NAVO: “Russisch militair geweld in Zee van Azov ongerechtvaardigd”, Merkel is ongerust en belt met beide partijen

"Er is geen rechtvaardiging voor het gebruik van militair geweld tegen Oekraïense schepen en marinepersoneel", zegt Stoltenberg. "Ik roep Rusland op om onmiddellijk de Oekraïense zeelieden en schepen die het gisteren in beslag nam, vrij te geven. Ik roep opnieuw op tot kalmte en terughoudendheid.”

De NAVO-ambassadeurs roepen Rusland op om ongehinderde toegang tot de Oekraïense havens te verzekeren en Oekraïne vrije scheepvaart toe te staan in de Zee van Azov en de Straat van Kertsj.

Volgens de NAVO-baas is het incident van zondag een "herinnering dat er een oorlog woedt in Oekraïne", die al meer dan vier jaar aanhoudt. "Sinds 2014 hebben alle bondgenoten de Russische agressieve acties in de Krim en Oost-Oekraïne veroordeeld. Rusland moet zijn steun aan militante groepen stopzetten en moet al zijn troepen terugtrekken van Oekraïens grondgebied.”

Stoltenberg zegt ook dat de militarisering van de Krim, de Zwarte Zee en Zee van Azov door Rusland een bedreiging vormt voor de Oekraïense onafhankelijkheid en de stabiliteit in de regio ondermijnt. Hij wijst ook nog op de verschillende sancties die NAVO-lidstaten Rusland hebben opgelegd, en op de versterking van de collectieve defensie van de verdragsorganisatie. "Rusland moet begrijpen dat zijn acties gevolgen hebben", aldus Stoltenberg. De NAVO zal Oekraïne politieke en praktische steun blijven leveren, volgens de secretaris-generaal.

De Russische president Vladimir Poetin heeft aan de Duitse bondskanselier Angela Merkel de “ernstige bezorgdheid” van Moskou kenbaar gemaakt over de staat van beleg die in Oekraïne is ingevoerd. De twee spraken elkaar via de telefoon, “op Duits initiatief” om het te hebben over het “gevaarlijke incident”, aldus nog het Kremlin. Poetin “drukte een ernstige bezorgdheid uit door de beslissing van Kiev om zijn soldaten in staat van alarm te brengen en de staat van beleg in te voeren”, klonk het ook.

De Russische president hekelde nog eens provocatie van Kiev en een grove schending van het internationaal recht door zijn militaire vaartuigen. Hij zei ook te hopen dat Berlijn de Oekraïense autoriteiten kan beïnvloeden om geen verdere onbezonnen daden te stellen.

Eerder belde de Duitse bondskanselier Angela Merkel met de Oekraïense president Petro Porosjenko waarbij ze haar ongerustheid uitte. Ze heeft het belang van de-escalatie en dialoog beklemtoond en gezegd dat ze daarvoor haar steun wil aanbieden, aldus haar woordvoerder Steffen Seibert.

Ook de VN-veiligheidsraad heeft een spoedzitting gehouden om de nieuwe escalatie tussen Rusland en Oekraïne te bespreken. De huidige en nieuwe Europese leden van de VN-Veiligheidsraad hebben deze avond in een gezamenlijke verklaring hun steun uitgedrukt voor Oekraïne. Het gaat om Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Polen, Nederland, Zweden, Italië en België. 

De landen roepen op tot terughoudendheid en de-escalatie. Ook herbevestigen ze de Oekraïense territoriale integriteit en internationaal erkende grenzen. Tijdens de vergadering zei de Britse vicegezant bij de VN Jonathan Allen dat het lijkt dat Rusland hoopt dat de rest van de wereld zijn bezetting van Oekraïens grondgebied zal aanvaarden. “Rusland mag niet toegelaten worden de geschiedenis te herschrijven door nieuwe realiteiten op de grond te bewerkstelligen”, zegt hij.

Zowel Oekraïne als Rusland had een spoedvergadering van de VN-Veiligheidsraad gevraagd. Het Russische verzoek was getiteld “Schending van de grenzen van Rusland”, maar werd afgewezen. Onder andere de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk stemden tegen. Enkel China, Bolivia en Kazachstan steunden het Russische verzoek.

Tijdens een toespraak heeft de Russische viceambassadeur Dimitri Polanski hard uitgehaald naar zij die een “anti-Russische houding” voeden. “U roept op tot haat” tegen Rusland, zei hij. Hij hekelde de schending die volgens Moskou de Oekraïense vaartuigen in de Straat van Kertsj hebben gepleegd.

Rusland wou volgens hem enkel de veiligheid van de brug over de straat verdedigen. Ook zei hij dat het decreet van de Oekraïense president Petro Porosjenko om de krijgswet af te kondigen, enkel dient om de presidentsverkiezingen, die gepland zijn in de lente, te kunnen uitstellen. Die krijgswet werd vandaag goedgekeurd door het Oekraïense parlement en zal dertig dagen van kracht zijn. 

Ook de Amerikaanse ambassadrice bij de Verenigde Naties, Nikki Haley, veroordeelt de “illegale” actie van Rusland. Het Russische gedrag maakt een normale relatie tussen Washington en Moskou onmogelijk, aldus Haley. Zij hekelt nog een “schandalige schending” van de Oekraïense soevereiniteit.

“Zoals de president van mijn land meermaals heeft gezegd, zijn de Verenigde Staten voorstander van een normale relatie met Rusland. Maar illegale acties zoals deze maken dat onmogelijk”, heeft ze benadrukt tijdens een spoedvergadering van de VN-Veiligheidsraad.

Haley roept net als Stoltenberg Rusland op om de Oekraïense vaartuigen en hun bemanningen vrij te laten. “We roepen Rusland op zijn internationale verplichtingen na te leven en zich niet te kanten tegen de Oekraïense zeetransit in de Straat van Kertsj”, zegt ze.

Oekraïne zelf zal strengere sancties voor Rusland nastreven. Het land wil persoonlijke sancties voor de Russen die betrokken zijn bij het incident, onder andere een bevriezing van hun bankrekeningen. Dat zegt de Oekraïense VN-gezant Volodymyr Yeltsjenko in New York. Kiev wil ook meer economische sancties tegen Rusland.

De gezant vermoedt ook dat de acties van de Russische marine door de hoogste militaire leiders van het land waren goedgekeurd.