijn talen, maar hij kent ze steeds minder goed: nadat eerder al berichten waren opgedoken dat Vlaamse leerlingen achteruitboeren in Frans, blijkt uit de jongste English Language Proficiency Index dat ook hun kennis van het Engels zakt. Vroeger stond Vlaanderen op plek 7, vandaag is dat plek 10.
In Het Laatste Nieuws doet professor in de taalkunde Alex Housen van de VUB vandaag een opvallende aanbeveling om het taalniveau te helpen opkrikken: laat kinderen naar de originele versie met ondertitels van anderstalige series en films kijken en niet naar de gedubde versie.
"Een taal leer je vooral door ermee in contact te komen", vertelt hij aan VRT NWS (zie video onder). "De tijd die je op school doorbrengt, is vrij beperkt om dat te doen. Voor vreemde talen ben je dus voor een stuk aangewezen op wat je buiten de klas oppikt."
"Tot voor kort gebeurde dat vooral via de televisie, maar we merken dat het aanbod op jeugdzenders veel minder anderstalige programma's met ondertitels bevat en veel meer gedubde. Kinderen komen zo pas vanaf 12 of 13 jaar met anderstalige programma's in contact."
"Vroeger was dat anders. Mijn generatie groeide op met Disneyfilms in het Engels met ondertitels. Als kind keek je vooral naar de prentjes, maar je pikte de taal wel al op een vroege leeftijd op. Je kan best al zo vroeg mogelijk beginnen met naar anderstalige programma's te kijken. De hersenen van jonge kinderen zijn goed in staat om op die manier andere talen te verwerven."
Een gelijkaardig geluid is te horen bij Elke Peters, professor in de taalkunde aan de KU Leuven die samen met haar team onderzoek voert naar vreemdetaalverwerving en meertaligheid bij kinderen en jongeren. "Ik zou het heel jammer vinden als kinderen- en jongerenzenders enkel nog gedubde televisie zouden aanbieden", vertelt ze aan VRT NWS.
Televisie blijft een ideale manier om met andere talen in contact te komen.
"Televisie blijft een ideale manier om met andere talen in contact te komen, al is dat vandaag vooral het Engels. Jonge kinderen kunnen geen ondertitels lezen, maar ze pikken wel degelijk dingen op als ze naar programma’s in andere talen kijken en luisteren."
"Onderzoek wijst uit dat een voorwerp zien en tegelijk het bijhorende woord horen helpt om nieuwe woordenschat te verwerven. Dat is zeker zo in het Engels omdat die taal verwant is met het Nederlands. Kinderen zijn in staat om gelijkaardige woorden te herkennen en vanzelf het verband te leggen."
Anderzijds komen kinderen en jongeren vandaag via tal van andere kanalen met vreemde talen in contact en dan vooral opnieuw met het Engels. "Ze kijken nog altijd vaak naar televisie, maar evengoed horen ze andere talen via de tablet of hun smartphone."
Daarbij denkt Peters vooral aan onlinespelletjes, YouTube of gamen waar Engels de boventoon voert. "Van jongs af aan zijn jongeren zo aan het Engels blootgesteld. In het middelbaar onderwijs hebben ze hierdoor vaak al bij de start eindtermen Engels onder de knie. Met het Frans gaat het dan weer de omgekeerde richting uit, net omdat ze die taal bijna nergens nog horen."
Ketnet probeert kinderen en jongeren alvast van vreemde talen te laten proeven, al verloopt dat nu anders dan vroeger. "Enkele jaren geleden hadden we een tijdsslot waarin we anderstalige programma’s met ondertitels aanboden", zegt Telidja Klaï, psycholoog bij Ketnet en verantwoordelijk voor de aankoop van buitenlandse series.
Door eigen productie kopen we vandaag minder buitenlandse tienerreeksen aan.
"Door de komst van andere kinder- en jongerenzenders zijn we hiervan afgestapt. Datzelfde tijdsslot vullen we nu in met lokale Vlaamse productie, reeksen als "D5R" en "4eVeR" over de hobbels van het leven. Door die eigen productie kopen we vandaag minder buitenlandse tienerreeksen aan. Als we dat toch doen, dan gaan we voor de beide versies: de originele met ondertitels en de gedubde."
Ketnet varieert vervolgens met het aanbod van die versies. "Het komt vaak voor dat we de gedubde versie op televisie uitzenden zodat ook jongere kinderen kunnen volgen, terwijl we de versie met ondertitels online op onze website en app aanbieden. Soms zenden we ze allebei op televisie uit, op verschillende tijdstippen. Binnenkort zenden we dan weer een buitenlandse reeks enkel met ondertitels op televisie uit."
"20 of 30 jaar geleden moesten kinderen in Vlaanderen wel naar buitenlandse reeksen met ondertitels kijken, simpelweg omdat slechts een beperkt kinderaanbod bestond," merkt Klaï nog aan. "Toen keken ze gewoon mee met de rest van het gezin. Vandaag hebben we wel een ruime eigen productie die op hen is afgestemd. Dat neemt niet weg dat kinderen nog steeds veelvuldig met andere talen in aanraking komen, vooral door de digitalisering."
VIDEO: bekijk hieronder de reportage van "Karrewiet"
